Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2023

Πρίγκιπας Πέτρος Γλύξμπουργκ: Ο κόκκινος (παρ’ ολίγον…) βασιλιάς!

Τον ξέρουν περισσότερο οι ανθρωπολόγοι από τους ιστορικούς. Κι όμως ο εγγονός του Γεωργίου του Α’ και γιος του πρίγκιπα Γεωργίου δύο φορές έφθασε μέχρι τον θρόνο της Ελλάδας. Δεν ανέβηκε σ’ αυτόν και αυτό το πλήρωσε, όχι ο πρίγκιπας, αλλά η Ελλάδα.
• Η πρώτη φορά ήταν το 1917 όταν στη διάρκεια του Εθνικού Διχασμού στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο εξορίστηκε από την Ελλάδα ο Κωνσταντίνος Α’ εξ αιτίας της φιλογερμανικής του πολιτικής (η γυναίκα του Σοφία ήταν κόρη του Κάϊζερ).
• Η δεύτερη ήταν το 1941 μέσα στη δίνη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου όταν ο Γεώργιος Β’ αντί να ορίσει διάδοχό του και αντιβασιλέα τον αδελφό του Παύλο, προτίμησε εξάδελφό του. Κι εδώ αιτία είναι μια γερμανίδα πριγκίπισσα. Η Φρειδερίκη, η γυναίκα του Παύλου. Δεν θα ήταν η καλύτερη επιλογή σε καιρό πολέμου η ελληνίδα βασίλισσα να είναι μέλος της ναζιστικής νεολαίας!


Η Φρειδερίκη και τα αδέλφια της με τη στολή της Χιτλερικής νεολαίας

Η ιστορία δεν γράφεται με τα εάν, αλλά εάν το 1917 στο θρόνο ανέβαινε ο Πέτρος κι όχι ο Αλέξανδροςίσως η μοίρα της χώρας να ήταν διαφορετική. Ο Αλέξανδρος πέθανε από δάγκωμα πιθήκου τη στιγμή που δεν έπρεπε. Ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές, επέστρεψε ο Κωνσταντίνος κι ακολούθησε η Μικρασιατική Καταστροφή.
Το 1941 πάλι ο Πέτρος έμεινε απλά ένας παρ’ ολίγον βασιλιάς και μάλιστα σε μυστική διαθήκη. ΟΓεώργιος έζησε μόλις έξι χρόνια μετά την βασιλική του διαθήκη. Αλλά στο μεταξύ είχαν αλλάξει πολλά. Την πρωταπριλιά του 1947 ο γερμανικός κίνδυνος δεν υπήρχε κι ο Παύλος έγινε βασιλιάς κι η Φρειδερίκη βασίλισσα. Ακολούθησαν οι κόντρες με τους Κωνσταντίνο Καραμανλή και Γεώργιο Παπανδρέου, η χούντα και όλα τα σχετικά.


Η Μαρία Βοναπάρτη με τα παιδιά της Ευγενία και Πέτρο

Οι συμπτώσεις όμως δεν σταματούν εδώ. Στη πρόταση να γίνει βασιλιάς το 1917 βέτο έβαλε ο Αριστείδης Μπριάν, ο γάλλος πολιτικός που υπήρξε εραστής της μητέρας του(περισσότερα εδώ). Και το 1947 θεωρήθηκε πολύ….κόκκινος για βασιλιάς. Περίπου κομμουνιστής από τους νέους ιδιοκτήτες της Ελλάδας, τους Αμερικανούς!
Πως γίνεται να θεωρείται περίπου κομμουνιστής ένας πρίγκιπας είναι μια μεγάλη ιστορία. Κι εδώ αιτία είναι μια γυναίκα. Η Ειρήνη Ορτσινίκοφ, μια εξόριστη Ρωσίδα αριστοκράτισα την οποία γνώρισε στο Παρίσι. Σπούδαζαν συγκριτική μελέτη των θρησκειών και ανθρωπολογία. Μαζί αποφάσισαν να πάνε στην Ινδία και στο Μανδράς παντρεύτηκαν με πολιτικό γάμο στις 9 Σεπτεμβρίου 1939.

Ο Πέτρος με τη σύζυγό του Ειρήνη Ορτσινίκοφ

Η οικογένεια της Ειρήνης είχε εγκαταλείψει τη Ρωσία με την επανάσταση του ’17. Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ξύπνησε μέσα της η φλόγα του πατριωτισμού. Πρωτοστάτησε σε εκδηλώσεις για να συγκεντρωθούν χρήματα για τον δοκιμαζόμενο Σοβιετικό λαό και δεν άργησε να της κολλήσει η ρετσινιά του… συνοδοιπόρου.

