Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2023

Η ιδέα του ΟΗΕ για την κατηγοριοποίηση ορισμένων ειδών διαδικτυακού λόγου ως εγκλήματα

Μετάφραση: Λάμπρου Ιωάννης

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα εκπρόσωποι από διάφορες ομάδες για τα δικαιώματα παρακολούθησαν συνομιλίες στη Βιέννη. Οι συνομιλίες ήταν αφιερωμένες στη συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο και διήρκεσαν έως τις 20 Ιανουαρίου.
Οργανισμοί όπως το EFF, μαζί με το Privacy International, υπέβαλαν τον Δεκέμβριο στον ΟΗΕ τις ανησυχίες, τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις τους σχετικά με το έγγραφο. Ο κύριος στόχος της υποβολής είναι ο περιορισμός του πεδίου εφαρμογής της συνθήκης των Ηνωμένων Εθνών, ιδίως όταν αφορά την ποινική ευθύνη και την τεχνολογία.
Η συνάντηση που ανακοινώθηκε στις 9 Ιανουαρίου είναι η τέταρτη από τις επτά, ενώ η διαδικασία έχει ξεκινήσει πριν από σχεδόν ένα χρόνο και το EFF τη βλέπει ως την έναρξη της κρίσιμης φάσης των συνομιλιών.

Η συνθήκη είναι μια πρόταση που η ομάδα ψηφιακών δικαιωμάτων λέει ότι περιέχει μια σειρά από διατάξεις που θα μπορούσαν να βλάψουν σοβαρά την ελευθερία του λόγου και την ιδιωτική ζωή και θα επηρέαζαν αρνητικά τους δημοσιογράφους, τους καταγγέλοντες,
κ.λπ., ανεξάρτητα από το γεγονός ότι οι δραστηριότητες τους μπορεί να είναι νόμιμες.

