Επιχειρούμε να σκιαγραφήσουμε τη μεγάλη αλλά και τη μικρή εικόνα της προσωρινής διακοπής λειτουργίας των κραταιών μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Φανταστείτε ότι υπάρχει ένας τεράστιος πύργος, ο οποίος δεσπόζει σε όλο τον πλανήτη και είναι ορατός από παντού. Η αίγλη και η εξουσία του παγκοσμίως είναι πρωτόγνωρες. Όλοι ξέρουν το όνομά του, τον ιδιοκτήτη του και τις δουλειές του.
Αυτός ο πύργος έχει ως διακηρυγμένο στόχο τη διασύνδεση όλων των ανθρώπων του κόσμου και είναι τόσο κυρίαρχος, που φαίνεται σχεδόν αδιανόητο να μη συνδέεται κάποιος μέσω αυτού.
Σε κάποιες χώρες, όπως η Ινδία, όταν οι άνθρωποι λένε ότι μπαίνουν στο μεγάλο δίκτυο, εννοούν ότι μπαίνουν σε αυτόν τον πύργο. Ο πύργος αυτός είναι ο ίδιος ένα δίκτυο, το οποίο λειτουργεί μέσα σε αυτό το μεγαλύτερο δίκτυο, που ονομάζεται διαδίκτυο. Δίνει την εντύπωση ότι είναι μια μεγάλη δημόσια πλατεία, αλλά είναι ένας ωραιότατος ιδιόκτητος πύργος, για τη λειτουργία του οποίου εργάζονται πάνω από 60.000 άνθρωποι.
Έχει τους δικούς του κανόνες, τις δικές του διαδικασίες, ιεραρχίες, πρωτόκολλα και φυσικά τα δικά του κλειδιά, για τη σύνδεση με το μεγαλύτερο δίκτυο. Κάποια στιγμή, μπορεί κάποιος να κλέψει αυτά τα κλειδιά, να τα αντιγράψει ή και να τα καταστρέψει σκόπιμα.
Μπορεί βέβαια ακόμα και άθελά του κάποιος να τα χαλάσει στην προσπάθειά του να βγάλει αντικλείδι ή να τα κάνει πιο ασφαλή. Όπως ξέρουμε όλοι, απόλυτη κλειδαριά ασφαλείας δεν υπάρχει, ούτε και θα υπάρξει ποτέ.
Του Μανώλη Ανδριωτάκη από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»
Αν στην προηγούμενη παράγραφο βάλουμε στη θέση του «πύργου» τη λέξη «Facebook», θα έχουμε τις βάσεις για να σκεφτούμε τι μπορεί να συνέβη την προηγούμενη Δευτέρα 4 Οκτωβρίου, όταν για σχεδόν έξι ώρες το «Facebook», μαζί με τις υπόλοιπες εταιρείες που έχει εξαγοράσει, δηλαδή το «Instagram», το «WhatsApp», το «Oculus», σταμάτησαν να λειτουργούν.
Στην πραγματικότητα, κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι έγιναν τα κλειδιά του πύργου, εκτός βέβαια από κάποιους υπαλλήλους και τον ιδιοκτήτη του. Το αποτέλεσμα πάντως θα πρέπει να ήταν πολύ τρομακτικό και για τους ίδιους, καθώς πολλοί από αυτούς βρέθηκαν αποκλεισμένοι από τον ίδιο τους τον πύργο.
Επισήμως, η εταιρεία ανακοίνωσε μέσω του τμήματος των μηχανικών της ότι το «μπλακ άουτ» οφειλόταν σε μια τεχνική αστοχία, μάλλον σε κάποιο δικό τους λάθος. Πιθανώς, είπαν, «έγιναν κάποιες λανθασμένες αλλαγές στις ρυθμίσεις εξυπηρετητών». Αυτό, με τη σειρά του, συνετέλεσε σε πρόβλημα διασύνδεσης μεταξύ των κέντρων δεδομένων και τελικά στην αποτυχία εμφάνισης των σελίδων στο διαδίκτυο.
Οι μηχανικοί «πιστεύουν» ότι η αστοχία οφείλεται σε μια λανθασμένη αλλαγή ρυθμίσεων, αλλά διαβεβαιώνουν ότι δεν υπήρξε διαρροή δεδομένων χρηστών. Ο φόβος τους απέναντι στις κριτικές είναι έκδηλος. Ίσως χρειαστεί να περιμένουμε πολύ για να μάθουμε τι ακριβώς συνέβη στις 4 Οκτωβρίου. Μπορεί και να μη μάθουμε ποτέ τις λεπτομέρειες.
