Ήταν επίσης θείος του Πύρρου της Ηπείρου. Έμεινε γνωστός στην ιστορία για την εισβολή που πραγματοποίησε στην ιταλική χερσόνησο το 334 π.Χ. Κύρια πηγή για τη δράση του είναι ο ιστορικός Τίτος Λίβιος.
Άνοδος στο θρόνο
Ο βασιλιάς Νεοπτόλεμος Β´ συμβασίλεψε ειρηνικά με τον αδερφό του, Αρύββα. Μετά το θάνατό του, ο Αρύββας κυβέρνησε μοναχός του, νυμφευόμενος την ανηψιά του και κόρη του Νεοπτόλεμου, την Τρωάδα Α’.
Το χέρι της Ολυμπιάδας προσφέρθηκε στο βασιλιά της Μακεδονίας, Φίλιππο Β΄, με το ζευγάρι να αποκτά ένα γιο, τον Αλέξανδρο το Μέγα. Αν και ο Αρύββας υποστήριξε το γάμο αυτό, επειδή επιθυμούσε την πολιτική στήριξη του πανίσχυρου γείτονά του, τελικά η κατάσταση γύρισε εναντίον του. Στη Μακεδονία, μαζί με την Ολυμπιάδα πήγε και ο αδερφός της Αλέξανδρος, ο ανιψιός του Αρύββα.
Στον νεαρό
Αλέξανδρο ο Φίλιππος έδειξε μεγάλη εύνοια και τελικά έκρινε συμφέρον να
τον ανεβάσει στο θρόνο της Ηπείρου. Έτσι το 350 π.Χ., όταν ο Αλέξανδρος
ήταν είκοσι ετών, ο Αρύββας ανατράπηκε από το Φίλιππο και οδηγήθηκε στην
εξορία, όπου και πιθανότατα πέθανε τελικά, εφόσον δεν διαθέτουμε άλλες
μαρτυρίες σχετικά με τη μετέπειτα ζωή του.
Για
τη βασιλεία του Αλεξάνδρου οι πληροφορίες μας είναι περιορισμένες.
Γνωρίζουμε για παράδειγμα πως υπέταξε άλλα φύλα ηπειρωτών και πως
παρείχε καταφύγιο στην αδερφή του όταν εκείνη έπεσε σε δυσμένεια το 337
π.Χ. Εντούτοις, η Ολυμπιάδα δεν κατάφερε να τον πείσει να διεξάγει
πόλεμο κατά του συζύγου της. Όταν ο Φίλιππος του πρότεινε να παντρευτεί
την Κλεοπάτρα, κόρη του ιδίου και της Ολυμπιάδας, ο Αλέξανδρος δέχτηκε,
κάτι που ήταν αποκαρδιωτικό για την αδερφή του. Τελικά δεν αναγκάστηκε
να την εκδώσει στον άντρα της μιας και ο Φίλιππος δολοφονήθηκε ειρωνικά
κατά τη διάρκεια της τέλεσης του γάμου το 336 π.Χ. Στο θρόνο της
Μακεδονίας ανέβηκε ο γιος του, Αλέξανδρος Γ΄, ο οποίος, όπως είναι
ευρέως γνωστό, πραγματοποίησε μια ασύλληπτη εκστρατεία ανατολικά
καταλύοντας την Περσική Αυτοκρατορία.
Ο Λίβιος μεταφέρει την παράδοση, βάσει της οποίας ο Αλέξανδρος είχε λάβει ένα χρησμό από το μαντείο της Δωδώνης: να αποφεύγει το Αχερούσιο νερό, καθώς και την πόλη Πανδοσία, όπου έμελλε να βρει το θάνατό του. Ο βασιλιάς θεώρησε τότε πως ο χρησμός αναφερόταν στην Πανδοσία της Ηπείρου, στην κοιλάδα του ποταμού Αχέροντα.
Εκστρατεία στη Δύση
Ταυτόχρονα, το 334 π.Χ., ο Αλέξανδρος ο Μολοσσός, αποφάσισε να εκστρατεύσει δυτικά όπου οι πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας απειλούνταν από κάποια ορεσίβια φύλα, τους Σαμνίτες. Οι τελευταίοι είχαν καταφέρει ήδη να κατακτήσουν μερικές ελληνικές πόλεις και είχαν τη φήμη ικανών πολεμιστών. Από την πλευρά τους, οι ελληνικές πόλεις συνήθιζαν να προσλαμβάνουν μισθοφόρους καταγόμενους από τις περιοχές του κυρίως ελλαδικού χώρου.
