“Άμα μυρισθώ επικερδή επιχείρησιν δεν αντέχω”: Ανδρέας Συγγρός

13 Φεβρουαρίου του 1899, πεθαίνει ο τοκογλύφος Ανδρέας Συγγρός, ο "εθνικός ευεργέτης".

Ξεκίνησε από την Κωνσταντινούπολη με την δημιουργία της εταιρείας "Συγγρός, Κορωνιός και Σία".

Την ίδια περίοδο (1864-1866), ιδρύει την "Τράπεζα Κωνσταντινουπόλεως",

μέσω της οποίας δάνειζε με υπέρογκους τόκους,

μέχρι και 20%, την Οθωμανική Αυτοκρατορία αλλά και την Αίγυπτο.

Με εγγύηση τα δάνεια αυτά η Τράπεζά του δανειζόταν

με πολύ χαμηλότερο επιτόκιο από τα ευρωπαϊκά τραπεζικά ιδρύματα.

Ενίοτε, στοχρηματιστήριο του Λονδίνου, αγόραζε και πουλούσε τα Οθωμανικά ομόλογα,

αξιοποιώντας την "εσωτερική πληροφόρηση" που είχε από την Υψηλή Πύλη.

Στο κόλπο συμμετείχαν και άλλοι "ευεργέτες" της εποχής (Βαλλιάνος, Ζαρίφης, Κορωνιός, Ιωννίδης).

Το 1872, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα.

Αγοράζει τεράστιες εκτάσεις στην Αττική αλλά και στο κέντρο της Αθήνας.

Εκεί σχεδιάζει και εκτελεί την πρώτη μεγάλη χρηματιστηριακή απάτη που έμεινε στην ιστορία ως "Λαυρεωτικά".

Με την υποστήριξη της κυβέρνησης Δεληγιώργη που, όπως και η προηγούμενη κυβέρνηση Κουμουνδούρου,αναζητούσε "επενδυτή" για τα ορυχεία (που να ικανοποιεί και τον προηγούμενο "επενδυτή" Σερπιέρι) αγοράζει τα ορυχεία του Λαυρίου.

Ο Σερπιέρι παίρνει ένα υπέρογκο ποσό και ο Συγγρός διαδίδει, ψευδώς, ότι βρέθηκαν τεράστια κοιτάσματα χρυσού.

Με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, εκδίδει εκατομμύρια νέες μετοχές ονομαστικής αξίας 200 δραχμών η κάθε μία.

Επειδή δεν υπάρχει Χρηματιστήριο, συγκροτεί μια επιτροπή η οποία εγκαθίσταται στο καφενείο "Η Ωραία Ελλάς" και πουλά ασταμάτητα μετοχές.

Ήταν τόσο οργανωμένο το έγκλημα, ώστε η ζήτηση ξεπέρασε και τις προσδοκίες του, με αποτέλεσμα η τιμή της μετοχής να ξεπεράσει τις 300 δραχμές.

Αδίστακτος όπως ήταν, για μην δημιουργήσει υποψίες, τον πρώτο χρόνο πλήρωσε το τοκομερίδιο.

Τα ποσά που συγκέντρωσε ήταν τεράστια για την εποχή.

Ρευστοποιήθηκαν κινητές και ακίνητες περιουσίες, επιχειρήσεις καιοικογενειακά κειμήλια για να γίνουν μετοχές.

Στέγνωσε στην κυριολεξία η αγορά της Αθήνας και της Πελοποννήσου από μετρητά.

Στον χρόνο επάνω έσκασε η φούσκα, η εταιρεία χρεοκόπησε με γρήγορες διαδικασίες,

ο κόσμος έχασε τις οικονομίες και τις περιουσίες του, αλλά ο Συγγρός ληστεύοντας τις μικροοικονομίες και των χαμηλών οικονομικών στρωμάτων του πληθυσμού μάζεψε τόσα μετρητά

που θα μπορούσαν να συγκριθούν με τα μετρητά που είχε ολόκληρο το Ελληνικό κράτος.

Οδήγησε στην καταστροφή χιλιάδες Έλληνες.

Είναι η πρώτη μεγάλη χρηματοπιστωτική απάτη τηςΕλληνικής ιστορίας.

Ο Συγγρός περιέγραψε με δικά του λόγια στα "Απομνημονεύματα" του τις χιλιάδες οικογένειες που κατέστρεψε:

"Ξαφνικά ένα κοινό ανίδεο από οικονομικά, και το οποίο μπορούσε συνεπώς εύκολα να παρασυρθεί εμπλέκεται σε μια δίνη πολυειδών ψευδαισθήσεων με άμετρεςπροσδοκίες.