Ο πύργος δεν φημίζεται για τη διαφάνειά του. Αρκετοί αναλυτές έσπευσαν να υιοθετήσουν την εξήγηση της εταιρείας, η οποία όμως ήταν πολύ αόριστη και εικοτολογική.
Υποστήριξαν δηλαδή ότι αυτοί που κρατούσαν τα κλειδιά του πύργου τα ξέχασαν μέσα καθώς προσπαθούσαν, για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο, να τα τροποποιήσουν.
Η δήλωσή τους δίνει χώρο σε ερμηνείες και εικασίες, και αυτό οξύνει τη δυσπιστία ενάντια στον πύργο. Τα αποτελέσματα ωστόσο του «μπλακ άουτ» ήταν αξιοσημείωτα για τους 3,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους που χρησιμοποιούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της εταιρείας.
Πολλοί βασίζουν εξ ολοκλήρου το εισόδημά του σε αυτά, ενώ ακόμα περισσότεροι τα χρησιμοποιούν ως κύρια μέσα επικοινωνίας και ενημέρωσης.
Νεοϋορκέζες σε ελεγχόμενο πανικό: η γυναίκα της φωτογραφίας προσπαθεί να καταλάβει τι συμβαίνει το μεσημέρι της περασμένης Δευτέρας και δεν μπορεί να μπει στα αγαπημένα της social media. © Ed Jones/AFP/Visualhellas.gr
Το να μην έχει κάποιος σήμερα «Facebook», «Messenger» ή
«Instagram» μπορεί να σημαίνει αποσύνδεση από τον κόσμο.
Η εθιστική διάσταση του «Facebook» και του «Instagram» έχουν αναλυθεί πολύ καλά σε πλήθος ερευνών. Για να καταλάβει κανείς το μέγεθος του προβλήματος αρκεί να δει το ντοκιμαντέρ «The social dilemma», του Τζεφ Ορλόφκσι, και τους ειδήμονες υψηλού κύρους να περιγράφουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως μια μάλλον δυσοίωνη όψη της πραγματικότητας της σύγχρονης ζωής.
Η μεγαλομανία του Ζούκερμπεργκ
Ίσως να πληρώνουμε συλλογικά το τίμημα της ενοποιημένης λειτουργίας των υπηρεσιών του «Facebook» και της μεγαλομανίας του ιδιοκτήτη του πύργου.
Για να απολαμβάνουμε τα αναντίρρητα οφέλη της παγκόσμιας διασύνδεσης μέσω του πύργου, πρέπει να είμαστε όλοι μαντρωμένοι μέσα του και να φροντίζουμε για την ευδαιμονία του, βλέποντας διαφημίσεις, υπηρετώντας δηλαδή πιστά το επιχειρηματικό του μοντέλο. Πρέπει υποχρεωτικά να βασίζουμε τη δική μας ψυχική υγεία στις υποδομές του, ακόμα και όταν αυτές αστοχούν.
Όταν ο πύργος ευημερεί, εμείς να έχουμε την αυταπάτη ότι επικοινωνούμε αδιαμεσολάβητα και ότι οι άλλοι ασχολούνται διαρκώς μαζί μας. Να παραβλέπουμε ότι στην ουσία ο πύργος μάς χειραγωγεί αλγοριθμικά την προσοχή.
Κι όταν ο πύργος καταρρέει, να καταρρέουν και οι ψευδαισθήσεις μας. Να βλέπουμε τη ζωή από την αναλογική σκοπιά. Χωρίς την πλαστή επιβράβευση που παρέχουν τα «likes» και οι καρδούλες.
Γιατί αφήσαμε λοιπόν τον πύργο να μονοπωλήσει τόσο κρίσιμες πλευρές της ζωής μας;
Αυτό το ζωτικό ερώτημα έρχεται σταθερά στην επιφάνεια, όταν σπάνε οι σύνδεσμοι των δικτύων μας και αποκαλύπτεται η γύμνια του στόχου και των κινήτρων του πύργου.
Θα έχουμε σίγουρα κι άλλες τέτοιες αφορμές να συζητήσουμε στο μέλλον. Είτε ήταν ατύχημα ή προϊόν κάποιας επίθεσης, δολιοφθοράς είτε οτιδήποτε, το σκοτάδι στο «Facebook» έδειξε πόσο ευάλωτες είναι όχι μόνο αυτές οι υποδομές, αλλά και εμείς οι ίδιοι.
