99 Πατέρες + ο Ιησούς Χριστός = 100!

 Ο άγιος Ιωάννης ο Ερημίτης και οι άλλοι 98 θεοφόροι Πατέρες, σύντροφοι και πνευματικοί συναγωνιστές του, που ασκήτεψαν στην περιοχή του νομού Χανίων, είναι από τους πιο αγαπητούς αγίους στην Κρήτη και θεωρούνται από τους πρωτοπόρους του ορθόδοξου μοναχισμού στο Νησί, που αργότερα έλαβε τεράστιες διαστάσεις και έδωσε λαμπρά πνευματικά αναστήματα.

Κατά την παράδοση, προέρχονταν από την Αίγυπτο και ήρθαν στην Κρήτη από τη μεγάλη τους ταπεινοφροσύνη, αναζητώντας απόμερο τόπο να ασκητέψουν. Παρέμειναν 99, ώστε μαζί με το Χριστό, με τον Οποίο βρίσκονταν σε ενότητα, όπως και μεταξύ τους, να συμπληρώνεται ο αριθμός 100.
Πρώτη τους στάση ήταν η περιοχή Αζωυρές. Εκεί μόνασαν και απέκτησαν μεγάλη φήμη, γιατί ήταν προικισμένοι με το διορατικό και το θαυματουργικό χάρισμα, με αποτέλεσμα να βοηθήσουν ποικιλότροπα το φτωχό και ταλαιπωρημένο Κρητικό λαό.

Ο άγιος Ιωάννης απομακρύνθηκε και ασκήτεψε στα τρομακτικά βάθη του φαραγγιού στο Ακρωτήρι Χανίων, στο χείλος του οποίο αργότερα χτίστηκε η Μονή Γουβερνέτου. Στο φαράγγι, αρκετά βαθιά, υπάρχει η σπηλιά της "Παναγίας της Αρκουδιώτισσας", με εκκλησάκι της Υπαπαντής του Χριστού, όπου βλέπουμε μια πετρωμένη αρκούδα, που προσπαθούσε να πιει νερό από μια γούβα (σταλαγμίτης με σχήμα που μοιάζει με αρκούδα, κατά τους σπηλαιολόγους - ευρήματα μαρτυρούν πως στο χώρο, ακόμη πιο παλιά, υπήρχε αρχαία λατρεία της Άρτεμης ως "αρκουδοθεάς"). Εκεί, πολύ πιο κάτω από τη σπηλιά της Παναγίας, βρίσκεται η σπηλιά-ερημητήριο του αγίου Ιωάννη, όπου και κοιμήθηκε, σκοτωμένος από το σφάλμα ενός κυνηγού. Ο άγιος συγχώρησε τον κυνηγό - που έκλαιγε γι' αυτό που είχε κάνει - και του ζήτησε να τον φέρει μέσα στην σπηλιά και μετά να φύγει, γιατί ήταν νύχτα και, όσο ο άγιος ήταν ζωντανός, στον τόπο υπήρχε ένα υπερκόσμιο φως, όταν όμως θα ξεψυχούσε, το φως θα χανόταν και ο κυνηγός δε θα μπορούσε ν' ανεβεί από το φαράγγι.
Ο άγιος κοιμήθηκε (πέθανε σωματικά) στις 6 Οκτωβρίου. Την ίδια στιγμή, όλοι οι άγιοι Πατέρες της συνοδείας του κοιμήθηκαν, ο καθένας εκεί όπου βρισκόταν. Η ενότητά τους ήταν τόση, ώστε είχαν ζητήσει από το Θεό να πεθάνουν ταυτόχρονα. Φυσικά, οι ψυχές τους έσμιξαν στην ουράνια πατρίδα.
Λόγω της μνήμης του αγίου αποστόλου Θωμά στις 6 Οκτ., οι άγιοι τιμώνται στις 7 Οκτωβρίου.
Πότε ακριβώς έζησαν, δε μας είναι γνωστό. Το μοναστήρι στο βάθος του φαραγγιού τοποθετείται στο 16 αιώνα, όμως υπάρχει άποψη, όπως θα δείτε παρακάτω, ότι οι άγιοι έζησαν τον 6ο ή 7ο αιώνα!

