David Narmania
https://www.tokoutsavaki.net
Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν έδωσε τις προάλλες σε όλους τη σοκαριστική είδηση ότι ο κόσμος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την αμερικανική ηγεσία.
“Από τη δική μας άποψη, πρόκειται για μια διαμάχη σχετικά με τη μορφή του τι θα ακολουθήσει μετά την επόμενη περίοδο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Ποιες αξίες θα αντικατοπτρίζονται. Έχουμε μια απλή επιλογή – ο κόσμος δεν οργανώνεται μόνος του. Για τις ΗΠΑ, η επιλογή είναι η εξής: αν δεν οργανωθούμε, αν δεν αναλάβουμε ηγετικό ρόλο, αυτό σημαίνει ένα από τα εξής δύο πράγματα: τον ρόλο αυτόν θα τον αναλάβει κάποιος άλλος, ίσως η Κίνα, όχι με τρόπο που να ευθυγραμμίζεται πλήρως με τα συμφέροντα και τις αξίες μας, ή ακόμα καλύτερα, κανείς δεν θα τον αναλάβει, οπότε θα δημιουργηθεί ένα κενό που τα κακά πράγματα μπορούν να το γεμίσουν πριν τα καλά”, δήλωσε σε ομιλία του στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.
Υπάρχει τόση αλαζονεία, αυτοπεποίθηση και σνομπισμός σε αυτά τα λόγια που είναι δύσκολο να αποφασίσει κανείς με ποιο από τα λάθη του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας να ξεκινήσει.
Ο κόσμος οργανωνόταν πριν από την ανάδειξη των Ηνωμένων Πολιτειών ως έθνος, θα το καταφέρει και μετά την πτώση τους, για να μην αναφέρουμε ότι θα επιβιώσει αθόρυβα από την αποδυνάμωση της Ουάσινγκτον. Επιπλέον, οι ΗΠΑ είναι πολύ περισσότερο εμπόδιο σε αυτή τη διαδικασία αυτορρύθμισης παρά βοήθεια: τρεις δεκαετίες αμερικανικής κυριαρχίας στον πλανήτη δεν έφεραν ειρήνη, γαλήνη και ευημερία στους άλλους κατοίκους του.
Οι πόλεμοι στη Γιουγκοσλαβία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν απέδειξαν πειστικά το πρώτο σημείο, η Αραβική Άνοιξη και οι έγχρωμες επαναστάσεις το δεύτερο, και η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και τα διαφαινόμενα προβλήματα στο αμερικανικό χρηματιστήριο, η ενεργειακή κρίση και η επικείμενη παγκόσμια ύφεση το τρίτο.
Επίσης, είναι βαθιά λανθασμένη η ιδέα ενός ηγέτη στην παγκόσμια τάξη που οικοδομείται μπροστά στα μάτια μας. Η Ουάσινγκτον δεν μπορεί πλέον να σηκώσει αυτό το βάρος, το Πεκίνο σίγουρα δεν μπορεί ακόμη και δεν καίγεται από την επιθυμία να το κάνει. Ακόμα και η διατήρηση αυτού του καθεστώτος απαιτεί μια τεράστια δαπάνη πόρων που είναι γεμάτη με παρατεταμένες κρίσεις, για να μην μιλήσουμε για τον αγώνα για την ίδια την ηγεσία. Πολύ πιο δελεαστικός για τους σημαντικούς παίκτες στη διεθνή σκηνή θα είναι ο ρόλος των περιφερειακών κέντρων εξουσίας. Ο λόγος είναι ότι η παγκόσμια ηγεσία συνεπάγεται παγκόσμιες απειλές για μια χώρα με τέτοιο καθεστώς, ενώ η περιφερειακή υπεροχή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό από την προστασία των υπαρξιακών συμφερόντων των μεγάλων παικτών.
Ένα άλλο σημείο της ομιλίας του Μπλίνκεν που εγείρει ερωτήματα είναι η θέση περί εξαγωγής αξιών. “Τα κακά πράγματα” για τα οποία μιλάει ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ έχουν αποκτήσει δυναμική κυρίως λόγω των προσπαθειών της Ουάσινγκτον να επιβάλει τις αντιλήψεις της για το σωστό και το λάθος σε έθνη που δεν τις αποδέχονται. Η προαναφερθείσα “Αραβική Άνοιξη” είναι ένα ζωντανό παράδειγμα αυτού. Οι επαναστάσεις που έγιναν από ένθερμους υποστηρικτές της δημοκρατίας, οι οποίοι κάλεσαν τους ομοϊδεάτες τους στην πλατεία Ταχρίρ μέσω Facebook*, έφεραν στην εξουσία τους απόλυτους αντίποδες.
