Όπου ο άνθρωπος ζει αμόρφωτος και απελπισμένος, όπου η γυναίκα πουλάει το κορμί της για μια μπουκιά ψωμί, όπου το παιδί υποφέρει από αγραμματοσύνη κι από έλλειψη παιδείας, το βιβλίο των "Αθλίων" χτυπά την πόρτα φωνάζοντας δυνατά:-Ανοίξτε μου! Έρχομαι για σας!
Στο σκοτεινό σημείο όπου βρίσκεται ο σημερινός πολιτισμός, ο άθλιος ονομάζεται ΑΝΘΡΩΠΟΣ, που αγωνιά κάτω απ` όλα τα κλίματα και τα καθεστώτα, που στενάζει σ` όλες τις γλώσσες». (Βίκτωρ Ουγκό, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ο Βίκτωρ Ουγκώ πίστευε ότι:
"Η κοινωνία προετοιμάζει το έγκλημα. Ο εγκληματίας το διαπράττει." και ίσως αυτή είναι και η κεντρική ιδέα του δημιουργήματός του.
Ας ξεκινήσουμε, όμως, την ιστορία από την αρχή...
Ο Γιάννης Αγιάννης, ένας πεινασμένος φτωχός σπάζει τη βιτρίνα ενός αρτοπωλείου για να κλέψει ψωμί, θέλοντας να ταΐσει την οικογένειά του που λιμοκτονούσε. Συλλαμβάνεται όμως για κλοπή και περνά δεκαεννέα χρόνια στα κάτεργα.
Μετά την αποφυλάκισή του, συναντά τον επίσκοπο Μυριήλ. Έναν φιλάνθρωπο και μεγαλόψυχο άνθρωπο που προσπαθεί να τον βοηθήσει να μετανοήσει και να τον εμψυχώσει να γίνει καλός. Καταφέρνει να αποκτήσει μια νέα ζωή, χάρη στον επίσκοπο Μυριήλ, καταστρέφει το αποφυλακιστήριό του και χρησιμοποιεί νέα ταυτότητα. Γίνεται δήμαρχος με το όνομα κύριος Μαγδαληνής. Εκεί ευημερεί προσφέροντας στο κοινωνικό σύνολο.
Εκείνη την περίοδο,γνωρίζει μια δυστυχισμένη γυναίκα. Είναι η ετοιμοθάνατη Φαντίνα η οποία απολύθηκε από το εργοστάσιό του όταν έγινε γνωστό ότι έχει εξώγαμο παιδί. Μετά από αυτό, η πορνεία ήταν μονόδρομος για εκείνη. Πριν πεθάνει παρακαλά τον Γιάννη Αγιάννη να φροντίσει για την κόρη της. Τη μικρή Τιτίκα.
Εκείνος, αναλαμβάνει να την μεγαλώσει σαν παιδί του, έχοντας ήδη καταφύγει στο Παρίσι. Το κορίτσι μεγαλώνει, γνωρίζει κι ερωτεύεται τον Μάριο- γιο στρατηγού του Ναπολέοντα που σκοτώθηκε στο Βατερλό.
Ο έρωτας του ζευγαριού έχει αίσιο τέλος. Στο μεσοδιάστημα, όμως, μεσολαβούν εξεγέρσεις, θάνατοι, χωρισμοί και επανασυνδέσεις, προδοσίες και διασώσεις.
Ο Γιάννης Αγιάννης μέχρι το τέλος της ζωής του έχει πετύχει κάτι σημαντικό :εξιλεώνεται για το παρελθόν του και πεθάνει ευτυχισμένος στα χέρια των παιδιών του.
πηγή