Όταν θα διασυνδεθούν τα πάντα στο διαδίκτυο των πραγμάτων, θα είμαστε διαρκώς έκθετοι σε αντίστοιχα περιστατικά. Από εδώ και πέρα θα ζούμε όλο και περισσότερα τεχνητά φαινόμενα: ψηφιακά «μπλακ άουτ», στα οποία οι μόνοι κερδισμένοι θα είναι όσοι πωλούν κάποια εφήμερη λύση, όπως οι πωλητές ομπρελών στην καταιγίδα ή αλλιώς όπως το «Twitter» ή το «Snapchat», που για μερικές ώρες είδαν κατακόρυφη αύξηση της επισκεψιμότητάς τους.
Αλλά και οι αντοχές των ευρύτερων δικτύων μας θα δοκιμάζονται επίσης. Όταν κράσαρε το «Facebook», διπλασιάστηκε η κυκλοφορία στο διαδίκτυο, γιατί οι άνθρωποι προσπαθούσαν μάταια να καταλάβουν τι συμβαίνει προσπαθώντας επίμονα να συνδεθούν.
Η πανδημία μάς έδειξε ότι είμαστε όλοι άρρηκτα συνδεδεμένοι. Τα δίκτυά μας σήμερα είναι πιο μεγάλα όσο ποτέ άλλοτε στην ιστορία. Αυτό έχει ασύλληπτα οφέλη, αλλά έχει και τρομερές προκλήσεις, κινδύνους τρομακτικούς. Δεν πρέπει να πανικοβαλλόμαστε. Πρέπει επειγόντως να καταλάβουμε τα προβλήματα. Να ενημερωθούμε και να προστατευτούμε τόσο ατομικά όσο και συλλογικά.
Πολίτες, αλλά και όσοι παίρνουν αποφάσεις, πρέπει να εμβαθύνουν τις γνώσεις τους για την τεχνολογία, γιατί το μέλλον είναι ήδη τώρα.
Όπως και να έχει, η 4η Οκτωβρίου θα μείνει αξέχαστη στο «Facebook»· έχει ήδη γραφτεί στην ιστορία του με μελανά γράμματα. Και η αλήθεια είναι ότι ξεκίνησε πολύ άσχημα. Το προηγούμενο βράδυ εμφανίστηκε στην εκπομπή 60 «minutes», του δικτύου «CBS», μια πρώην υπάλληλος της εταιρείας, η οποία είχε μόλις κοινοποιήσει στη «Wall Street Journal» χιλιάδες εμπιστευτικά έγγραφα που τεκμηριώνουν μια πολύ προβληματική εικόνα του κοινωνικού δικτύου.
Η μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος Φράνσις Χόγκεν είπε ότι το «Facebook» ξεκάθαρα «προτιμά τα κέρδη από την ασφάλεια». Εννοούσε την ασφάλεια των χρηστών του. Και έφερε ως παράδειγμα το γεγονός ότι στην εταιρεία ήταν ενήμεροι για την αρνητική επίδραση του «Instagram» στην εικόνα που έχουν τα νεαρά κορίτσια για το σώμα τους.
Η εταιρεία κρατάει μυστικά, έχει δύο μέτρα και δύο σταθμά για τους χρήστες της, και διπλή γλώσσα για το κοινό και τους επενδυτές.
Η Χόγκεν ωστόσο δεν πιστεύει ότι το σπάσιμο του «Facebook» θα λύσει το πρόβλημα. Η λύση για εκείνη είναι η διαφάνεια και η διακυβέρνηση. Αυτά κατέθεσε και την επόμενη ημέρα ενώπιον της Επιτροπής Εμπορίου της Γερουσίας, για να τη διαψεύσει τη μεθεπόμενη ο ίδιος ο Ζάκερμπεργκ.
Υπάρχει μια παράδοση στις τεχνολογικές εταιρείες της Σίλικον Βάλεϊ, να ονομάζεται ο δρόμος των κεντρικών τους γραφείων, όπως το επιλέγουν οι ίδιες.
Η «Microsoft», για παράδειγμα, έχει διαλέξει το διόλου πρωτότυπο όνομα «Οδός Microsoft» και η «Apple» το πιο εξεζητημένο «Οδός Άπειρου Βρόχου».
Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, ωστόσο, θέλησε με το όνομα του δρόμου να κάνει μια πιο προσωπική δήλωση. Τα κεντρικά του γραφεία στο Μένλο Παρκ του Σαν Φρανσίσκο βρίσκονται στην «Οδό Χάκερ», αριθμός 1. Είναι τέτοια η εμμονή του με αυτή την έννοια, που έβαλε να γράψουν τη λέξη με μεγάλα γράμματα σε ένα σημείο του τεράστιου συγκροτήματος, ώστε οι επιβάτες των αεροπλάνων που πηγαινοέρχονται στην πόλη να τη βλέπουν από ψηλά.
Για πολλά χρόνια, ένα από τα κεντρικά μότο της εταιρείας ήταν το «κινήσου γρήγορα και σπάσε πράγματα». Αν στην πορεία έσπαγες και κάτι πολύτιμο, θα είχες αργότερα την ευκαιρία ίσως να το φτιάξεις ξανά − με τον τρόπο των χάκερ. Ίσως όμως, από το πολύ σπάσιμο, να έχουν δημιουργηθεί τόσες ρωγμές στα θεμέλια του πύργου, που γίνονται σήμερα όλο και πιο ορατές.
Είναι το «Facebook» ο νέος Γκοτζίλα;
Τα προβλήματα του «Facebook» δεν είναι τεχνικά. Ο πύργος έχει γιγαντωθεί τόσο πολύ, που ακόμα και μια μικρή απροσεξία θα μπορούσε να έχει σεισμικές επιπτώσεις στη λειτουργία του.
Πρόκειται για μια επιχείρηση που διοικείται με το δόγμα τού «ενός ανδρός αρχή» και γι’ αυτό μεγάλο μέρος της ευθύνης βαρύνει τις πλάτες του Μαρκ Ζάκερμπεργκ. Έχουν γραφτεί πάρα πολλά βιβλία −με πιο γνωστό το «Zucked» του Ρότζερ Μακνάμι, ενός από τους πρώτους επενδυτές και μέντορές του−, τα οποία του ασκούν προσωπικά κριτική.
Ακόμα κι αν είναι αυτή η διάνοια που περιγράφουν πολλοί, θα ήταν αδύνατο να διοικεί μόνος του αυτόν τον γραφειοκρατικό πύργο άριστα. Όση τεχνητή νοημοσύνη κι αν χρησιμοποιήσει, όσους «content moderators» και ευφυείς μηχανικούς κι αν προσλάβει, είναι άνθρωπος και θα κάνει λάθη.
Το πρόβλημα είναι ότι τα λάθη του επιδρούν πάνω σε δημοκρατίες και πάνω στις ζωές δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Η ανθρωπότητα τον εξουσιοδότησε να κάνει κάτι που υπερβαίνει τις δυνάμεις ενός μόνο ανθρώπου.
«Το Facebook έχει μεγάλο πρόβλημα, το οποίο δεν είναι ούτε οικονομικό, αλλά ούτε και νομικό», έγραφε λίγες ώρες πριν από το «μπλακ άουτ» ο Κέβιζ Ρουζ στους «New York Times».
«Μιλάω για μια αργή, σταδιακή παρακμή, που είναι οικεία σε όποιον έχει δει ποτέ από κοντά μια εταιρεία να πεθαίνει».
Και συνεχίζει: «Αυτή η παρακμή δεν είναι απαραίτητα ορατή απέξω, αλλά όσοι έχουν πρόσβαση στο εσωτερικό της βλέπουν εκατοντάδες ανησυχητικά σημάδια της καθημερινά − χακαρίσματα χρηστών, φρενήρεις αλλαγές, παρανοϊκά στελέχη, σταδιακή αποχώρηση ταλαντούχων συναδέλφων».
Ο Ρουζ παρομοιάζει το «Facebook» με τον Γκοτζίλα και προβλέπει ότι, όπως κι εκείνος, έτσι και το «Facebook» σύντομα θα πεθάνει.
