Μέγα κόλπο ετοιμάζει ο Τούρκος πρόεδρος για να εξέλθει της στενωπού της οικονομικής καταστροφής που ταλανίζει την Τουρκία, χρησιμοποιώντας την κατασκευή του καναλιού της Κων/πολης για να λάβει χρηματοδότηση από τη Δύση, με σκοπό να μεταφέρει το ΝΑΤΟ βαριά πολεμικά πλοία στην αυλή της Ρωσίας. Οι Ρώσοι σε μια τέτοια περίπτωση ετοιμάζουν blittzkrieg χωρίς έλεος, αναφέρει αμερικανικό ινστιτούτο.
Στις αρχές Μαρτίου του 2020, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε ότι η Άγκυρα προκηρύσει διαγωνισμό για υποβολή προσφορών για την κατασκευή του περιβόητου καναλιού της Κωνσταντινούπολης.
Ο Τούρκος πρόεδρος τόνισε ότι ελπίζει να ολοκληρώσει το έργο των 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το 2023, που αποτελεί την εκατονταετηρίδα της σύγχρονης Τουρκίας, επιτρέποντας στα πλοία να παρακάμπτουν μέρος της διαδρομής Βοσπόρου-Δαρδανελλίων, που προς το παρόν πρέπει να διασχίσουν όλα τα σκάφη μεταξύ της Μαύρης Θάλασσας και του Αιγαίου, αναφέρει το γνωστό ινστιτούτο jamestown.
Αυτή η τελευταία εξέλιξη προκάλεσε συναγερμό στη Μόσχα, επειδή η Άγκυρα έχει ήδη αναφέρει ότι τα πλοία που θα χρησιμοποιούν το νέο κανάλι δεν θα υπόκεινται στους περιορισμούς της Σύμβασης του Μοντρέ που υπογράφθηκε το 1936.
Πράγματι, η Ρωσία φοβάται ότι η κατασκευή του Καναλιού της Κωνσταντινούπολης θα μπορούσε να ενθαρρύνει την Τουρκία να καταγγείλει ακόμη και τη συμφωνία του Μοντρέ σε σχέση με την υπάρχουσα διαδρομή.
Η στάση της Μόσχας απέναντι στη συνθήκη αυτή είναι περίπλοκη. Όμως γενικά η Ρωσία επιμένει ότι πρέπει να διατηρηθεί λόγω των περιορισμών που επιβάλλει σε πολεμικά σκάφη που δεν ανήκουν στα παράκτια κράτη της Μαύρης Θάλασσας, τόσο από την άποψη του αριθμού όσο και από την άποψη του μεγέθους και της συνολικής χωρητικότητας.
Εάν το σχεδιαζόμενο κανάλι κατασκευαστεί και η Σύμβαση του Μοντρέ δεν θα το επηρεάζει, η Μόσχα φοβάται ότι ο Οργανισμός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (NATO) ή κάποιος άλλος συνδυασμός κρατών θα μπορούσε να περάσει οποιοδήποτε πολεμικό πλοίο με πυραύλους Κρουζ ανά πάσα στιγμή στην Μαύρη Θαλάσσια, απειλώντας τη ρωσική εθνική ασφάλεια.
Ρώσοι αξιωματούχοι και ειδικοί εξέφρασαν αυτές τις ανησυχίες, αλλά τώρα, μετά την ανακοίνωση του Ερντογάν, τα πράγματα φαίνονται λίαν επικίνδυνα.
Οι φόβοι τους αντικατοπτρίζονται σε ένα σημαντικό πρόσφατο άρθρο του Ινστιτούτου στρατηγικού σχεδιασμού της Μόσχας, που αποτελεί κύριο συμβουλευτικό όργανο του Κρεμλίνου.
Όπως επισημαίνουν οι Ρώσοι ειδικοί Baliyev και Areshev, η πιθανότητα κατασκευής ενός τέτοιου διαύλου παράκαμψης συζητήθηκε από τα μέσα του 16ου αιώνα και αναβίωσε στη δεκαετία του 1990 από τον τότε πρωθυπουργό της Τουρκίας Μπουλέντ Ετσεβίτ.
Όπως και άλλοι Τούρκοι αξιωματούχοι που προώθησαν την ιδέα, ο Ετσεβίτ υποστήριξε ότι χρειάζεται το έργο επειδή η πλωτή οδός Βοσπόρου-Δαρδανελλίων ήταν υπερπλήρης πλοίων.
Εντούτοις, προκάλεσε αντιδράσεις στη Μόσχα υποδεικνύοντας ότι ένα τέτοιο κανάλι θα μπορούσε να διαδραματίσει έναν σημαντικό "γεωπολιτικό" ρόλο μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Ο Ετσεβίτ πέθανε το 2004, αλλά ο Ερντογάν άρπαξε την ιδέα του και κατάφερε να οργανώσει προκαταρκτικές μελέτες για την κατασκευή ενός καναλιού το 2009 και το 2012.
