Αυτά τα ολίγα είχα να πω προχείρως εδώ στην αγάπη σας και παρακαλώ τον Θεό να ισχυροποιηθείτε. Γιατί θα περάσωμεν μεγάλη θύελλα. Θα περάσει μεγάλη θύελλα η πατρίς μας. Τα λέμε αυτά και δεν τα αισθανόμεθα, και δεν ενθυμούμεθα τους μάρτυρες της Αλβανίας και των άλλων αθέων καθεστώτων τι τραβούνε, τι υποφέρουνε. Εμείς εδώ στην Ελλάδα είμεθα ευτυχώς η μόνη χώρα των Βαλκανίων που απολαμβάνει ελευθερίαν. Δεν έχομε κ’ εμείς αυτήν την πίεσιν που αισθάνονται άλλοι, απολαμβάνομε τα αγαθά μιας δημοκρατικής ζωής. Θα τα έχωμε πάντοτε αυτά;…
Μακάρι ο Θεός να μας αξιώσει και μαρτυρίου. Είδατε τι έλεγε ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός; «Χριστέ μου», έλεγε, «όπως εσύ έχυσες το αίμα σου για μένα, αξίωσε με και εμένα να χύσω το αίμα μου για σένα». Αυτό το πνεύμα να έχομε.
Εκκοπή του ιδίου θελήματος
Μα δεν είναι μόνο το μαρτύριο αυτό. Όταν λέμε μαρτύριο, το μυαλό μας πηγαίνει μόνο στο μαρτύριο του αίματος. Υπάρχουν όμως και άλλα μαρτύρια, που δεν φαίνονται, δεν έχουν τη δόξα που έχει το μαρτύριο του αίματος, αλλά έχουν κι αυτά την αξίαν τους, είναι κι αυτά μαρτύρια. Αν τα εφαρμόσουμε εδώ, θα φύγετε οι περισσότερες. Διότι μπορεί ένας να είναι έτοιμος για μαρτύριο και… να μην είναι έτοιμος για μαρτύριο. Δεν είναι παράξενος ο λόγος αυτός; Τι λένε οι πατέρες; Ποιο είναι αυτό το μαρτύριο που λέγανε παλιά στις ιεραποστολικές κινήσεις και στοιχίζει παραπάνω;
Η εκκοπή του ίδιου θελήματος! Η εκκοπή του ίδιου θελήματος λογίζεται μαρτύριο. Τώρα δηλαδή να πιάσουμε όλες εσάς, μολονότι έχετε απόφαση να ακολουθήσετε ιεραποστολική ζωή, κάθε μία από σας έχει κάτι κακό μέσα της, έχει κάποια κλίση, κάποια ροπή αμαρτωλή, κάποια αδυναμία, η οποία είναι ο αγαπημένος της «Ισαάκ». Εάν υποθέσουμε ότι έρχεται ένας αυστηρός πνευματικός πατέρας που σας ξέρει καλά και σας πει «Κόψτε την άλφα ή την βήτα ροπή κ.λ.π.», τότε από τις 80 – 100 που είστε εδώ, δεν θα μείνετε ούτε 10. Η εκκοπή του ίδιου θελήματος θέλει κόπο και πόνο. Είναι το δύσκολο, το οποίο πρέπει να έχομε και είναι σπάνιο πράγμα.