Η αλήθεια είναι ότι έχει ξανασυμβεί. Και το ουσιώδες ερώτημα που προκύπτει είναι πολύ απλό και γι’ αυτό είναι και γοητευτικό: μήπως ήρθε η ώρα να σκεφτούμε πιο σοβαρά ποιες είναι οι εναλλακτικές λύσεις για μια ζωή χωρίς «Facebook»;
AΔΑΜΑΣΤΟΣ ΝΕΑ
Με πληροφορίες από: athamastos.blogspot.gr - kathimerini.gr
Φανταστείτε ότι υπάρχει ένας τεράστιος πύργος, ο οποίος δεσπόζει σε όλο τον πλανήτη και είναι ορατός από παντού. Η αίγλη και η εξουσία του παγκοσμίως είναι πρωτόγνωρες. Όλοι ξέρουν το όνομά του, τον ιδιοκτήτη του και τις δουλειές του.
Αυτός ο πύργος έχει ως διακηρυγμένο στόχο τη διασύνδεση όλων των ανθρώπων του κόσμου και είναι τόσο κυρίαρχος, που φαίνεται σχεδόν αδιανόητο να μη συνδέεται κάποιος μέσω αυτού.
Σε κάποιες χώρες, όπως η Ινδία, όταν οι άνθρωποι λένε ότι μπαίνουν στο μεγάλο δίκτυο, εννοούν ότι μπαίνουν σε αυτόν τον πύργο. Ο πύργος αυτός είναι ο ίδιος ένα δίκτυο, το οποίο λειτουργεί μέσα σε αυτό το μεγαλύτερο δίκτυο, που ονομάζεται διαδίκτυο. Δίνει την εντύπωση ότι είναι μια μεγάλη δημόσια πλατεία, αλλά είναι ένας ωραιότατος ιδιόκτητος πύργος, για τη λειτουργία του οποίου εργάζονται πάνω από 60.000 άνθρωποι.
Έχει τους δικούς του κανόνες, τις δικές του διαδικασίες, ιεραρχίες, πρωτόκολλα και φυσικά τα δικά του κλειδιά, για τη σύνδεση με το μεγαλύτερο δίκτυο. Κάποια στιγμή, μπορεί κάποιος να κλέψει αυτά τα κλειδιά, να τα αντιγράψει ή και να τα καταστρέψει σκόπιμα.
Μπορεί βέβαια ακόμα και άθελά του κάποιος να τα χαλάσει στην προσπάθειά του να βγάλει αντικλείδι ή να τα κάνει πιο ασφαλή. Όπως ξέρουμε όλοι, απόλυτη κλειδαριά ασφαλείας δεν υπάρχει, ούτε και θα υπάρξει ποτέ.
Του Μανώλη Ανδριωτάκη από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»
Αν στην προηγούμενη παράγραφο βάλουμε στη θέση του «πύργου» τη λέξη «Facebook», θα έχουμε τις βάσεις για να σκεφτούμε τι μπορεί να συνέβη την προηγούμενη Δευτέρα 4 Οκτωβρίου, όταν για σχεδόν έξι ώρες το «Facebook», μαζί με τις υπόλοιπες εταιρείες που έχει εξαγοράσει, δηλαδή το «Instagram», το «WhatsApp», το «Oculus», σταμάτησαν να λειτουργούν.
Στην πραγματικότητα, κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι έγιναν τα κλειδιά του πύργου, εκτός βέβαια από κάποιους υπαλλήλους και τον ιδιοκτήτη του. Το αποτέλεσμα πάντως θα πρέπει να ήταν πολύ τρομακτικό και για τους ίδιους, καθώς πολλοί από αυτούς βρέθηκαν αποκλεισμένοι από τον ίδιο τους τον πύργο.
Επισήμως, η εταιρεία ανακοίνωσε μέσω του τμήματος των μηχανικών της ότι το «μπλακ άουτ» οφειλόταν σε μια τεχνική αστοχία, μάλλον σε κάποιο δικό τους λάθος. Πιθανώς, είπαν, «έγιναν κάποιες λανθασμένες αλλαγές στις ρυθμίσεις εξυπηρετητών». Αυτό, με τη σειρά του, συνετέλεσε σε πρόβλημα διασύνδεσης μεταξύ των κέντρων δεδομένων και τελικά στην αποτυχία εμφάνισης των σελίδων στο διαδίκτυο.
Οι μηχανικοί «πιστεύουν» ότι η αστοχία οφείλεται σε μια λανθασμένη αλλαγή ρυθμίσεων, αλλά διαβεβαιώνουν ότι δεν υπήρξε διαρροή δεδομένων χρηστών. Ο φόβος τους απέναντι στις κριτικές είναι έκδηλος. Ίσως χρειαστεί να περιμένουμε πολύ για να μάθουμε τι ακριβώς συνέβη στις 4 Οκτωβρίου. Μπορεί και να μη μάθουμε ποτέ τις λεπτομέρειες.