Στοιχεία για τα παραπάνω βλ. και στη μελέτη του Κωστή Ηλ. Παπαδάκη Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού Κουμπέ Ρεθύμνης, Ρέθυμνο 2011, σελ. 46-47, και στα παρακάτω άρθρα:


Μονή Καθολικού ή Μονή Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη

Περπατώντας το μονοπάτι από τη Μονή Γουβερνέτου μέσα στο φαράγγι Αυλάκι, σε ένα υπέροχο τοπίο άγριας ομορφιάς, θα δείτε μετά από περίπου 30 λεπτά πορείας την ερειπωμένη Μονή Καθολικού ή Μονή Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη, ή απλά Καθολικό.
Τα κτίρια που βλέπουμε χτίστηκαν μάλλον λίγο μετά το 1600, αλλά η παράδοση αναφέρει ότι εδώ υπήρχε μοναστήρι πολύ παλιό, το αρχαιότερο στην Κρήτη. Δυστυχώς δεν υπάρχει καμιά ιστορική πηγή που να το επιβεβαιώνει, ενώ στην Ενετική απογραφή του 1637 δεν αναφέρεται κανένα μοναστήρι εδώ, παρά μόνο ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη που ανήκε στη Μονή Γουβερνέτου.
Δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε όμως τη σημασία του ονόματος Καθολικό, καθώς έτσι λέγεται ο κύριος ναός κάθε μοναστηριού, όπου συγκεντρώνονται καθημερινά οι μοναχοί για τις προσευχές τους. Η ονομασία αυτή είναι μια ισχυρή ένδειξη για την ύπαρξη παλιού μοναστηριού, έστω κι αν έχουν χαθεί τελείως τα ίχνη του.
Αναφέρεται επίσης ότι οι μοναχοί εγκατέλειψαν τη Μονή Καθολικού λόγω των πειρατικών επιδρομών και έχτισαν νέο μοναστήρι, τη Μονή Γουβερνέτου. Ερευνητές εκφράζουν αμφιβολίες γι αυτό, δεδομένου ότι η Μονή Καθολικού ήταν αφιερωμένη στον Αγιο Ιωάννη τον Ερημίτη, ενώ η Μονή Γουβερνέτου είναι αφιερωμένη στην Παναγία. Κάτι τέτοιο όμως θα ήταν μεγάλη ασέβεια προς τον άγιο του παλιότερου μοναστηριού και προβληματίζει για την αξιοπιστία της πληροφορίας αυτής.

Η σπηλιά του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη

Δίπλα στα ερειπωμένα αλλά ιδιαίτερα εντυπωσιακά κτίρια βρίσκεται η σπηλιά όπου έζησε ο Αγιος Ιωάννης ο Ερημίτης, που πιστεύεται ότι είχε έρθει από την Αίγυπτο και έδρασε σε πολλές περιοχές στην Κρήτη, όπως στον Αζωγυρέ, πριν καταλήξει στο Ακρωτήρι.

Γνωστή εικ. του αγίου (από εδώ)

Η σπηλιά του Αγίου Ιωάννη ήταν κάποτε η κοίτη υπόγειου ποταμού και έχει μήκος πάνω από 100 μέτρα και έκταση 1500 τ.μ. Εδώ ασκήτευσε ο Αγιος Ιωάννης ο Ερημίτης τρεφόμενος με χόρτα το χειμώνα και χαρούπια το καλοκαίρι. Ο θρύλος λέει ότι στο τέλος της ζωής του δεν είχε τη δύναμη να περπατήσει πια όρθιος από την κακή διατροφή και τις κακουχίες της ασκητικής ζωής.
Κάποια μέρα ένας κυνηγός που βρίσκονταν μακριά, τον πέρασε για ζώο όπως περπατούσε σκυφτός και τον τραυμάτισε με τα βέλη του.
Ο άγιος επέστρεψε στη σπηλιά του τραυματισμένος και εκεί πέθανε ξαπλωμένος σε ένα βράχο, το «κρεβάτι του Αϊ Γιάννη», όπως λέγεται. Στο βράχο αυτό αποδίδουν θεραπευτικές ιδιότητες και πολλοί συνήθιζαν να σπάνε κομμάτια και να τα παίρνουν μαζί τους.