Ο Πέτρος πάλι αξιοποίησε τις εμπειρίες του από την περιήγησή του στις χώρες της Εγγύς και Μέσης ανατολής στο βιβλίο του «Από την Αθήνα στη Καλκούτα» που κυκλοφόρησε το 1940.
Με την ιταλική επίθεση ο Πέτρος έρχεται στην Ελλάδα για να υπηρετήσει την πατρίδα του. Η Ειρήνη έμεινε στη Κωνσταντινούπολη. Τοποθετήθηκε στο Γενικό Στρατηγείο κι οργάνωσε το γραφείο που ερχόταν σε επαφή με τις ξένες στρατιωτικές αποστολές. Όταν οι Γερμανοί επιτέθηκαν στην Ελλάδα ορίστηκε υπασπιστής του βασιλιά Γεώργιου και τον ακολούθησε στη Κρήτη κι από εκεί στη Μέση Ανατολή. Το πώς περιπλανήθηκε ο Γεώργιος στον Ψηλορείτη μέχρι να ξεφύγει από τους Γερμανούς με τη βοήθεια του Πέτρου είναι μια άλλη μεγάλη ιστορία.
Την ίδια εποχή ο Παύλος και η Φρειδερίκη βρισκόντουσαν στο Κέϊπ Τάουν όπου ο ηγέτης της Νότιας Αφρικής Γιαν Σμαρτς είχε αναλάβει τη φιλοξενία του ζεύγους. Η επιλογή δεν ήταν τυχαία. Τόσο μακριά από τα κέντρα αποφάσεων και το μέτωπο ένα ζευγάρι όχι και τόσο πιστό στους συμμάχους δεν ήταν επικίνδυνο.
Αντίθετα επικίνδυνος έγινε ο Πέτρος όταν μεταπολεμικά κι ενώ είχε ανακοινωθεί τοδόγμα Τρούμαν μίλησε στις ΗΠΑ για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των Ελλήνων! Αυτό θεωρήθηκε από τους νέους προστάτες της Ελλάδας ως… εχθρική ενέργεια. Τον καταχώρησαν στα αρχεία τους περίπου ως… κομμουνιστή!
Δεν έσκασε και πολύ. Αντιμετωπίζοντας την εχθρότητα της βασιλικής οικογένειας της Ελλάδας εξ αιτίας του γάμου του με μια απλή θνητή συνέχισε το επιστημονικό του έργο. Πήγε σε Θιβέτ και Ινδία επικεφαλής αποστολής του ανθρωπολογικού Μουσείου της Κοπεγχάγης, αλλά ήρθε σε σύγκρουση με την Ινδική κυβέρνηση η οποία τον θεώρησε πράκτορα των Άγγλων. Κομμουνιστής στις ΗΠΑ, Άγγλος κατάσκοπος στην Ινδία η συλλογή κατηγοριών έμοιαζε να μην έχει τέλος.
Το πιγκ πόγκ της διαδοχής
Το 1947 όμως και στην Ελλάδα τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά γιαυτόν. Η κυβέρνησηΔιομήδη εξέδωσε νομοθετικό διάταγμα «περί βασιλικής οικογένειας». Τι προέβλεπε αυτό;
«Χωρίς προηγούμενη άδεια του Βασιλέως τελεσθείς γάμος υπό μέλους βασιλικής οικογενείας έστω κι αν έχουν τηρηθεί οι διατάξεις του Αστικού Κώδικος, έστω δηλαδή κι αν έχει ιερολογηθεί, είναι αυτοδικαίως εξ υπαρχής άκυρος. Δεν απαιτείται δικαστική απόφασις προς ακύρωσιν αυτού.
Εκ τούτου του γάμου γεννηθέντα τέκνα λογίζονται εξώγαμα και παύουν να αποτελούν μέλη της Βασιλικής Οικογενείας όσα ε τούτων τελούν γάμον άνευ προηγμένης συναινέσεως του Βασιλέως