Ο πύργος δεν φημίζεται για τη διαφάνειά του. Αρκετοί αναλυτές έσπευσαν να υιοθετήσουν την εξήγηση της εταιρείας, η οποία όμως ήταν πολύ αόριστη και εικοτολογική.
Υποστήριξαν δηλαδή ότι αυτοί που κρατούσαν τα κλειδιά του πύργου τα ξέχασαν μέσα καθώς προσπαθούσαν, για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο, να τα τροποποιήσουν.
Η δήλωσή τους δίνει χώρο σε ερμηνείες και εικασίες, και αυτό οξύνει τη δυσπιστία ενάντια στον πύργο. Τα αποτελέσματα ωστόσο του «μπλακ άουτ» ήταν αξιοσημείωτα για τους 3,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους που χρησιμοποιούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της εταιρείας.
Πολλοί βασίζουν εξ ολοκλήρου το εισόδημά του σε αυτά, ενώ ακόμα περισσότεροι τα χρησιμοποιούν ως κύρια μέσα επικοινωνίας και ενημέρωσης.
Νεοϋορκέζες σε ελεγχόμενο πανικό: η γυναίκα της φωτογραφίας προσπαθεί να καταλάβει τι συμβαίνει το μεσημέρι της περασμένης Δευτέρας και δεν μπορεί να μπει στα αγαπημένα της social media. © Ed Jones/AFP/Visualhellas.gr
Το να μην έχει κάποιος σήμερα «Facebook», «Messenger» ή
«Instagram» μπορεί να σημαίνει αποσύνδεση από τον κόσμο.
Η εθιστική διάσταση του «Facebook» και του «Instagram» έχουν αναλυθεί πολύ καλά σε πλήθος ερευνών. Για να καταλάβει κανείς το μέγεθος του προβλήματος αρκεί να δει το ντοκιμαντέρ «The social dilemma», του Τζεφ Ορλόφκσι, και τους ειδήμονες υψηλού κύρους να περιγράφουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως μια μάλλον δυσοίωνη όψη της πραγματικότητας της σύγχρονης ζωής.
Η μεγαλομανία του Ζούκερμπεργκ
Ίσως να πληρώνουμε συλλογικά το τίμημα της ενοποιημένης λειτουργίας των υπηρεσιών του «Facebook» και της μεγαλομανίας του ιδιοκτήτη του πύργου.
Για να απολαμβάνουμε τα αναντίρρητα οφέλη της παγκόσμιας διασύνδεσης μέσω του πύργου, πρέπει να είμαστε όλοι μαντρωμένοι μέσα του και να φροντίζουμε για την ευδαιμονία του, βλέποντας διαφημίσεις, υπηρετώντας δηλαδή πιστά το επιχειρηματικό του μοντέλο. Πρέπει υποχρεωτικά να βασίζουμε τη δική μας ψυχική υγεία στις υποδομές του, ακόμα και όταν αυτές αστοχούν.
Όταν ο πύργος ευημερεί, εμείς να έχουμε την αυταπάτη ότι επικοινωνούμε αδιαμεσολάβητα και ότι οι άλλοι ασχολούνται διαρκώς μαζί μας. Να παραβλέπουμε ότι στην ουσία ο πύργος μάς χειραγωγεί αλγοριθμικά την προσοχή.
Κι όταν ο πύργος καταρρέει, να καταρρέουν και οι ψευδαισθήσεις μας. Να βλέπουμε τη ζωή από την αναλογική σκοπιά. Χωρίς την πλαστή επιβράβευση που παρέχουν τα «likes» και οι καρδούλες.
Γιατί αφήσαμε λοιπόν τον πύργο να μονοπωλήσει τόσο κρίσιμες πλευρές της ζωής μας;
Αυτό το ζωτικό ερώτημα έρχεται σταθερά στην επιφάνεια, όταν σπάνε οι σύνδεσμοι των δικτύων μας και αποκαλύπτεται η γύμνια του στόχου και των κινήτρων του πύργου.
Θα έχουμε σίγουρα κι άλλες τέτοιες αφορμές να συζητήσουμε στο μέλλον. Είτε ήταν ατύχημα ή προϊόν κάποιας επίθεσης, δολιοφθοράς είτε οτιδήποτε, το σκοτάδι στο «Facebook» έδειξε πόσο ευάλωτες είναι όχι μόνο αυτές οι υποδομές, αλλά και εμείς οι ίδιοι.
