Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
Με ένα πολύ χαρακτηριστικό άρθρο της μια πολύ γνωστή τουρκική επιθεώρηση αναλύει ίσως για πρώτη φορά τόσο αδρά την κατάσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας και τα τεράστια προβλήματα που έχει μπροστά του ο Ερντογάν, αλλά το πιο ενδιαφέρων είναι η κατάληξη του άρθρου που υποστηρίζει ότι η μόνη λύση για τον Τούρκο πρόεδρο εδώ που έφτασαν τα πράγματα είναι ένας… πόλεμος, ( Tek çaresi içerde ya da dışarda bir savaş). Αυτό φαίνεται πως το έχει συνειδητοποιήσει και ο ίδιος ο Ερντογάν με όλες τις συνέπειες αυτής της συνειδητοποίησης.
Εδώ αναφέρεται
όχι για τις συνηθισμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις όπως γίνονται στην
Συρία και στο Ιράκ και εμμέσως στον Καύκασο και στην Λιβύη, αλλά για ένα
πόλεμο που θα ενεργοποιήσει όλη την στρατοκρατική μηχανή της Τουρκίας
και εδώ αναρωτιέται κανείς προς τα που μπορεί να προκληθεί ένας τέτοιος
πόλεμος που θα δώσει την δυνατότητα και την ευκαιρία στον Ερντογάν να
περάσει (όπως το φιλοδοξεί), στην ιστορία και ενώ πλησιάζει η επέτειος
των 100 χρόνων το 2023 από την ίδρυση της τουρκικής δημοκρατίας, με
μεγαλύτερα γράμματα από τον ιδρυτή της, τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
Το μεγάλο ερώτημα είναι μπορεί σήμερα ο Ερντογάν να σπάσει τον «κύκλο» που τον οδηγεί σε μια ανεπιστρεπτί κατρακύλα ; Δεν είναι εύκολο για έναν ηγέτη που είναι αποσυνδεδεμένος από την πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα της χώρας να το κάνει αυτό. Το πιο σημαντικό μειονέκτημα είναι ότι είναι πεπεισμένος ότι θα ξεπεράσει αυτήν την κρίση με επιχειρήσεις εντυπωσιασμού>
Γεγονός είναι πως μετά από μια πολύ επιτυχή δεκαπενταετή πορεία το καθεστώς Ερντογάν έχει αρχίσει και συνεχίζει να κάνει θανατηφόρα λάθη. Πολιτικά δείχνει...τάσεις αυτοκτονίας και αυτή η εικόνα αντικατοπτρίζεται στις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Το επίπεδο συναγερμού στην οικονομία έγινε κόκκινο και δείχνει πως στην κυβέρνηση αδυνατούν να διαχειριστούν την οικονομική κρίση . Επίσης ο αγώνας ενάντια στην επιδημία του Κορονοϊού, έχει αποτύχει οικτρώς και δηλώνει την πτώχευση τόσο των οικονομικών, όσο και των πολιτικών της υγείας.
Υπάρχει ένα μεγάλο πλήθος ψηφοφόρων που ψήφιζε το ΑΚΡ και τώρα τα «έσπασε» μαζί του αλλά επειδή δεν έχουν βρει ακόμη μια ασφαλή εναλλακτική πολιτική λύση παραμένει μετέωρο . Ο στόχος του προέδρου του AKP Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του συνεργάτη του, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, είναι να ξανακερδίσει αυτό το κοινό ή τουλάχιστον να αποτρέψει από να ενταχτεί σε αντίπαλο πολιτικό σχήμα Όσον αφορά την αντιπολίτευση αυτή στοχεύει στο να κερδίσει αυτούς τους αναποφάσιστους . Όταν εξετάζουμε τους παράγοντες που θα καθορίσουν ένα προς ένα το αποτέλεσμα των προσεχών εκλογών, φαίνεται τουλάχιστο προς το παρών ότι το πλεονέκτημα βρίσκεται στην πλευρά της αντιπολίτευσης. Φυσικά, ο αγώνας θα διεξαχτεί μέχρι το τέλος και δεν πρέπει να αγνοούμε υπάρχει ένας πολιτικός ηγέτης, ο Ερντογάν, που είναι ειδικευμένος σε όλα τα είδη αγώνων και έχει μεγάλη εμπειρία. Όπως και στις τοπικές εκλογές, θα επιδιώξει με κάθε μέσο να είναι ο νικητής και να κερδίσει μια τόσο κυρίαρχη νίκη που δεν θα υπάρχει πιθανότητα αμφισβήτησης της πολιτικής κυριαρχίας του, αλλά τα δεδομένα συνεχώς αλλάζουν σε βάρος του.
