Οι κεντρικές τράπεζες πολλών χωρών, μαζί με τους θεσμούς της παγκοσμιοποίησης, πιέζουν για την παγκόσμια μετάβαση σε έναν κόσμο ψηφιακών νομισμάτων και την ουσιαστική κατάργηση των μετρητών. Όμως οι Αυστριακοί αντιστέκονται.
Στην Αυστρία των 8,9 εκατομμυρίων κατοίκων, περισσότεροι από μισό εκατομμύριο υποστηρίζουν το δικαίωμα στα μετρητά και αντιτίθενται στην υποχρεωτική χρήση πλαστικού χρήματος.
Σύμφωνα με την εφημερίδα Austrian Daily Kurier υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος υπέγραψαν 530.938 πολίτες. Για την διεξαγωγή δημοψηφίσματος στην Αυστρία απαιτούνται 100.000 υπογραφές.
Αντίθετα με πολλές χώρες της Ευρώπης που το πλαστικό χρήμα κυριαρχεί, στην Αυστρία το 50% όλων των συναλλαγών γίνονται με μετρητά. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος χρήσης των μετρητών είναι μόλις 30%. Οι Γερμανοί είναι και αυτοί αντίθετοι με την κατάργηση των μετρητών, καθώς μόλις 9% αυτών δηλώνουν ότι θα χρησιμοποιούσαν πληρωμές μέσω κινητών τηλεφώνων.
Το θέμα της Συνταγματικής κατοχύρωσης της χρήσης μετρητών στην Αυστρία ξεκίνησε το 2019 και υποστηρίζεται από το Λαϊκό Κόμμα (OVP).
Οι Αυστριακοί και οι Γερμανοί φοβούνται ότι η κατάργηση των μετρητών θα δώσει υπερβολική δύναμη στις κυβερνήσεις και το κράτος, καθιστώντας τα επικίνδυνα για τον λαό.
Οι Γερμανόφωνες χώρες θεωρούν πως η χρήση των μετρητών σχετίζεται και με θέματα ιδιωτικότητας, καθώς η χρήση μετρητών δεν μπορεί να ανιχνευτεί. Οι ψηφιακές συναλλαγές των πολιτών μπορούν να είναι ορατές από τις κυβερνήσεις και κάθε πονηρά ενδιαφερόμενο.
Η Σουηδία έχει ήδη θεσπίσει νόμους για την διατήρηση των μετρητών στην κοινωνία.
Οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα υποστηρίζουν το δικαίωμα στη χρήση μετρητών, καθώς άπτεται των ατομικών ελευθεριών και την οικονομικής ασφάλειας. Οι ηλεκτρονικές πληρωμές δεν είναι ασφαλείς, καθώς χιλιάδες πολίτες πέφτουν θύματα απατεώνων καθημερινά παγκοσμίως. Σε μια κοινωνία χωρίς μετρητά, η κάθε κυβέρνηση θα μπορούσε να τιμωρεί με οικονομικό αποκλεισμό όποιον της εναντιώνεται.
Η Σουηδική Υπηρεσία Πολιτικής Ασφάλειας, η οποία αποτελεί τμήμα του Υπουργείου Δικαιοσύνης, προειδοποίησε με έκθεσή της ότι μια κοινωνία χωρίς μετρητά θα ήταν εξαιρετικά ευάλωτη εάν η χώρα δεχόταν επίθεση ή εκτεθεί σε φυσική καταστροφή.
Ο αρθρογράφος επί των οικονομικών και αναλυτής Matthew Lynn έγραψε στην Βρετανική Telegraph το 2015 ότι το βασικό ζήτημα για τη διατήρηση των μετρητών είναι η ελευθερία που παρέχουν.
«Το πιο σημαντικό είναι ότι τα μετρητά σχετίζονται με την ελευθερία. Υπάρχουν σίγουρα όρια στο μέγεθος του ελέγχου της κοινωνίας που θέλουμε να παραδώσουμε στις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες; Δεν χρειάζεται να είστε πλήρως έμμισθοι φιλελεύθεροι για να αναρωτηθείτε εάν, σε έναν κόσμο όπου ήδη ανησυχούμε για τον όγκο των δεδομένων που μπορούν να συλλέξουν το Facebook και η Google για εμάς, θέλουμε πραγματικά οι τράπεζες και το κράτος να γνωρίζουν την κάθε λεπτομέρεια πως και που ξοδεύουμε τα χρήματά μας. Είναι εύκολο να παραδώσεις αυτή την ελευθερία, αλλά θα είναι πολύ πιο δύσκολο να την πάρεις πίσω».
Στον αντίποδα, οι θεσμοί που υποστηρίζουν την παγκοσμιοποίηση, όπως το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (Π.Ο.Φ.), ασκούν πιέσεις εδώ και καιρό για μια κοινωνία χωρίς μετρητά και έχουν δημοσιεύσει τακτικά άρθρα όπως «Γιατί πρέπει να προσπαθήσουμε να κάνουμε τα μετρητά παλιομοδίτικα», «Τα οφέλη μιας κοινωνίας χωρίς μετρητά» και «Πρέπει να καταργηθούν τα μετρητά;»
Το 2017 ο οικονομολόγος Joseph Stiglitz ζήτησε την απαγόρευση όλων των χαρτονομισμάτων στις ΗΠΑ, μια θέση που υποστηρίζει το Π.Ο.Φ. Οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο «οδηγούν» τον αγώνα δρόμου για την καθιέρωση ψηφιακών νομισμάτων. Αν και τα ψηφιακά νομίσματα και το φυσικό νόμισμα αναμένεται να λειτουργούν παράλληλα, πολλές δεξαμενές σκέψης και οικονομολόγοι που υποστηρίζουν την παγκοσμιοποίηση, πιέζουν για την σταδιακή πλήρη κατάργηση των μετρητών, μετά από μια περίοδο προσαρμογής.
Η συζήτηση για τα μετρητά αναμένεται να συνεχιστεί, αλλά η περίπτωση της Αυστρίας μπορεί όχι μόνο να δείξει τις κοινωνικές προκλήσεις της κατάργησης των μετρητών αλλά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χώρες που εγκατέλειψαν το εθνικό τους νόμισμα.
Κάποιοι επισημαίνουν ότι επειδή το εθνικό νόμισμα της Αυστρίας είναι το ευρώ, ίσως τεθεί σε κίνδυνο η προσπάθεια για εξασφάλιση πληρωμών με μετρητά.
Με την εγκατάλειψη του εθνικού της νομίσματος, η Αυστρία έχασε σημαντικό έλεγχο στα οικονομικά της. Εάν η ΕΕ επιβάλλει το ψηφιακό νόμισμα, η Αυστρία ίσως καταφέρει να διατηρήσει μια προσωρινή εξαίρεση, αλλά τελικά δεν έχει την εξουσία να απορρίψει την εντολή της ΕΕ, κάτι που ισχύει για όλες τις χώρες που χρησιμοποιούν το ευρώ.