Αν ακολουθήσετε το μονοπάτι για 10 λεπτά ακόμα θα φτάσετε στη θάλασσα, σε ένα μικροσκοπικό αλλά βαθύ κολπίσκο με γαλαζοπράσινα νερά, που ίσως κάποτε χρησιμοποιήθηκε σαν λιμανάκι και έχει το δικό του θρύλο:
Πειρατές αποβιβάστηκαν στο σημείο αυτό και ανέβηκαν το μονοπάτι για να επιτεθούν στη Μονή Καθολικού. Οι μοναχοί τους αντιλήφθηκαν και ο Ηγούμενος καταράστηκε τους άπιστους πειρατές, που το καράβι τους μετατράπηκε σε πέτρα και δεν μπόρεσαν να φύγουν ποτέ από την Κρήτη για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Αν φτάσετε στην παραλία, μην ξεχάσετε να αναζητήσετε το βράχο με το σχήμα του καραβιού! [Διόρθωση: ένας ορθόδοξος Ηγούμενος δεν είναι μάγος, να "καταραστεί" κάποιον. Προφανώς ο Ηγούμενος ήταν άγιος και προσευχήθηκε προς το Θεό ζητώντας βοήθεια, με το αποτέλεσμα αυτό. Ίσως όμως και να πρόκειται απλώς για θρύλο].

Σπήλαιο Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη (από εδώ)

Το σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη ή του Ξένου βρίσκεται κοντά στο φαράγγι Αυλάκι, Ακρωτηρίου Χανίων, μόλις μερικές εκατοντάδες μέτρα μακρύτερα από την Αρκουδοσπηλιά δίπλα στην ερειπωμένη Μονή Καθολικού και κοντά στη Μονή Γουβερνέτου. ["Ν": Ο άγιος Ιωάννης ο Ερημίτης δεν είναι ο ίδιος με τον άγιο Ιωάννη τον Ξένο. Μερικές φορές τους μπερδεύουν].

Ομοίως με την Αρκουδοσπηλιά, είναι και αυτό παλαιά κοίτη ποταμού με συνολικό μήκος περίπου 135 μέτρα σε μορφή οριζόντιας γαλαρίας. Έχει πλούσιο διάκοσμο σε πολλά σημεία με μεγάλους σταλακτίτες και σταλαγμίτες.

Ακριβώς στην αρχή και το τέλος του σπηλαίου υπάρχουν εικονίσματα και καντήλια. Υπάρχει επίσης μέσα στο σπήλαιο στην αρχή του λαξευτή υπόγεια δεξαμενή με επίχρισμα (κουρασάνι) για την συλλογή νερού. Στα δεξιά της γαλαρίας στα 15 μέτρα από την είσοδο υπάρχει ένα μικρός θάλαμος με τεχνητά ανοιγμένη είσοδο και μέσα βρίσκονται κάποια ανθρώπινα οστά, πιθανόν κάποιου ασκητή. Στο τέλος του σπηλαίου στα 135 μέτρα υπάρχει μια αρκετά μεγάλη λιθωματική λεκάνη (γκούρ) όπου ο θρύλος λέει ότι ήταν ο τάφος του Αγ. Ιωάννη του Ερημίτη. Στην γύρω περιοχή στα κάθετα τοιχώματα του φαραγγιού υπάρχουν μέχρι και σήμερα ασκηταριά. 

Η ιστορία αναφέρει ότι ο Άγιος Ιωάννης ήρθε από την Αίγυπτο και μαγεύτηκε από την ομορφιά του Σπηλαίου και αποφάσισε να αποχωριστεί τους άλλους 98 Θεοφόρους πατέρες που έμειναν στον Αζωγυρέ, όπου κι αυτός έδρασε.

Ο Άγιος Ιωάννης λέγεται ότι είναι και ο ιδρυτής της Μονής Καθολικού, της παλιότερης ίσως μονής της Κρήτης (6ος η 7ος αιώνας μ.Χ.). Καθώς προσευχόταν, χτύπησε με το ραβδί του τον βράχο κι από τότε αναβλύζει αγιασμένο νερό που δε στερεύει όσο κι αν πάρουν. Τυφλοί, κωφοί, νεφροπαθείς έχουν δει γιατρειά με αυτό το νερό [...].

 πηγή