Το
πρώτο θέμα που αναμφίβολα θα επηρεάσει την πολιτική κατάσταση είναι η
οικονομία και οι επιπτώσεις της όπως η ανεργία. Υπάρχει σχεδόν μια
γενική εντύπωση για το γεγονός ότι η κυβέρνηση με επικεφαλής τον πρόεδρο
Ερντογάν δεν μπορεί να διαχειριστεί την οικονομία. Η οικονομία, που
αντικατοπτρίζεται στη ζωή με τους μακροοικονομικούς δείκτες εμφανίζει
την χειρότερη εικόνα της πρόσφατης ιστορίας.
Οι βασικοί πυλώνες που διαμορφώνουν την δυναμική της τουρκικής οικονομίας είναι βασικά οι μεσαίου μεγέθους τεχνίτες και οι αγρότες. Κατά τη διάρκεια της πανδημικής διαδικασίας, στείλαμε ακόμη και βοήθεια στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ οι έμποροι σαν βοήθημα έλαβαν μόνο δάνεια με τοκογλυφικά επιτόκια. Ενώ το χρέος της Σομαλίας προς το ΔΝΤ εξοφλήθηκε από την Τουρκία, το πιστωτικό χρέος των εμπόρων που δεν μπορούσαν να πληρώσουν τους τόκους τους δεν διαγράφηκε. Ενώ εμβόλια για τον Κορονοιό στάλθηκαν σαν βοήθεια στη Λιβύη, στην ίδια την Τουρκία η κυβέρνηση δεν μπορούσε να εμβολιάσει τους πολίτες της. Προστατεύοντας τον υπεργολάβο που κατασκευάζει δρόμους, γέφυρες και αεροδρόμια, με εγγυημένη πληρωμή σε δολάρια, ο Ερντογάν αντέταξε στον μέσο Τούρκο πολίτη : «Κοιτάξτε μόνοι σας να λύσετε τα οικονομικά σας προβλήματα».
Η κατάσταση του αγρότη είναι ακόμα πιο άθλια. Αυτό φάνηκε από το γεγονός ότι αναγκάστηκε να πετάξει στα σκουπίδια μεγάλες ποσότητες από κρεμμύδια και πατάτες . Όταν οι αγορές δεν λειτούργησαν με το μερικό κλείσιμο της αγοράς λόγω πανδημίας, τους ανάγκασαν επίσης να πετάξουν τα φρούτα και τα λαχανικά που είχαν στα σκουπίδια. Εικόνες από φρούτα και λαχανικά που χύθηκαν στους δρόμους από δεκάδες μέρη πρόβαλλαν την απελπισία του αγροτικού κόσμου. Από τη μία πλευρά, ο καταναλωτής δεν μπορεί να φάει φρούτα και λαχανικά, από την άλλη πλευρά, τόνους προϊόντων που πεταχτήκαν.
Την στιγμή που ο Ερντογάν δεν κάνει κάτι για να εξαλείψει τα παράπονα των εμπόρων και των αγροτών, που είναι η βασική εκλογική του δύναμη, δεν μπορεί να σταθεί μπροστά σε αυτό το έντονο κύμα θυμού. Οι τίτλοι για την δήθεν μεγάλη υποστήριξη προς τα θύματα της επιδημίας που δημοσιεύτηκαν από τις φιλοκυβερνητικές εφημερίδες, μπορούν να πείσουν μόνο τους τυφλωμένους οπαδούς της κυβέρνησης και είναι χαρακτηριστικό πως όλοι ρωτούν «Πού ήταν αυτό το βοήθημα;».
Το ζήτημα του σκανδάλου των 128 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο φαίνεται να έχει υποχωρήσει προσωρινά στην πολιτική συζήτηση, σίγουρα θα εμφανιστεί ξανά κατά τη διάρκεια της εκλογικής περιόδου. Το AKP δεν μπορεί να εξηγήσει με πειστικό τρόπο την τύχη αυτών των χρημάτων. Αυτό το μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο θα συνεχίσει να έχει το ίδιο αρνητικό αποτέλεσμα για την κυβέρνηση και τον Ερντογάν εφ 'όσον δεν υπάρχουν ικανοποιητικές απαντήσεις.
Επίσης αρνητική εικόνα στην τουρκική κοινωνία είναι οι κυβερνητικοί
γραφειοκράτες με υψηλές αποδοχές την ίδια ώρα που μεγάλο μέρος του πληθυσμού ζει σε συνθήκες μεγάλη φτώχειας . Οι νέοι άνεργοι, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που θα ψηφίσουν για πρώτη φορά, είναι επίσης δυσαρεστημένοι με το καθεστώς. Όσοι μπορούν να βρουν δουλειά κατά λάθος, εάν δεν έχουν οργανικούς δεσμούς με το AKP, είναι ικανοποιημένοι ακόμα και με τις χειρότερες θέσεις εργασίας και χαμηλότερους μισθούς από ότι τους αξίζει. Η αδικία που βιώνεται μπροστά σε όλους και η χαλάρωση που εμφανίζεται είναι ένα σημαντικό μειονέκτημα για την κυβέρνηση.
