Ἡ Τουρκία ἐπικαλεῖται τίς ἑλληνικές θέσεις γιά μειωμένες ἐπήρειες, εὐθυδικία καί ἁλιευτικές ζῶνες ὅπως ἀποτυπώνονται στίς συμφωνίες μας γιά ΑΟΖ μέ Αἴγυπτο καί Ἰταλία
τοῦ Mανώλη Κοττάκη
«TΩΡΑ ἀρχίζουν τά δύσκολα, τώρα πού ἔδαφος χάνουμε, τώρα…» λέει ἕνα ἀνάλαφρο θερινό τραγουδάκι διάσημου Ἕλληνα πόπ στάρ. Δέν ξέρουμε γιατί τό θυμηθήκαμε καί ἀρχίσαμε νά τό ἐπαναλαμβάνουμε νευρικῶς μόλις πληροφορηθήκαμε τίς διαρροές «ἀπό τουρκικές πηγές» ὅτι ἡ γείτων συζητᾶ τό ἐνδεχόμενο νά ὁδηγηθοῦμε ἐνώπιον διεθνοῦς δικαστηρίου γιά τήν ἐπίλυση τῆς διένεξης τῆς ΑΟΖ μεταξύ ἡμῶν καί ὑμῶν. Ἡ φράση πού μᾶς προκάλεσε συναγερμό ἦταν ἡ ἑξῆς: «Ἀρκεῖ ἡ συμφωνία ὁριοθέτησης ΑΟΖ Ἑλλάδος – Τουρκίας νά διαπνέεται ἀπό τήν ἴδια φιλοσοφία πού διαπνέονταν οἱ συμφωνίες Ἑλλάδος-Ἰταλίας καί Ἑλλάδος-Αἰγύπτου».
Οἱ πολλοί δέν κατανοοῦν εἰς τί συνίσταται ἡ ἴδια φιλοσοφία, ὅσοι ὅμως παρακολουθοῦμε συστηματικῶς τίς θέσεις πού διατυπώνει ἡ τουρκική πρεσβεία τῶν Ἀθηνῶν εἰδικῶς αὐτές μετά τήν ὑπογραφή τῶν ἑλληνικῶν συμφωνιῶν, τίς ἀπόψεις πού διατύπωσε μοναχικῶς ὁ πρώην Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Νῖκος Κοτζιᾶς γιά τίς ἐπήρειες ἀλλά καί τίς γενικότερες ἐξελίξεις στόν χῶρο τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου, θεωρῶ ὅτι γνωρίζουμε ἄριστα.
Ὁ Τοῦρκος πρεσβευτής κύριος Ὀζουγκέργκιν, ὁ ὁποῖος εἶναι μετά βεβαιότητος ὁ εἰσηγητής αὐτῆς τῆς στρατηγικῆς, τά εἶχε πεῖ ὅσο πιό ξεκάθαρα μποροῦσε σέ συνέντευξη πού ἔδωσε σέ ἀνύποπτο χρόνο στήν «Καθημερινή» μετά τήν ὑπογραφή τῶν ἑλληνικῶν συμφωνιῶν μέ τήν Αἴγυπτο καί τήν Ἰταλία. «Περιέχουν καλές ἰδέες.» Τήν ἄποψή του υἱοθέτησε δημοσίως μάλιστα καί ὁ Πρόεδρος Ἐρντογάν. Ποιές εἶναι αὐτές οἱ «καλές ἰδέες» πού περιέχουν οἱ συμφωνίες Ἑλλάδος-Ἰταλίας καί Ἑλλάδος-Αἰγύπτου;
Ἡ Τουρκία ἀναφέρεται στό μειωμένο ποσοστό ἐπήρειας πού ἐπιφυλάσσουν στά ἑλληνικά νησιά στό Ἰόνιο καί στό Αἰγαῖο. Στίς Στροφάδες, τό Καστελλόριζο, τήν Κάσο, τήν Ρόδο, τήν Κάρπαθο καί τήν Κρήτη.