Σύμφωνα με τα σημερινά του σχέδια, το νέο κανάλι ανάμεσα στις δύο θάλασσες θα βρίσκεται 25-30 χιλιόμετρα δυτικά της Κωνσταντινούπολης και θα επιτρέπει την διέλευση 85.000 πλοίων ετησίως, συμπεριλαμβανομένων ακόμα και αεροπλανοφόρων, δεδομένου ότι το πλάτος του καναλιού θα ανέρχεται στα 150 μέτρα. Ως εκ τούτου, υπάρχει λόγος να δεχτούμε τις προβλέψεις του Ερντογάν ότι το έργο θα έχει τόσο μεγάλη γεωπολιτική επιρροή όσο έχουν τα κανάλια του Σουέζ και του Παναμά.
Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα επειδή όπως γράφουν οι Baliyev και Areshov, από τον Ιανουάριο του 2018 η Άγκυρα επέμεινε ότι η συνθήκη του Μοντρέ δεν θα ισχύει για τα πλοία που διασχίζουν το νέο κανάλι της Κωνσταντινούπολης.
Όπως υποστηρίζουν οι δύο Ρώσοι αναλυτές, η σημερινή κατάρρευση των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου και η πτώση του διεθνούς εμπορίου απειλούν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα αυτού του μεγάλου έργου. Ως εκ τούτου, υποστηρίζουν οι ίδιοι, ο μόνος τρόπος με τον οποίο θα προχωρήσει το έργο θα είναι μόνο εάν οι χώρες του ΝΑΤΟ παρέχουν τη χρηματοδότηση.
Εάν η Δύση το πράξει, το Κανάλι της Κωνσταντινούπολης θα έχει να κάνει με τη διεύρυνση του ρόλου της Βόρειας Ατλαντικής Συμμαχίας στη Μαύρη Θάλασσα και όχι με την οικονομία, όσα και να λένε οι Τούρκοι.
Ο Αλεξέι Γερκόφ, πρεσβευτής της Μόσχας στην Άγκυρα, ανέφερε ακόμα και την περίπτωση κεραυνοβόλου πολέμου ως δυνατότητα αντίδρασης της Ρωσίας. Ο Ρώσος διπλωμάτης και η ρωσική κυβέρνηση έδωσαν θετική κάλυψη (και ενδεχομένως συγκεκαλυμμένη υποστήριξη) σε πολλούς Τούρκους στην Κωνσταντινούπολη και την Τουρκία (βλέπε Ε. Ιμάμογλου) οι οποίοι αντιτίθενται στο νέο κανάλι είτε για περιβαλλοντικούς λόγους είτε λόγω του τεράστιου κόστους του.
Αναμένοντας ότι η Άγκυρα, με τη στήριξη της Δύσης, θα προχωρήσει ούτως ή άλλως, οι Baliyev και Areshev προσθέτουν επισταμένως ότι "ορισμένοι Ρώσοι ερευνητές προειδοποιούν κατά τρόπο εύλογο το αποκλειστικό και ταχύτατο κτύπημα της Μόσχας στον Ερντογάν και στις εντολές του" για ακύρωση των διατάξεων της συνθήκης του Μοντρέ.
Οι Ρώσοι θα κάνουν τα πάντα για να ακυρωθεί ή να καθυστερήσει η κατασκευή του καναλιού, έως ότου η Άγκυρα αναγνωρίσει ότι η διέλευση σε αυτό όλων των πλοίων θα παραμείνει εντός των ορίων του Μοντρέ.
Μπάλιγιεφ και Αρεσόφ αντικατοπτρίζουν σαφώς τη σκέψη πολλών στη ρωσική πρωτεύουσα, η οποία υποδεικνύει ότι η Μόσχα θα λάβει σοβαρά μέτρα για να εμποδίσει το κανάλι, είτε υπογραμμίζοντας την αντίθεσή της στην Τουρκία, είτε προσπαθώντας να εμποδίσει την εξωτερική χρηματοδότηση του έργου.
Κάποιοι στην Τουρκία είχαν την επιθυμία να ξεφύγουν από τους περιορισμούς του Μοντρέ, τους οποίους θεωρούν ότι είχαν επιβληθεί ως προϋπόθεση για την αποκατάσταση του ελέγχου της Τουρκίας στα Στενά.
Αυτή η εσωτερική συζήτηση θα εντατικοποιηθεί όσο περισσότερο κινείται η Τουρκία προς την οικοδόμηση του νέου καναλιού, το οποίο θα αποτελέσει αιτία νέων σοβαρότατων πολεμικών εντάσεων μεταξύ Μόσχας-Άγκυρας και Ανατολής-Δύσης στο εγγύς μέλλον.