Μαρτυρεί λοιπόν κανείς σταυρώνεται και υποφέρει, πότε; Όταν προσπαθεί να κόψει το θέλημα του. Αυτό είναι το θέμα το οποίο πρέπει να προσέξομε για να αποκτήσομε ένα τέτοιο φρόνημα. Μακάρι στο έθνος μας να εμφανισθούν νέες Φιλοθέες. Μακάρι, μακάρι…
Στιγμιαίο μαρτύριο
Το μαρτύριο του αίματος είναι στιγμιαίο. Την στιγμή εκείνη δίνει ο Θεός τη χάρη του και παίρνει ο μάρτυς δύναμη. Διότι δεν εξηγείται αλλιώς η χαρά, το θάρρος και η αντοχή του στο μαρτύριο. Ακούει κανείς το μαρτύριο και ανατριχιάζει. Εδώ ένα δόντι πας να βγάλεις – μολονότι με τις ενέσεις τώρα είναι κάπως ανώδυνο – και το σκέπτεσαι μέρες, αισθάνεσαι κάποιο φόβο. Εδώ πέρα στο μαρτύριο, δόντια βγάζανε, μύτες κόβανε, αυτιά κόβανε, ακρωτηριάζανε τα ανθρώπινα μέλη, τα καίγανε, τα αλείφανε με αλάτι ή με εύφλεκτες ουσίες. Δεν είναι φανταστικά αυτά, αλλά πραγματικά. Η χάρις του Θεού τους έδινε τεράστια δύναμη. Το μαρτύριο αυτό όμως είναι σύντομο ή και στιγμιαίο.
Ισόβιο μαρτύριο
Η ζωή ενός πιστού Χριστιανού είναι ένα διαρκές μαρτύριο. Εκτός δηλαδή από το στιγμιαίο μαρτύριο υπάρχει και άλλο. Ο ιερός Χρυσόστομος λέει: «Οι Χριστιανοί αεί διώκονται». Διώκονται συνεχώς, ακόμα και σε εποχή ειρήνης και ησυχίας. Τι εννοεί; Προτιμότερο να διώκεται κανείς από ένα τύραννο εξωτερικό, παρά από τους εσωτερικούς διώκτες που δεν σ΄ αφήνουν να ησυχάσεις ούτε τη μέρα ούτε τη νύχτα. Και εσωτερικοί διώκται είναι τα πάθη μας. Της σαρκός λ.χ. ο πόλεμος είναι μαρτύριο, μαρτύριο πολυβασάνιστο και πολυχρόνιο.
Έχομε και εμείς να πολεμήσουμε εναντίον των αοράτων εχθρών. Ας υπομείνομε λοιπόν αυτό το μαρτύριο. Και το μαρτύριο έχει βαθμούς. Αρχίζομε από το ένα και φτάνομε μέχρι το χίλια. Να προσέχομε να αυξάνει η διάθεση προς το μαρτύριο, για να ζωντανέψει το δένδρο της Εκκλησίας, που στις μέρες μας παρουσιάζει μία ξήρανση. Το δένδρο αυτό που φαίνεται ξηραμένο αλλά η ρίζα του διατηρείται ζωντανή, έχει ανάγκη από τα αίματα των μαρτύρων και από τα δάκρυα των μετανοούντων.
Ας παρακαλέσομε το Θεό και δάκρυ να μας δώσει για να θρηνούμε για τα αμαρτήματα μας και διάθεση μαρτυρίου να μας δώσει και εάν παρουσιαστεί περίπτωση εξωτερικού μαρτυρίου να είμεθα έτοιμοι αφού προηγουμένως θα έχομε προπαρασκευασθεί εσωτερικώς για να ζήσομε και το στιγμιαίο μαρτύριο, το μαρτύριο του αίματος που είναι αποκορύφωσης.
Ψυχολογία αξιωματικού στη μάχη
Μου έλεγε ένας στρατηγός γενναίος ο οποίος έλαβε μέρος είς μάχας πολλάς και το στήθος του ήταν κατάμεστο από παράσημα, για την ψυχολογία του αξιωματικού.
