Ο Ιοβιανός Φλάβιος Κλαύδιος (Flavius Claudius Iovianus, 331 – 17 Φεβρουαρίου 364) ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας από το 363 έως το 364. Μετά το θάνατο του Ιουλιανού το 363, και ενώ ο Ιοβιανός βρισκόταν σε εκστρατεία, ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας από το στρατό.
Φωτογραφία: By The original uploader was Rasiel at Αγγλικά Βικιπαίδεια. – Transferred from en.wikipedia to Commons., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3241091
Γεννήθηκε περίπου το 331 στην Άνω Μοισία, στην περιοχή που βρίσκεται το σημερινό Βελιγράδι. Ο πατέρας του, Βαρρωνιανός, ήταν διοικητής της αυτοκρατορικής φρουράς του Κωνστάντιου Β΄. Νυμφεύτηκε την κόρη του Λουκιλλιανού, αρχηγού του στρατού.
Με την ιδιότητα του διοικητή της αυτοκρατορικής φρουράς ακολούθησε τον Ιουλιανό το 363 στην εκστρατεία του εναντίον του Πέρση Σαπώρ Β’ στη Μεσοποταμία. Μετά το θάνατο του Ιουλιανού, ο Σαλούστιος αρνήθηκε την πρόταση να τον διαδεχτεί κι έτσι ανέβηκε στο θρόνο ο Ιοβιανός.
Το χαρακτηριστικότερο σημείο της παρουσίας του ως αυτοκράτορα είναι ότι αναίρεσε άμεσα όλα τα αντιχριστιανικά διατάγματα του προκατόχου του και επέτρεψε να επιστρέψουν από την εξορία οι επιφανείς επίσκοποι Ρώμης Λιβέριος, Αλεξανδρείας Αθανάσιος και Αντιοχείας Μελέτιος.
Στο εσωτερικό
μέτωπο, ο Ιοβιανός κατάργησε όλα τα διατάγματα του Ιουλιανού, που
επέβαλλαν στην αυτοκρατορία την ειδωλολατρία και αποκατέστησε τη
θρησκευτική ελευθερία των χριστιανών. Η εκκλησιαστική πολιτική του
μπορεί να επηρεαζόταν από τον Μέγα Αθανάσιο, τον οποίον επανέφερε από
την εξορία και επανεγκατέστησε στον πατριαρχικό θρόνο, πλην όμως η
προστασία των Ορθοδόξων δεν συνοδεύτηκε από σκληρά μέτρα κατά των
αιρετικών ή των ειδωλολατρών. Σκοπός του αυτοκράτορα ήταν η αποκατάσταση
της κοινωνικής γαλήνης μετά τις εντάσεις από την πολιτική του
Ιουλιανού.
Ο
Ιοβιανός πέθανε ξαφνικά στα Δαδάσκανα της Βιθυνίας στις 17 Φεβρουαρίου
364, καθώς επέστρεφε στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν μόλις 33 ετών. Σύμφωνα
με τον ιστορικό Αμμιανό Μαρκελλίνο, τρεις ήταν οι πιθανότερες αιτίες του
θανάτου του: δηλητηρίαση από μανιτάρια, αναθυμιάσεις ξυλάνθρακα και η
δηλητηρίαση από πολιτικούς εχθρούς του. Υπάρχει και μία τέταρτη, από
υπερβολική οινοποσία.
Δέκα ημέρες μετά τον θάνατο του Ιοβιανού, ο στρατός ανακήρυξε αυτοκράτορα τον στρατηγό Ουαλεντινιανό, αγράμματο, αλλά ικανό στρατιωτικό και πιστό χριστιανό. Σύμφωνα με μια αμφισβητούμενη ιστορική άποψη, μία από τις πρώτες ενέργειες του νέου αυτοκράτορα ήταν να βγάλει το ένα μάτι του μικρού Φλάβιου Ουαρρενιανού για να τον αποθαρρύνει να διεκδικήσει τον θρόνο.