Ἡ Τουρκία ἀναφέρεται στήν κάμψη τῆς ἀρχῆς τῆς μέσης ἀπόστασης καί στήν μερική υἱοθέτηση τῆς ἀρχῆς τῆς εὐθυδικίας στήν ὁριοθέτηση τῆς ΑΟΖ μας μέ τήν Αἴγυπτο. (Ἔγινε 60%-40%.) Ἡ Τουρκία ἀναφέρεται στό ὅτι ἡ Ἑλλάς ἀναγνώρισε ἁλιευτικές ζῶνες στήν Ἰταλία στήν ΑΟΖ της στά Δωδεκάνησσα καί ζητᾶ νά ἀναγνωριστοῦν ἁλιευτικές ζῶνες στήν ἴδια στό Ἰόνιο καί στό στρατηγικό γι’ αὐτήν θαλάσσιο πέρασμα πρός Γιβραλτάρ τῶν Κυθήρων στό Μυρτῶο Πέλαγος. Ἐξ οὗ καί βρέθηκαν τουρκικά ἁλιευτικά δεμένα ἔξω ἀπό τό Καψάλι τήν περασμένη ἑβδομάδα.
Στήν πραγματικότητα οἱ Τοῦρκοι μᾶς λένε «πᾶμε στήν Χάγη, πᾶμε μόνο γιά ὁριοθέτηση ΑΟΖ καί ὑφαλοκρηπίδας ὅπως μᾶς τό ζητᾶτε, ἀλλά πᾶμε μέ τήν φιλοσοφία σας καί τίς νομικές θέσεις σας στίς συμφωνίες μέ Αἴγυπτο καί Ἰταλία ἐπί τῆς ἀρχῆς». Στήν πραγματικότητα χωρίς οἱ γείτονες νά ἐγκαταλείπουν τό τουρκολιβυκό μνημόνιο ζητοῦν μέ βάση καί τίς ἑλληνικές θέσεις ὁριοθέτηση σέ δύο περιοχές. Νοτίως τοῦ Καστελλόριζου ἐκεῖ πού ἡ ἑλληνική θέση θεωρεῖται ἀσθενής καθώς δέν καλύπτεται ἀπό τήν συμφωνία μερικῆς ὁριοθέτησης μέ τήν Αἴγυπτο (θά δοῦμε ἄν εἶναι ἐν τέλει ἀσθενής) καί νοτίως τῆς Κρήτης ἐκεῖ πού ἡ ἑλληνική θέση εἶναι ἰσχυρά. Καί ὡς ὅπλο γι’ αὐτή τους τήν ἐπιδίωξη ἀξιοποιοῦν τίς μειωμένες ἐπήρειες 0-40% πού ἀναγνωρίζει ἡ συμφωνία μερικῆς ὁριοθέτησης μέ τήν Αἴγυπτο στήν Κρήτη, τήν Ρόδο, τήν Κάσο, τό Καστελλόριζο καί τήν Κάρπαθο.
Στρατηγικῶς αὐτό πού ἐνδιαφέρει τούς Τούρκους εἶναι νά κερδίσουν τό Καστελλόριζο καί τήν θαλάσσια περιοχή γύρω ἀπό αὐτό. Τό ἔδειξαν καί στήν περυσινή κρίση. Δέν ἀσχολήθηκαν μέ τήν νότιο Κρήτη.
Ἡ εὐρύτερη περιοχή τοῦ Καστελλορίζου τούς ἐνδιαφέρει γιά λόγους ἐνεργειακούς ἀλλά καί γιά λόγους ἐθνικῆς ἀσφαλείας. Δέν θέλουν μέ τίποτε τήν ἐπίσημη ἕνωση τῶν ΑΟΖ Ἑλλάδος-Κύπρου πού μπορεῖ νά ἀποτελέσει καί αἰτία ἀναβίωσης τοῦ ἑνιαίου ἀμυντικοῦ δόγματος Ἑλλάδος-Κύπρου ἐμπνεύσεως Γεράσιμου Ἀρσένη. Ἀπαιτοῦν αὐτή τήν θαλάσσια περιοχή μέ τήν βούλα τῆς Χάγης δική τους. Γι’ αὐτό ἄλλως τε ἐπιμένουν νά ἀποκηρύξει ἡ Ἑλλάς τόν Χάρτη τῆς Σεβίλλης, τό εὐρωπαϊκό κείμενο πού ἀναγνωρίζει αὐτές τίς δύο ΑΟΖ, τήν ἑλληνική καί τήν κυπριακή!