Ευκολόπιστοι και καλόπιστοι, αλλά και αφελείς οι Αθηναίοι κυρίως..χωρίς να λάβουν υπόψη τους ότι είχε κινήσει την υπόθεση ήταν ξένος επιχειρηματίας (ο ίδιος), ο οποίος δεν ήταν δυνατόν να ταυτίσει προσωπικές του επιδιώξεις με τις προσδοκίες των Ελλήνων".

Οι διαμαρτυρίες δεν τον άγγιξαν.

Αντίθετα, το 1881,με την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο Ελληνικό κράτος, ιδρύει την Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας (1882) και με κυβερνητική άδεια προχωρά στην έκδοση και διάθεση νέου χαρτονομίσματος και ομολογιών για τις "Νέες Χώρες".

Με την προνομιακή θέση που κατείχε, αγόρασε την μισή Θεσσαλία από τους Οθωμανούς που εγκατέλειψαν την περιοχή.

Παράλληλα ασχολείται με την πολιτική, εκλέγεται βουλευτής, έχει ενεργό ρόλο στην ανατροπή της κυβέρνησης Δεληγιάννη.

Συμμετέχει σε δάνειο 16.000.000 φράγκων στο Ελληνικό κράτος, με δυσβάστακτο επιτόκιο και επαχθείς όρους.

Με πρόθεση να αρπάξει την διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας, επί κυβέρνησης Τρικούπη προσπαθεί να συμβάλλει στην χρεοκοπία της χώρας.

Για να μετριάσει την οργή του κόσμου (και να συνεχίσει τις συναλλαγές με το κράτος), άρχισε δωρεές σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη,Χίο, Σύρο και Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Τις συνέχισε η γυναίκα του, μετά τον θάνατο του.

Η αγορά τεράστιων τσιφλικιών, η σκληρή εκμετάλλευση των κολίγων του,ο επαχθής δανεισμός του δημοσίου,

η προσωπική αξιοποίηση πολιτικών πληροφοριών για τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897,

οι διασυνδέσεις του με το παλάτι είναι μόνο μερικές από τις όψεις της δράσης του.

Ό Συγγρός είχε δημιουργήσει ένα μεγάλο δίκτυο γνωριμιών και διαπλοκής σε όλα τα ισχυρά κέντρα της εποχής,

πολιτική και οικονομική ηγεσία, δημόσια διοίκηση, Τύπος, δικαιοσύνη, επιχειρηματίες ομογένειας, ξένες πρεσβείες, παλάτι κ.α.

Όχι μόνο δεν τιμωρήθηκε ποτέ αλλά όταν πέθανε (1899), η κυβέρνηση Ζαΐμη τον τίμησε με κηδεία που έχει αφήσει ιστορία.

Μάλιστα, έκλεισαν τα σχολεία για τρεις μέρες και ματαιώθηκαν οι εκδηλώσεις της Αποκριάς!

Ο "λωποδύτης" και "Λαυριοφάγος" (όπως ήταν γνωστός για τις απάτες του)

πέρασε στην ιστορία ως "εθνικός ευεργέτης" με τις "δωρεές" που ήταν ένα μικρό ποσοστό απο όσα είχε αποσπάσει (και χρησιμοποιήσε για νέα συσσώρευση πλούτου).

Όπως έγραφε και ο Γιάννης Κορδάτος: "Δυστυχισμένοι Αρβανίτες της Αττικής, πού να ξέρετε πως τα έργα και οι δωρεές του Συγγρού, το πιο πολύ είναι ιδρώτας και αίμα δικό σας.

Κακόμοιροι αγρότες που σας μαθαίνουν στα σχολεία παραμύθια για "ευεργέτες του Εθνους".

Η τάξη του Συγγρού, η τάξη των επιχειρηματιών, των "επενδυτών",των "ευεργετών", συνεχίζει να έχει την εξουσία στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα...

Πηγές/Βιβλιογραφία: Ανδρέας Συγγρός, “Απομνημονεύματα”, Γιάννης Κορδάτος, “Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας”, τ.4, Ιός, “Μνήμη εθνικού τοκογλύφου”, Αναστασία Λαμπρία, “Τα Λαυρεωτικά και το Χρηματιστήριο “Η ωραία Ελλάς”, Μαρία Κεκροπούλου, “Το λαυρεωτικό ζήτημα 1870-1873”.