Ακατόρθωτο δεν είναι τίποτα, όταν έχεις τον κατάλληλο ηγέτη... και δεν τον δολοφονείς
Ο Καποδίστριας ήρθε σε ρήξη με κοτζαμπάσηδες, οπλαρχηγούς και Φαναριώτες και εκείνους που διεκδικούσαν την εξουσία για τον εαυτό τους, κατέστειλε ανταρσίες σε Μάνη, Ύδρα και Πόρο και κατάφερε να περάσει ανέξοδα την κρίση που ξέσπασε όταν η αντιπολίτευση πυρπόλησε πολεμικά σκάφη για να τον τρομοκρατήσει. Στον αγώνα εναντίον του συμμετείχαν και οι πρέσβεις Αγγλίας και Γαλλίας, οι οποίοι τον διέβαλλαν ως πράκτορα της Ρωσίας. Η κατάληξη αυτών των διενέξεων ήταν η δολοφονία του στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, έξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο, από τους Κωνσταντίνο και Γεώργιο Μαυρομιχάλη!..
ΔΙΑΦΟΡΟΙ ιστορικοί λένε πως ο Ιωάννης Καποδίστριας (1828-31), φτάνοντας στην Αίγινα, τον Ιανουάριο του 1828, βρέθηκε αντιμέτωπος με μια ρημαγμένη Ελλάδα: «Η χώρα, όση είχε απελευθερωθεί, έμοιαζε μ΄ ένα σωρό ερείπια που καπνίζουν ύστερα από μια καταστρεπτική φωτιά. Στη στεριά επικρατούσε το δίκαιο της αρπακτικότητας του τοπάρχη-κοτζάμπαση και στη θάλασσα η πειρατεία. Ο Μοριάς ήταν ρημαδιό. Κάθε μεγαλοκαπετάνιος που κρατούσε ένα κάστρο (Μονεμβασία ο Πετρόμπεης, Ακροκόρινθο ο Κίτσος Τζαβέλλας, Παλαμήδι οι Γρίβας και Στράτος) τυραννούσε σαν κατακτητής το γυμνό και άστεγο πληθυσμό. Παραγωγή δεν υπήρχε, ούτε χέρια να επιδοθούν στην καλλιέργεια της γης. Ο πληθυσμός είχε καταφύγει στα βουνά και στις σπηλιές. Είκοσι πέντε χιλιάδες μαχητές περιπλανιόνταν χωρίς καμία μισθοτροφοδοσία ή ενίσχυση. Κράτος δηλαδή και στην πιο υποτυπώδη του έννοια δεν υπήρχε» (Φρ. Τιρς, Η Ελλάδα του Καποδίστρια).
Ο τοπικισμός
Ο τοπικισμός αποτελούσε πληγή και μεγάλο πρόβλημα ήταν οι κοινωνικές εκρήξεις, αφού οι οικονομικά ασθενέστεροι επιδίωκαν, μετά την απελευθέρωση, την αποκατάστασή τους, σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς άρχοντες και γαιοκτήμονες, που εξασφάλισαν τον έλεγχο του εμπορίου και της ναυτιλίας, μετατράπηκαν σε απόλυτους τοπικούς ηγεμόνες και επάνδρωσαν τον κρατικό μηχανισμό καθορίζοντας τις πολιτικές εξελίξεις.
Στη βάση του Συντάγματος της Τροιζήνας, ο Καποδίστριας ίδρυσε το Πολεμικό και Υπουργικό Συμβούλιο και την Εκκλησιαστική Επιτροπή (στα οποία συμμετείχαν, εκτός των άλλων, ο Γ. Κουντουριώτης, ο Ανδ. Ζαΐμης, ο Γ. Ψύλλας, ο Π. Μαυρομιχάλης, ο Σπυρίδων Τρικούπης, ο Γρ. Σούτσος και ο Αλ. Μαυροκορδάτος), επιδιώκοντας να δημιουργήσει τις υποδομές για τη διοργάνωση του κράτους. Ένας από τους πρώτους του στόχους ήταν να επιβάλει μια απρόσωπη κεντρική εξουσία, ανεξάρτητη από τους τοπικούς παράγοντες, και να εκσυγχρονίσει την ελληνική οικονομική και κοινωνική ζωή, κάτι που δεν μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς τη ρήξη με τις θεωρούμενες παραδοσιακές δυνάμεις!
Οργανωμένος στρατός
Παράλληλα, για να αντιμετωπίσει τα οικονομικά προβλήματα και την ανυπαρξία οργανωμένου στρατού, ζήτησε εξωτερικό δάνειο και τη συνδρομή φιλελλήνων.
Στον τομέα της δικαιοσύνης, τα μόνα δικαστήρια που λειτουργούσαν ήταν το εμποροδικείο της Σύρου και το δικαστήριο “Λειών” του Ναυπλίου.