Τήν νότια Κρήτη μᾶς τήν «χαρίζουν». Καί ἄς ἀξιοποιοῦν τό τουρκολιβυκό μνημόνιο γιά νά διαπραγματευτοῦν περί αὐτήν. Ποῦ κρύβεται τό μυστικό τῆς διαπραγμάτευσης πέραν τοῦ τουρκικοῦ αἰτήματος γιά προσφυγή στήν Χάγη μέ τήν ἴδια φιλοσοφία τῶν συμφωνιῶν Ἑλλάδος-Ἰταλίας καί Ἑλλάδος-Αἰγύπτου; Στό ἄρθρο τῆς συμφωνίας μας μέ τό Κάιρο πού ὁρίζει ὅτι τυχόν συμφωνία Αἰγύπτου-Τουρκίας γιά τήν ὁριοθέτηση τῶν μεταξύ τους ΑΟΖ δέν μπορεῖ νά γίνει χωρίς τήν ἐνεργό συμμετοχή τῆς ἑλληνικῆς πλευρᾶς στίς διαπραγματεύσεις.
Ἐάν καί ἔχουμε ἐρωτήσει σέ ἀνώτατο ἐπίπεδο κατ’ ἐπανάληψιν τί συζητήθηκε μεταξύ τοῦ Πρωθυπουργοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη καί τοῦ Ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν κυρίου Τσαβούσογλου στό Μέγαρο Μαξίμου παρουσίᾳ τοῦ Ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν Νίκου Δένδια, ἄν καί ἔχουμε ρωτήσει κατ’ ἐπανάληψη γιά τό ἀκριβές περιεχόμενο τῶν συνεχῶν συναντήσεων Μητσοτάκη – Σίσι καί Δένδια – Σούκρι τό τελευταῖο ἑξάμηνο, ἀπάντηση ξεκάθαρη δέν ἔχουμε λάβει.
Τό μόνο πού καταφέραμε νά ἐκμαιεύσουμε εἶναι ὅτι στήν συνάντηση Μητσοτάκη – Τσαβούσογλου συζητήθηκε ἡ… πράσινη ἀνάπτυξη στό Αἰγαῖο καί ὅτι οἱ διαρκεῖς συναντήσεις μέ τούς Αἰγυπτίους ἔχουν ὡς στόχο νά δημιουργηθεῖ ἕνα κλῖμα ἐμπιστοσύνης μεταξύ τῶν δύο μερῶν, ὥστε ἄν ἡ Αἴγυπτος θελήσει νά ὁριοθετήσει μέ τήν Τουρκία νά εἴμαστε παρόντες καί ἐμεῖς. Νά ὁδηγηθοῦμε δηλαδή σέ τριμερῆ ὁριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ τῶν κρατῶν. Εἴτε μέ διαπραγματεύσεις εἴτε μέ προσφυγή σέ διεθνές δικαιοδοτικό ὄργανο.
Εἶναι προφανές καί ἔν τινι μέτρῳ κατανοητό ὅτι δέν μᾶς τά λένε ὅλα. Τώρα ὅμως ὅλα ὅσα συνέβησαν ἀπό τό 2019 ἕως σήμερα, βγάζουν νόημα. Ὅπως ὑποστηρίξαμε στό παρελθόν ἀπό αὐτήν ἐδῶ τήν θέση, στήν πραγματικότητα ἡ Χάγη ἤ τό Δικαστήριο τῆς Θαλάσσης τοῦ Ἁμβούργου θά ἀχθοῦν σέ ἀπόφαση λαμβάνοντας ὑπ’ ὄψιν τίς νομικές θέσεις τῶν κρατῶν ἐπί κοινῶν νομικῶν θεμάτων ὅπως αὐτές διατυπώθηκαν στίς συμφωνίες Ἑλλάδος-Ἰταλίας, Ἑλλάδος-Αἰγύπτου, Τουρκίας-Λιβύης καί Τουρκίας-Παλαιστίνης, ἄν ὁλοκληρωθεῖ. Προσφέρεται ἕτοιμο πιάτο στήν Χάγη: ἡ Μεσόγειος στήν μέση. Εἴμαστε περίεργοι νά δοῦμε ἄν χωνεύεται κιόλας.
Πηγή: Εφημερίδα Εστία