Ο Άγγλος μοναχός και χρονογράφος Γουλιέλμος του Μάλμσμπουρι (1090-1143) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ιστορικούς του μεσαιωνικού κόσμου.
Ο JONH ΜILTON εξέφρασε την άποψη ότι είναι με διαφορά ο καλύτερος ιστορικός του 12ου αιώνα, ενώ ο νεότερος μελετητής του, RODNEY THOMSON, θεωρεί ότι είναι ο σπουδαιότερος ιστορικός που ανέδειξε η Αγγλία μετά τον Βέδα.
Το σημαντικότερο έργο του Άγγλου ιστορικού είναι το (Ιστορία των βασιλέων της Αγγλίας), το οποίο αποτελείται από πέντε βιβλία. Στο τέταρτο βιβλίο του ο Γουλιέλμος καταγράφει τα δρώμενα της Α' Σταυροφορίας και αναφέρεται αναλυτικά στα γεγονότα του Μεγάλου Σαββάτου του 1101:
«Εκείνο το έτος, το 1101, το ιερό φως που συνήθως φώτιζε την παραμονή του Πάσχα, καθυστέρησε να έρθει σε σχέση με το συνηθισμένο. Το Σάββατο, τα αναγνώσματα διαβάζονταν εναλλάξ στα ελληνικά και στα λατινικά, το Κύριε Ελέησον επαναλαμβανόταν τρεις φορές, ο ήχος της συριακής υμνωδίας γέμιζε τον χώρο, αλλά το φως δεν είχε έρθει ακόμη · ο Ήλιος που έδυε επέφερε γρήγορα το σκοτάδι, δίνοντας τη θέση του στη νύχτα, και όλοι διασκορπίστηκαν απεγνωσμένοι στις οικίες τους. Είχε διακριτικώς αποφασιστεί ότι εκείνο το βράδυ κανείς δεν θα επιτρεπόταν να εισέλθει στον Ναό της Αναστάσεως, από φόβο μήπως κάποιος ασεβής και ασυνείδητος εξόργιζε τον Θεό ακόμη περισσότερο με την αδιάντροπη εισβολή του.
Το πρώτο φως είχε ήδη φέρει το ξημέρωμα, όταν ανακοινώθηκε ότι οι Λατίνοι θα προέβαιναν σε λιτανεία στον Ναό του Σολομώντος, για να προσευχηθούν εκεί και να ζητήσουν το έλεος του Θεού· οι Σύροι έπραξαν το ίδιο γύρω από τον Πανάγιο Τάφο, τραβώντας τα γένια τους και τα μαλλιά τους με βία μέσα στη θλίψη τους. Τα σπλάχνα του θεϊκού Ελέους δεν μπορούσαν πλέον να το υπομένουν αυτό και το φως κατήλθε ξαφνικά σε μια από τις κανδήλες του Τάφου. Ένας Σύρος το είδε να αστράφτει διά μέσου ενός παραθύρου και, χειροκροτώντας από χαρά, επίσπευσε την έλευση του πατριάρχη. Ο πατριάρχης άνοιξε το κουβούκλιο του Τάφου με τα κλειδιά που είχε πάντοτε μαζί του, και ανάβοντας μια λαμπάδα, έφερε έξω το δώρο του ουρανού και το διαμοίρασε σε όλους όσους έρχονταν τρέχοντας να το παραλάβουν. Σύντομα, όλες οι άλλες κανδήλες μέσα στον ναό άναψαν με ουράνια παρέμβαση· η επόμενη κανδήλα που θα άναβε, προανήγγειλε πάντα με έναν υπέροχο τρόπο ότι η στιγμή της ανάφλεξης ήταν κοντά, μέσω ενός προειδοποιητικού σημείου καπνού».
Οι λεπτομέρειες που καταγράφει ο Γουλιέλμος είναι πολύ σημαντικές και αξίζει να σταθούμε σε δύο σημεία. Το πρώτο είναι η αναφορά ότι ένας Σύρος, μόλις είδε την ανάφλεξη της κανδήλας μέσα στον κλειδωμένο και άδειο Τάφο, ξέσπασε αμέσως σε χειροκροτήματα. Γεγονός που δεν άφηνε περιθώρια αμφισβήτησης σχετικά με την αυθεντικότητα του θαύματος. Το δεύτερο σημαντικό σημείο της διήγησης είναι ότι λίγο μετά την έλευση του Αγίου Φωτός, άναψαν θαυματουργικά όλες οι κανδήλες μέσα στον ναό. Ο τρόπος που περιγράφεται η ανάφλεξή τους θυμίζει την περιγραφή του Καφάρο, ο οποίος ανέφερε ότι οι καν-δήλες άναβαν διαδοχικά, αφού πρώτα τα φιτίλια σπινθηροβολούσαν τρεις φορές. Ομοιοτρόπως, ο Γουλιέλμος αναφέρει ότι οι κανδήλες άναβαν η μία μετά την άλλη, αφού πρώτα εξέπεμπαν ένα προειδοποιητικό σημάδι καπνού - ιστορικές λεπτομέρειες που έχουν μεγάλη σημασία για την αξιοπιστία των γεγονότων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΧΑΡΗΣ Κ. ΣΚΑΡΛΑΚΙΔΗΣ. ΑΓΙΟΝ ΦΩΣ . ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΣΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