Για την
αντιμετώπιση αυτής της δυσάρεστης κατάστασης και να αντιστρέψουν το
κλίμα κυβερνητικοί παράγοντες χρησιμοποιούν το επιχείρημα ότι η
οικονομία θα χειροτερέψει αν χάσει την εξουσία το ΑΚΡ. Αλλά μεγάλοι
αντίπαλοι σε αυτή την προπαγανδιστική εκστρατεία και πολύ καλή γνώστες
των οικονομικών πραγμάτων είναι ο πρώην υπουργός Οικονομίας του ΑΚΡ, ο
Ali Babacan, που έχει ιδρύσει το νέο κόμμα, «Deva partı», καθώς και ο
πρώην πρωθυπουργός, Αχμέτ Νταβούτογλου, που αναδεικνύουν με κάθε τρόπο
την πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση. Επίσης πολλοί πρώην αξιόπιστοι
γραφειοκράτες από τον Kerim Rota ως τον İbrahim Turhan κλονίζουν την
προπαγάνδα του ΑΚΡ για την οικονομία.
Στις δημοσκοπήσεις, φαίνεται ότι το ποσοστό ψήφου του AKP έχει μειωθεί στο 27%, πριν καταμετρηθούν και οι αναποφάσιστοι. Η κατανομή των ποσοστών των αναποφάσιστων ψήφων δεν είναι πάντα σωστή. Σημαντικό είναι επίσης ότι μεταξύ 15 και 20 τοις εκατό των ψηφοφόρων δεν πηγαίνουν στην κάλπη. Το επίμαχο είναι πόσους ψηφοφόρους θα μπορέσουν τα κόμματα να φέρουν στην κάλπη για να υπερψηφιστούν. Ενώ το AKP μπορούσε να μεταφέρει τους ψηφοφόρους του στην κάλπη στις προηγούμενες εκλογές, η αντιπολίτευση, ειδικά τα μέλη του CHP έχουν δείξει μεγάλη απροθυμία.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στην ηττοπαθή αντίληψη ότι δεν μπορούμε να νικήσουμε το AKP. Στις τοπικές εκλογές, όμως αυτός ο κύκλος έσπασε, οι ψηφοφόροι της αντιπολίτευσης ψήφισαν και το πιο σημαντικό είδαν ότι θα μπορούσαν να νικήσουν τον Ερντογάν. Και το πιο σημαντικό σε εκείνες τις εκλογές ήταν ότι έχασε την Κωνσταντινούπολη, την οποία το ΑΚΡ θεωρούσε σαν δικό του κάστρο. Στις επόμενες εκλογές, μπορούμε να πούμε ότι μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων του ΑΚΡ δεν θα πάνε στην κάλπη. Μερικοί από αυτούς θα κατευθυνθούν προς το Deva, (Αλί Μπαμπατζάν) και το Gelecek partı, (Αχμέτ Νταβούτογλου). Έτσι, η πρόβλεψη ότι οι επόμενες εκλογές θα είναι οι πιο δύσκολες για τον Ερντογάν δεν στερείται πραγματικότητας.
Με όλα αυτά μπορεί ο Ερντογάν να αντιστρέψει το κλίμα υπέρ του ; Δεν είναι εύκολο για έναν ηγέτη αποσυνδεδεμένο από την πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα να το κάνει αυτό. Το πιο σημαντικό μειονέκτημα είναι ότι είναι πεπεισμένος ότι θα ξεπεράσει αυτήν την κρίση με εικονικές παροχές. Αλλά στην πραγματικότητα έχει στερέψει αυτή η μέθοδος προσέλκυσης ψηφοφόρων. Δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα απολεσθέντα 128 δισεκατομμύρια δολάρια, ούτε να παρέχει υποστήριξη που θα κάνει τους καταστηματάρχες να χαμογελούν και να προσελκύσουν τους αγρότες πίσω σε αυτούς.
Σαν συμπέρασμα η μόνη επιλογή που μένει να αντιστρέψει το κλίμα είναι ο πόλεμος, αλλά…με ποιο στόχο, (πιο πιθανός η Ελλάδα;) και κυρίως τι συνέπειες θα έχει στην ίδια την Τουρκία; Οι γέροντες είχαν προφητέψει την διάλυση αυτού του κράτους-εγκληματία. Άραγε ήρθε η ώρα;
Νίκος Χειλαδάκης
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
πηγή