Έτσι ενώ μέχρι τότε η σειρά διαδοχής ήταν:
Διάδοχος Κωνσταντίνος (ο γιος του Παύλου και τη Φρειδερίκης)
– Πρίγκιψ Γεώργιος (ο γηραιός πατέρας του Πέτρου)
– Πρίγκιψ Πέτρος
– Πρίγκιψ Μιχαήλ,
άλλαξε με την προσθήκη της Φρειδερίκης μιας ερμηνευτικής πρότασης που πρότεινε ο αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος Ντίνος Τσαλαδάρης στις 20 Δεκεμβρίου 1949. Τι έλεγε;
«Η αληθής έννοια του άρθρου 45 είναι ότι το Ελληνικόν Στέμμα περιέρχεται κατά προτίμησιν εις τους απογόνους του εκάστοτε Βασιλέως κατά τάξιν πρωτοκίας, προτιμωμένων των αρρέρων».
Έτσι ο Πέτρος από την  θέση βρέθηκε στην 5η. Η σειρά πλέον ήταν:
– Διάδοχος Κωνσταντίνος
– Πριγκίπισσα Σοφία (παραιτήθηκε αργότερα των δικαιωμάτων της για να παντρευτεί τον Χουάν Κάρλος και να γίνει αργότερα βασίλισσα στην Ισπανία)
– Πριγκίπισσα Ειρήνη
– Πρίγκιψ Γεώργιος (πέθανε εννιά χρόνια αργότερα)
– Πρίγκιψ Πέτρος
– Πρίγκιψ Μιχαήλ.
Παράλληλα για να κλείσει οριστικά ο δρόμος προς τον Πέτρο η Φρειδερίκη πέρασε μία ακόμα διάταξη η οποία προέβλεπε σε περίπτωση θανάτου του βασιλιά και ύπαρξης μόνο ανήλικου γιού χρέη αντιβασιλέως αναλάμβανε η βασίλισσα. Έτσι ήταν δεδομένο ότι το Στέμμα δεν θα έφευγε από τη δική της οικογένεια.
Ο Πέτρος υποστήριζε ότι παντρεύτηκε με θρησκευτικό γάμο στα Ιεροσόλυμα με τον Πατριάρχη να τον ευλογεί, αλλά πλέον ήταν αργά.
Το Ανάκτορο και η έπαυλη
Ο Πέτρος ήρθε στην Ελλάδα με τον θάνατο του πατέρα του (24 Νοεμβρίου 1957). Το 1959 η Φρειδερίκη ανάσανε όταν έμαθε ότι θα πουλούσε το ανάκτορο του πατέρα του στην οδό Ακαδημίας. Την έζωσαν τα φίδια όμως όταν έμαθε ότι με τα χρήματα αγόρασε έπαυλη στη Γλυφάδα.
Το 1961 το Πανεπιστήμιο της Αθήνας κάλεσε τον Πέτρο για κάποιες ομιλίες και του πρότεινε τη κενή θέση της ανθρωπογνωσίας. Μόλις το έμαθε η Φρειδερίκη δόθηκαν οι κατάλληλες οδηγίες και η πρόταση ακυρώθηκε.

Η εκδίκηση
Από το 1961 έως το 1964 πολλά άλλαξαν στην Ελλάδα. Η κόντρα της Φρειδερίκης με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, η φυγή του στο εξωτερικό, η γκρίνια για τη βασιλική χορηγία που ήταν εξαιρετικά υψηλή, η προίκα της πριγκίπισσας Σοφίας ήταν θέματα που τσαλάκωσαν τον βασιλικό θεσμό. Κι ο θάνατος του Παύλου ήταν η χαριστική βολή.
Ο Πέτρος λοιπόν το μεσημέρι της Κυριακής 4 Οκτωβρίου 1964 κάλεσε τους δημοσιογράφους σε ξενοδοχείο στο Σύνταγμα (διάλεξε το King George) και έριξε τις βόμβες του. Τι είπε;


ΠΡΙΓΚΙΨ ΠΕΤΡΟΣ 1964

– Δεν διεκδικεί αυτή τη στιγμή τη διαδοχή, αλλά ,μελετά το θέμα από νομικής απόψεως.
– Δεν γνωρίζει ποιο θα είναι το μέλλον της Μοναρχίας στην Ελλάδα.
– Η Μοναρχία στην Ελλάδα κοστίζει πολύ. Αυτό το πιστεύουν και στο εξωτερικό. Ο ίδιος διευκρίνισε ότι δεν εισπράττει τίποτα.
– Στους γάμους του Κωνσταντίνου με την Άννα Μαρία δεν παρέστη εξ αιτίας της 17χρονης διαφοράς που υπάρχει με τη Φρειδερίκη. Θέλει να επικοινωνήσει με τον Κωνσταντίνο και ελπίζει η νέα βασίλισσα να είναι πιο δημοκρατική από τη προηγούμενη!

Σάλος

Ο Πέτρος με τον Κωνσταντίνο
Φυσικό ήταν να προκληθεί σάλος από τις δηλώσεις. Μάλιστα ο Κωνσταντίνος με την Αννα Μαρία υποχρεώθηκαν να διακόψουν το μήνα του μέλιτος. Τρεις μέρες αργότερα όμως ο θόρυβος κόπασε. Ο Πέτρος τα πήρε όλα πίσω. Δήλωσε ότι ο Κωνσταντίνος θα εκσυγχρονίσει τον θεσμό και όλα τα σχετικά.
Τα μετά
• Ο Πέτρος και η Ειρήνη δεν απέκτησαν παιδιά. Ο Πέτρος πέθανε στο Λονδίνο στις 15 Οκτωβρίου 1980 και θάφτηκε στη Δανία, ενώ δέκα χρόνια αργότερα τον ακολούθησε και η γυναίκα του. Πέθανε στις 12 Μαρτίου 1990.
• Είχε μία αδελφή ο Πέτρος, την Ευγενία, δύο χρόνια μικρότερή του. Πέθανε εννιά χρόνια αργότερα, την ίδια μέρα με αυτόν (15 Οκτωβρίου 1989).
• Η Φρειδερίκη αφού ασχολήθηκε με τη πολιτική στην Ελλάδα «χαντακώνοντας» το γιό της βρήκε κι αυτή καταφύγιο στην Ινδία. Δεν διάλεξε την ανθρωπολογία όπως έκανε το Πέτρος, αλλά τον αποκρυφισμό.
Η Ελένη Βλάχου στα δημοσιογραφικά της απομνημονεύματα έγραψε για τον Πέτρο:


www.notia.gr