Το έργο της αναδιοργάνωσης της δικαιοσύνης το ανέθεσε σε ομάδα νομομαθών και σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση μέσα σε δύο χρόνια μετέβαλε την Αίγινα σε κέντρο παιδείας. Στις αρχές του 1831 λειτουργούσαν 121 κρατικά σχολεία με 10.000 μαθητές, και άλλα 5.000 παιδιά διδάσκονταν από ελεύθερους δασκάλους. Τέλος, λειτουργούσαν και 11 κυβερνητικά εκπαιδευτικά καταστήματα.
Ο πληθυσμός της Ελλάδος
Ο πληθυσμός της χώρας κυμαινόταν γύρω στο 1.100.000 κατοίκους, με το Μοριά να διαθέτει 400.000, τη Στερεά γύρω στους 170.000, την Κρήτη 90.000 και τις Κυκλάδες 128.500. Βασική τους απασχόληση ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία, και ανάμεσά τους υπήρχαν λίγοι έμποροι και όχι ιδιαίτερα πολλοί ναυτικοί.
Με την Δ΄ Εθνοσυνέλευση, ο Καποδίστριας πέτυχε μια μεγάλη νίκη, δημιούργησε, όμως, εχθρούς. Οι μεγάλοι γαιοκτήμονες και οι κοτζαμπάσηδες, όπως και οι φιλελεύθεροι που θεώρησαν απαράδεκτη την προσπάθειά του να συγκεντρώσει στα χέρια του τις εξουσίες, συνασπίστηκαν εναντίον του υποσκάπτοντας το μέλλον του.
Αυτό που είχε να αντιμετωπίσει κυρίως η πρώτη ελληνική κυβέρνηση ήταν η θεμελίωση της εθνικής ανεξαρτησίας και ο επακριβής καθορισμός των συνόρων της νέας χώρας, αφού το σχετικό διάταγμα ήταν ασαφές και η αυτονομία της Ελλάδος παρεχόταν με την πρόβλεψη της επικυριαρχίας του σουλτάνου. Παράλληλα, υπήρχαν και οι περιοχές που είχαν επαναστατήσει αλλά δεν είχαν υπαχθεί στην ελληνική διοίκηση, και οι προθέσεις, κυρίως της Αγγλίας, ήταν να περιορίσει την ελληνική επικράτεια στην Πελοπόννησο και στις Κυκλάδες. Για να ελέγξουν, μάλιστα, οι Μεγάλες Δυνάμεις τις εξελίξεις στην Ελλάδα, είχαν συγκροτήσει μόνιμη Συνδιάσκεψη στο Λονδίνο, που τις παρακολουθούσε.
Υπερήφανη εξωτερική πολιτική
Ο Καποδίστριας, διεκδικώντας ανεξαρτησία, έθετε τα θεμέλια μιας υπερήφανης εξωτερικής πολιτικής που προχωρούσε πέρα ακόμη και από τις ελπίδες των επαναστατημένων, που δεν προσδοκούσαν παρά τη δημιουργία κράτους με ξενική κηδεμονία. Με το πρωτόκολλο της 22ας Μαρτίου 1829 πέτυχε την επέκταση της συνοριακής γραμμής από την Άρτα μέχρι το Βόλο, και την απόδοση στην Ελλάδα, εκτός της Πελοποννήσου και των Κυκλάδων, της Εύβοιας και των Βορείων Σποράδων, έστω κι αν παρέμεναν φόρου υποτελείς στο σουλτάνο και προβλεπόταν χριστιανός ηγεμόνας και διοίκηση μοναρχικού τύπου. Στα πλαίσια αυτής της απόφασης ως ηγεμόνας της χώρας εξελέγη ο πρίγκιπας Λεοπόλδος του Σαξονικού Κοβούργου, στον οποίο τέθηκαν υπόψη τα οράματα του ελληνικού λαού: η ανάγκη να εκλεγεί με τη συγκατάθεση των Ελλήνων, να βαφτιστεί χριστιανός και να σεβαστεί το πολιτικό σύστημα. Οι πιέσεις που του ασκήθηκαν ήταν τόσο έντονες, ώστε αναγκάστηκε να παραιτηθεί.
Η ρήξη με τους αντιπάλους και η δολοφονία του!
Στο μεταξύ, ο Καποδίστριας ήρθε σε ρήξη με κοτζαμπάσηδες, οπλαρχηγούς και Φαναριώτες και εκείνους που διεκδικούσαν την εξουσία για τον εαυτό τους, κατέστειλε ανταρσίες σε Μάνη, Ύδρα και Πόρο και κατάφερε να περάσει ανέξοδα την κρίση που ξέσπασε όταν η αντιπολίτευση πυρπόλησε πολεμικά σκάφη για να τον τρομοκρατήσει. Στον αγώνα εναντίον του συμμετείχαν και οι πρέσβεις Αγγλίας και Γαλλίας, οι οποίοι τον διέβαλλαν ως πράκτορα της Ρωσίας. Η κατάληξη αυτών των διενέξεων ήταν η δολοφονία του στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, έξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο, από τους Κωνσταντίνο και Γεώργιο Μαυρομιχάλη.
ΠΗΓΕΣ:
Ιστορικό και Δημοσιογραφικό Αρχείο του γράφοντος
Εγκυκλοπαίδεια «Δομή»
Βικιπαίδεια
Πηγή