Αν
ο Αλέξανδρος κατάφερνε να κερδίσει τον πόλεμο αυτό, ήταν πιθανό να
πετύχαινε παράλληλα και πλήγμα κατά της πειρατείας. Άλλωστε, αν ο μύθος
σχετικά με το χρησμό του θανάτου του είναι αληθινός, δεν είχε κάτι να
φοβηθεί μιας και ο Αχέρων ποταμός βρίσκεται στην Ήπειρο. Αφού γνώρισε
την επιτυχία ενάντια στους Σαμνίτες, στράφηκε κατά των Λουκανών και των
Βρεττίων. Ανακατέλαβε την πόλη της Ηράκλειας, πήρε υπό την κατοχή του το
Σιπόντουμ, επίνειο πειρατών, και κατέκτησε την Κονσεντία και την
Τιρένα.
Μαρτυρίες
τον θέλουν να δείχνει σκληρότητα, αποστέλλοντας 300 οικογένειες υπό
καθεστώς ομηρείας στην Ήπειρο. Χάρις στις επιτυχίες του, ο Αλέξανδρος
κατάφερε να ανοίξει διαπραγματεύσεις με τους Ρωμαίους, οι οποίοι εκείνη
την περίοδο είχαν αναπτυχθεί σε υπολογίσιμη δύναμη στον χώρο της
κεντρικής Ιταλίας.
Ωστόσο, πάνω που έδειχνε να εδραιώνει τη δύναμή του, ο στρατός του Αλεξάνδρου δέχτηκε αιφνιδιαστική επίθεση κοντά σε μια πόλη με το όνομα Πανδοσία. Παρόλο που περιόρισε τις απώλειες και θανάτωσε τον διοικητή των εχθρών, αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Καθώς οι άνδρες του διέσχιζαν με δυσκολία έναν ποταμό, κάποιος αναφέρε πως το όνομά του ήταν Αχέρων. Θυμούμενος την προφητεία του μαντείου, ο Αλέξανδρος δίστασε για λίγο, αναποφάσιστος. Ωστόσο, παρατηρώντας πως μια ομάδα Λουκανών εξορίστων, που ακολουθούσαν τους άνδρες του ως σύμμαχοι, άρχισε να κινείται απειλιτικά εναντίον του, όρμησε στα νερά. Από το άλογό του τον έριξε ένα δόρυ, που εκτόξευσε ένας Λουκανός.
Ο Λίβιος τοποθετεί το θάνατο του Αλεξάνδρου περίπου τις ημέρες που ιδρύθηκε η Αλεξάνδρεια, δηλαδή τις πρώτες εβδομάδες του 331 π.Χ. Το σώμα του διαμελίστηκε και έτυχε μεγάλης κακομεταχείρισης. Τελικά τα λείψανά του διέσωσε μια γυναίκα η οποία είχε ομήρους συγγενείς στην Ήπειρο και ήλπιζε πως στέλνοντάς τα πίσω στην πατρίδα του βασιλιά, ίσως ξανάβλεπε τα αγαπημένα της πρόσωπα
Αποτέλεσμα και διαδοχή
Χάρις
στην εκστρατεία του Αλεξάνδρου οι ελληνικές πόλεις πήραν μια παράταση
ζωής, καθώς δεν υποτάχτηκαν στους Σαμνίτες. Ωστόσο η αποδυνάμωση των
ιταλικών αυτών φύλων άνοιξε το δρόμο για την επικράτηση μιας άλλης
ανερχόμενης δύναμης: της Ρώμης, η οποία μοιραία συγκρούστηκε με τους
Έλληνες στο νότο. Τους τελευταίους προσπάθησε ανεπιτυχώς να βοηθήσει
ένας απόγονος του Αλεξάνδρου, ο Πύρρος, ο οποίος αναγκάστηκε να φύγει
από την Ιταλία το 272 π.Χ.
Η
Κλεοπάτρα είχε χαρίσει στον Αλέξανδρο δύο παιδιά, την Καδμεία και τον
Νεοπτόλεμο Γ΄. Καθώς ο γιος τους ήταν πολύ μικρός για να κυβερνήσει,
ανέλαβε η ίδια η Κλεοπάτρα τη διακυβέρνηση ως επίτροπος. Σε αντίθεση με
τον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο, κάτι τέτοιο δεν ήταν ασυνήθιστο ανάμεσα στις
οικογένειες της Ηπείρου.
Είναι αξιοσημείωτο πως πρέπει να ήταν επικεφαλής και των κρατικών θρησκευτικών εκδηλώσεων, καθώς το όνομά της περιλαμβάνεται σε έναν κατάλογο θρησκευτικών απεσταλμένων. Γύρω στο 324 π.Χ. η Κλεοπάτρα επέστρεψε στη Μακεδονία όπου έπαιξε ενεργό ρόλο στους πολέμους των Διαδόχων του Αλεξάνδρου του Μέγα.
[wikipedia.org]