Πάρτε, για παράδειγμα, την Αίγυπτο, όπου, μετά την αποχώρηση του Χόσνι Μουμπάρακ, η Μουσουλμανική Αδελφότητα με επικεφαλής τον Μοχάμεντ Μόρσι ήρθε στην εξουσία* – στη Ρωσία, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, η οργάνωση αυτή αναγνωρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση. Μόνο ο στρατός μπόρεσε να τους αποσπάσει τα ηνία.
Ή να σκεφτείτε τις χώρες στις οποίες οι Αμερικανοί βοήθησαν πιο ενεργά στην οικοδόμηση της δημοκρατίας: Συρία, Ιράκ και Λιβύη. Η πρώτη βρίσκεται ακόμη σε εμφύλιο πόλεμο, η δεύτερη έχει προσφέρει πρόσφορο έδαφος για την άνοδο του Ισλαμικού Κράτους**, μιας από τις ισχυρότερες τρομοκρατικές οργανώσεις στην ιστορία, και η δεύτερη δεν έχει ακόμη βρει μια πειστική απάντηση στο ερώτημα αν θα παραμείνει ενωμένη χώρα.
Και σημειώστε ότι μιλάμε για όλα αυτά αποκλειστικά με όρους “εμπέδωσης των αμερικανικών αξιών”, βασιζόμενοι στην ειλικρίνεια των προθέσεων των ΗΠΑ γενικά και του Μπλίνκεν ειδικότερα, όταν μιλούν για την προσπάθεια κατάκτησης της δημοκρατίας σε όλο τον κόσμο. Τα παραδείγματα αυτά δεν καθιστούν μόνο σαφές ότι η ιδέα είναι μη ρεαλιστική: δείχνουν επίσης ότι αποτελεί απλώς ένα πρόσχημα για τη χρησιμοποίηση των “εισαγωγέων” για τα δικά τους, μάλλον πεζά, συμφέροντα.
Αυτή η αμερικανική προσέγγιση φτάνει σιγά σιγά στο τέλος της. Φιλόδοξες περιφερειακές δυνάμεις σηκώνουν κεφάλι και όχι μόνο δηλώνουν ανοιχτά τα συμφέροντά τους, αλλά και βρίσκουν τρόπους να τα υπερασπιστούν, διαμορφώνοντας την εικόνα του παγκόσμιου μέλλοντος.
Μετά την ταπεινωτική για τις ΗΠΑ είδηση ότι οι χώρες του ΟΠΕΚ+ μείωσαν την παραγωγή πετρελαίου, έγινε γνωστό ότι η Σαουδική Αραβία σκοπεύει να ενταχθεί στις BRICS. Παρόμοια σχέδια είχαν ανακοινωθεί προηγουμένως από την Αργεντινή και το Ιράν, τον μακροχρόνιο αντίπαλο του Ριάντ. Έτσι, η Ένωση μετατρέπεται σε πλατφόρμα για την επίλυση πολλών περιφερειακών προβλημάτων και τον συντονισμό σε θέματα παγκόσμιας σημασίας.
Φυσικά, δεν μπορεί να συγκριθεί με το ΝΑΤΟ όσον αφορά τη στενότητα των δεσμών. Μόνο που ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν μιλούσε για τον θάνατο της Συμμαχίας ακόμη και πριν από την κρίση στην Ουκρανία και είναι απίθανο οι πράξεις των εταίρων του να τον έπεισαν για το αντίθετο: είναι αρκετά δύσκολο να μοιάζει κανείς με ισχυρή συμμαχία όταν ένα από τα σημαντικότερα μέλη της (η Τουρκία) βρίσκεται στα πρόθυρα πολέμου με ένα άλλο (την Ελλάδα) και το ίδιο το μπλοκ δεν έχει καταφέρει να συμφωνήσει για την εισδοχή δύο νέων μελών εδώ και σχεδόν έξι μήνες.
Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι το μέλλον θα είναι ένας κόσμος των πλατφορμών και όχι ένας κόσμος συμμαχιών. Μια τέτοια μορφή είναι απλούστατα πιο βολική για τους συμμετέχοντες: τα συμφέροντά τους μπορεί να μην συμπίπτουν πάντα, αλλά θα λαμβάνονται πάντα υπόψη.
Και η Ρωσία θα μπορούσε να γίνει ένας από τους κύριους αρχιτέκτονες αυτού του κόσμου. Αλλά για να το κάνουμε αυτό πρέπει να κερδίσουμε.
* Οι δραστηριότητες Meta (Facebook και Instagram) απαγορεύονται στη Ρωσία ως εξτρεμιστικές.
** Τρομοκρατικές οργανώσεις που απαγορεύονται στη Ρωσία.
https://ria.ru/20221020/mir-1825228535.html
https://www.triklopodia.gr