Όταν θα διασυνδεθούν τα πάντα στο διαδίκτυο των πραγμάτων, θα είμαστε διαρκώς έκθετοι σε αντίστοιχα περιστατικά. Από εδώ και πέρα θα ζούμε όλο και περισσότερα τεχνητά φαινόμενα: ψηφιακά «μπλακ άουτ», στα οποία οι μόνοι κερδισμένοι θα είναι όσοι πωλούν κάποια εφήμερη λύση, όπως οι πωλητές ομπρελών στην καταιγίδα ή αλλιώς όπως το «Twitter» ή το «Snapchat», που για μερικές ώρες είδαν κατακόρυφη αύξηση της επισκεψιμότητάς τους.
Αλλά και οι αντοχές των ευρύτερων δικτύων μας θα δοκιμάζονται επίσης. Όταν κράσαρε το «Facebook», διπλασιάστηκε η κυκλοφορία στο διαδίκτυο, γιατί οι άνθρωποι προσπαθούσαν μάταια να καταλάβουν τι συμβαίνει προσπαθώντας επίμονα να συνδεθούν.
Η πανδημία μάς έδειξε ότι είμαστε όλοι άρρηκτα συνδεδεμένοι. Τα δίκτυά μας σήμερα είναι πιο μεγάλα όσο ποτέ άλλοτε στην ιστορία. Αυτό έχει ασύλληπτα οφέλη, αλλά έχει και τρομερές προκλήσεις, κινδύνους τρομακτικούς. Δεν πρέπει να πανικοβαλλόμαστε. Πρέπει επειγόντως να καταλάβουμε τα προβλήματα. Να ενημερωθούμε και να προστατευτούμε τόσο ατομικά όσο και συλλογικά.
Πολίτες, αλλά και όσοι παίρνουν αποφάσεις, πρέπει να εμβαθύνουν τις γνώσεις τους για την τεχνολογία, γιατί το μέλλον είναι ήδη τώρα.
Όπως και να έχει, η 4η Οκτωβρίου θα μείνει αξέχαστη στο «Facebook»· έχει ήδη γραφτεί στην ιστορία του με μελανά γράμματα. Και η αλήθεια είναι ότι ξεκίνησε πολύ άσχημα. Το προηγούμενο βράδυ εμφανίστηκε στην εκπομπή 60 «minutes», του δικτύου «CBS», μια πρώην υπάλληλος της εταιρείας, η οποία είχε μόλις κοινοποιήσει στη «Wall Street Journal» χιλιάδες εμπιστευτικά έγγραφα που τεκμηριώνουν μια πολύ προβληματική εικόνα του κοινωνικού δικτύου.
Η μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος Φράνσις Χόγκεν είπε ότι το «Facebook» ξεκάθαρα «προτιμά τα κέρδη από την ασφάλεια». Εννοούσε την ασφάλεια των χρηστών του. Και έφερε ως παράδειγμα το γεγονός ότι στην εταιρεία ήταν ενήμεροι για την αρνητική επίδραση του «Instagram» στην εικόνα που έχουν τα νεαρά κορίτσια για το σώμα τους.
Η εταιρεία κρατάει μυστικά, έχει δύο μέτρα και δύο σταθμά για τους χρήστες της, και διπλή γλώσσα για το κοινό και τους επενδυτές.
Η Χόγκεν ωστόσο δεν πιστεύει ότι το σπάσιμο του «Facebook» θα λύσει το πρόβλημα. Η λύση για εκείνη είναι η διαφάνεια και η διακυβέρνηση. Αυτά κατέθεσε και την επόμενη ημέρα ενώπιον της Επιτροπής Εμπορίου της Γερουσίας, για να τη διαψεύσει τη μεθεπόμενη ο ίδιος ο Ζάκερμπεργκ.
Υπάρχει μια παράδοση στις τεχνολογικές εταιρείες της Σίλικον Βάλεϊ, να ονομάζεται ο δρόμος των κεντρικών τους γραφείων, όπως το επιλέγουν οι ίδιες.
Η «Microsoft», για παράδειγμα, έχει διαλέξει το διόλου πρωτότυπο όνομα «Οδός Microsoft» και η «Apple» το πιο εξεζητημένο «Οδός Άπειρου Βρόχου».
Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, ωστόσο, θέλησε με το όνομα του δρόμου να κάνει μια πιο προσωπική δήλωση. Τα κεντρικά του γραφεία στο Μένλο Παρκ του Σαν Φρανσίσκο βρίσκονται στην «Οδό Χάκερ», αριθμός 1. Είναι τέτοια η εμμονή του με αυτή την έννοια, που έβαλε να γράψουν τη λέξη με μεγάλα γράμματα σε ένα σημείο του τεράστιου συγκροτήματος, ώστε οι επιβάτες των αεροπλάνων που πηγαινοέρχονται στην πόλη να τη βλέπουν από ψηλά.
Για πολλά χρόνια, ένα από τα κεντρικά μότο της εταιρείας ήταν το «κινήσου γρήγορα και σπάσε πράγματα». Αν στην πορεία έσπαγες και κάτι πολύτιμο, θα είχες αργότερα την ευκαιρία ίσως να το φτιάξεις ξανά − με τον τρόπο των χάκερ. Ίσως όμως, από το πολύ σπάσιμο, να έχουν δημιουργηθεί τόσες ρωγμές στα θεμέλια του πύργου, που γίνονται σήμερα όλο και πιο ορατές.
Είναι το «Facebook» ο νέος Γκοτζίλα;
Τα προβλήματα του «Facebook» δεν είναι τεχνικά. Ο πύργος έχει γιγαντωθεί τόσο πολύ, που ακόμα και μια μικρή απροσεξία θα μπορούσε να έχει σεισμικές επιπτώσεις στη λειτουργία του.
Πρόκειται για μια επιχείρηση που διοικείται με το δόγμα τού «ενός ανδρός αρχή» και γι’ αυτό μεγάλο μέρος της ευθύνης βαρύνει τις πλάτες του Μαρκ Ζάκερμπεργκ. Έχουν γραφτεί πάρα πολλά βιβλία −με πιο γνωστό το «Zucked» του Ρότζερ Μακνάμι, ενός από τους πρώτους επενδυτές και μέντορές του−, τα οποία του ασκούν προσωπικά κριτική.
Ακόμα κι αν είναι αυτή η διάνοια που περιγράφουν πολλοί, θα ήταν αδύνατο να διοικεί μόνος του αυτόν τον γραφειοκρατικό πύργο άριστα. Όση τεχνητή νοημοσύνη κι αν χρησιμοποιήσει, όσους «content moderators» και ευφυείς μηχανικούς κι αν προσλάβει, είναι άνθρωπος και θα κάνει λάθη.
Το πρόβλημα είναι ότι τα λάθη του επιδρούν πάνω σε δημοκρατίες και πάνω στις ζωές δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Η ανθρωπότητα τον εξουσιοδότησε να κάνει κάτι που υπερβαίνει τις δυνάμεις ενός μόνο ανθρώπου.
«Το Facebook έχει μεγάλο πρόβλημα, το οποίο δεν είναι ούτε οικονομικό, αλλά ούτε και νομικό», έγραφε λίγες ώρες πριν από το «μπλακ άουτ» ο Κέβιζ Ρουζ στους «New York Times».
«Μιλάω για μια αργή, σταδιακή παρακμή, που είναι οικεία σε όποιον έχει δει ποτέ από κοντά μια εταιρεία να πεθαίνει».
Και συνεχίζει: «Αυτή η παρακμή δεν είναι απαραίτητα ορατή απέξω, αλλά όσοι έχουν πρόσβαση στο εσωτερικό της βλέπουν εκατοντάδες ανησυχητικά σημάδια της καθημερινά − χακαρίσματα χρηστών, φρενήρεις αλλαγές, παρανοϊκά στελέχη, σταδιακή αποχώρηση ταλαντούχων συναδέλφων».
Ο Ρουζ παρομοιάζει το «Facebook» με τον Γκοτζίλα και προβλέπει ότι, όπως κι εκείνος, έτσι και το «Facebook» σύντομα θα πεθάνει.
Η αλήθεια είναι ότι έχει ξανασυμβεί. Και το ουσιώδες ερώτημα που προκύπτει είναι πολύ απλό και γι’ αυτό είναι και γοητευτικό: μήπως ήρθε η ώρα να σκεφτούμε πιο σοβαρά ποιες είναι οι εναλλακτικές λύσεις για μια ζωή χωρίς «Facebook»;
AΔΑΜΑΣΤΟΣ ΝΕΑ
Με πληροφορίες από: athamastos.blogspot.gr - kathimerini.gr