Το EFF προσεγγίζει σαφώς το προσχέδιο του ΟΗΕ από μια εξαιρετικά κριτική σκοπιά, εξηγώντας ότι η συμμετοχή του στις διαπραγματεύσεις έχει σκοπό να διασφαλίσει ότι η συνθήκη περιλαμβάνει “λεπτομερείς” προστασίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ ταυτόχρονα περιορίζονται διάφοροι ορισμοί νέων ποινικών αδικημάτων.
Συγκεκριμένα, το EFF επιθυμεί να ποινικοποιούνται μόνο τα “βασικά εγκλήματα στον κυβερνοχώρο”, αποφεύγοντας παράλληλα την ένταξη εγκλημάτων που “βασίζονται στο περιεχόμενο” στην ίδια κατηγορία, δηλαδή εξισώνει τον όρο “κυβερνοχώρος” με τον όρο “τεχνολογία”.
Ένα άλλο σημείο που η ομάδα ανακοίνωσε ότι σχεδίαζε να κάνει στη Βιέννη σε μια προσπάθεια να βελτιώσει την πρόταση του ΟΗΕ είναι η κατάργηση των “εννοιών” που μπορούν να εφαρμοστούν πολύ ευρέως και ταυτόχρονα δεν έχουν καθοριστεί σωστά.
Διαφορετικά, εάν καταλήξουν στη συνθήκη, οι ομάδες δικαιωμάτων φοβούνται ότι θα μπορούσαν να καταλήξουν ως μέσο για να εγκρίνουν “μέτρα επιτήρησης όπως το κυβερνητικό χακαρισμα, καθώς και οποιαδήποτε διάταξη που θα μπορούσε να υπονομεύσει την κρυπτογράφηση”.
Πολλοί ειδικότερα αμφισβητούν την ιδέα να συμπεριληφθούν εγκλήματα όπως η διανομή υλικού στο διαδίκτυο  “με κίνητρο” από πολιτικό, ιδεολογικό, κοινωνικό, φυλετικό, εθνικό ή θρησκευτικό μίσος, και θέλουν αυτός ο ορισμός να αφαιρεθεί από το τελικό κείμενο, μαζί με “τη διάδοση της αντιπαράθεσης, του μίσους, της εξέγερσης ή του ρατσισμού” χρησιμοποιώντας τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών.
Αυτά είναι παραδείγματα αυτών που οι ομάδες ελευθερίας του λόγου θεωρούν απροσδιόριστες, πολύ ευρείες και υποκειμενικές έννοιες που, χάρη σε αυτό το χαρακτηριστικό, “αναμφίβολα” θα παρουσιάσουν και θα ποινικοποιήσουν την έκφραση, ειδήσεις και διαμαρτυρίες που είναι νόμιμες.
Την περασμένη εβδομάδα το EFF συνεργάστηκε με περισσότερες από 74 ψηφιακές οργανώσεις και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από όλο τον κόσμο για να στείλει μια επιστολή στην Ad hoc Επιτροπή του ΟΗΕ που είναι ο συντονιστής των διαπραγματεύσεων και το όργανο που δημοσίευσε το τελευταίο προσχέδιο το Νοέμβριο.Η Επιτροπή συστάθηκε τον Δεκέμβριο του 2019 με ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Λάβαμε ένα αντίγραφο της επιστολής για εσάς εδώ.
Η επιστολή λέγεται ότι εκφράζει “σοβαρές ανησυχίες” για τον τρόπο με τον οποίο η συνθήκη, εάν εγκριθεί, θα καλούσε τα κράτη μέλη του ΟΗΕ να ποινικοποιήσουν μια τεράστια ποικιλία λόγου που κατά τα άλλα θεωρείται πλήρως προστατευμένη μέσω του διεθνούς δικαίου και των προτύπων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Αυτό σημαίνει ότι-από την άποψη του EFF, του Privacy International αλλά και άλλων γνωστών ομάδων όπως το ARTICLE 19 και το Human Rights Watch για να αναφέρουμε μόνο μερικά- η επερχόμενη συνθήκη του ΟΗΕ στην τρέχουσα μορφή της “έχει τη δυνατότητα να ξαναγράψει ποινικούς νόμους και διαδικασίες σε όλο τον κόσμο”.
Αυτό θα μπορούσε να συμβεί με τη δημιουργία νέων αδικημάτων και την παροχή νέων εξουσιών στις αρχές επιβολής του νόμου, τόσο στο εσωτερικό όσο και κατά τη διάρκεια νέων ερευνών. Από αυτό προκύπτει ότι εκατομμύρια άνθρωποι, για πολλές δεκαετίες, θα μπορούσαν να επηρεαστούν αρνητικά από αυτούς τους νέους κανόνες.
Και καθώς αυτός ο τέταρτος γύρος διαπραγματεύσεων σε λίγο λιγότερο από ένα χρόνο βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη, αφιερωμένος σε γενικές και ποινικοποιητικες διαδικασίες, απομένουν ακόμη τρεις συναντήσεις εντός του 2023, που διοργανώνονται σε μια προσπάθεια να επιτευχθεί συμφωνία για ένα προσχέδιο που θα πρέπει στη συνέχεια να συζητηθεί και να ψηφιστεί από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις αρχές του επόμενου έτους.
Σε αυτές τις παρατηρήσεις, το ARTICLE 19 σημείωσε ότι το κείμενο – που αναφέρεται ως ενοποιημένο έγγραφο διαπραγμάτευσης (που ελήφθη για εσάς εδώ), που δημιουργήθηκε από τις τρεις πρώτες συναντήσεις – περιέχει πολλά άρθρα σχετικά με το περιεχόμενό που δεν συμμορφώνεται με τα πρότυπα ελεύθερης έκφρασης.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με αυτήν την οργάνωση, η Επιτροπή για τα Ναρκωτικά της μελλοντικής συνθήκης του ΟΗΕ “συνδυάζει το έγκλημα στον κυβερνοχώρο” με τις έννοιες της ιδιωτικής ζωής και της προστασίας δεδομένων, θολώνοντας τα νομικά πλαίσια που έχουν διαχωριστεί ιστορικά και σκόπιμα σε εθνικό επίπεδο”.
Ο στόχος που θέλουν να επιτύχουν το EFF και οι συνεργαζόμενοι οργανισμοί του στη Βιέννη αυτόν τον μήνα είναι να διασφαλίσουν ότι τα μελλοντικά προσχέδια της συνθήκης είναι σύμφωνα με “αρχές και πρότυπα ζωτικής σημασίας για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ελεύθερης έκφρασης”.

Προηγουμένως, το EFF προειδοποίησε ότι οι προσπάθειες του ΟΗΕ για τη ρύθμιση του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην αναμόρφωση του διεθνούς ποινικού δικαίου και στην εισαγωγή ακόμη περισσότερων εξουσιών επιτήρησης που παρέχονται στις υπηρεσίες επιβολής του νόμου.