– Περίεργο πράγμα! Λέει. Όταν είμεθα πάνω στη μάχη εκείνες τις κρίσιμες στιγμές, μολονότι όλοι κατά τινα τρόπο φοβόμαστε τον θάνατο – ποιος άνθρωπος δεν φοβάται τον θάνατο; – μας δίνει, λέει, ο Θεός κάτι, ενθουσιαζόμεθα και εφαρπαζόμεθα απ΄αυτό που λησμονούμε τη ζωή. Λησμονούμε τη γυναίκα, λησμονούμε τα παιδιά, λησμονούμε τα πάντα και τα πάντα θυσιάζομε. Αλλά ενώ εκεί στις μάχες έχομε τοιαύτην τρομεράν έξαρσιν και είμεθα ήρωες μόλις αποστρατευτούμε και κατεβούμε στην πεδιάδα γινόμεθα δειλοί, δειλότατοι άνθρωποι. Εκεί είμεθα ήρωες, κάτω είμεθα δειλοί…
Εκεί είναι το στιγμιαίο. Έχει αξία το στιγμιαίο. Αλλά πρέπει να είμεθα και ισόβιοι μάρτυρες πολεμώντας διαρκώς τα εσωτερικά πάθη και έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε και το μαρτύριο του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Πόθος μαρτυρίου
Εμείς που λέγαμε ότι αγαπούμε τον Χριστόν και ψάλλουμε ύμνους εις αυτόν, πρέπει να έχουμε την διάθεση αυτή του μαρτυρίου που είχε και ο άγιος Κοσμάς Αιτωλός να επιθυμούμε και εμείς να χύσουμε το αίμα μας για το Χριστό, όπως ο Χριστός έχυσε το αίμα του για εμάς και κάθε περιπέτεια να την υποστούμε.
Εγώ τουλάχιστόν έχω χαρά αυτές τις ημέρες. Πολλοί μου γράφουν γράμματα και εκφράζουν τη λύπη τους που θα με δικάσουν γιατί δεν υπογράφω το αυτόματο διαζύγιο. Εγώ όμως χαίρομαι. Δεν ξέρω πως σκέπτονται αυτοί οι μεγάλοι γιατί έχουν τρομερή λύσσα εναντίον μου και θέλουν οπωσδήποτε να με δικάσουν και να με καταδικάσουν. Δεν ξέρω τι θα κάνουν. Μακάρι να πάω στο δικαστήριο και να καταδικαστώ όχι για πορνείες, για μοιχείες, για κλοπές και αρπαγές, για πλεονεξίες αλλά να δικαστώ και να καταδικαστώ γιατί υποστηρίζω την χριστιανική οικογένεια, που είναι το θεμέλιο της πατρίδος, γιατί υποστηρίζω τα ήθη τα χρηστά, τους ιερούς κανόνες την πίστη των πατέρων μας. Μακάρι να δικαστώ γι’ αυτά θα αισθανθώ μεγάλη χαρά. Αλλά είμαι αμαρτωλός και δεν είμαι άξιος ενός τέτοιου προνομίου. Να έχω τέλος στη φυλακή, όπως είχε ο ιερός Χρυσόστομος και άλλοι μεγάλοι πατέρες της Εκκλησίας, δεν υπάρχει άλλο ανώτερο πράγμα.
Τέτοια τέλη να έχουμε αυτή τη διάθεση του μαρτυρίου να καλλιεργούμε.
Θυμάμαι παλαιότερα, όταν ήμουν ιεροκήρυκας είχα κάποιον κοντά μου. Κάποιον που έγινε σε νεαρά ηλικία επίσκοπος – δεν σας λέω το όνομα. Του χάρισα ένα βιβλίο μου, που μόλις είχε κυκλοφορήσει και μου ζήτησε να του γράψω αφιέρωση. Του έγραψα τότε την εξής αφιέρωση.
«Τω αγαπητώ τάδε, ινα διά του αίματος του μαρτυρήση υπέρ της πίστεως και της πατρίδος»
Μόλις είδε την ευχή, κράπ το πέταξε.
– Βρε πάτερ μου, λέει, τέτοια ευχή μου δίνεις;
– Υπάρχει, του απαντώ, παιδάκι μου – πατέρα μου – αδελφέ μου, άλλη ευχή μεγαλύτερη απ’ αυτήν, από το να χύσει κανείς το αίμα του για το Χριστό;
Βλέπετε τώρα πως έχουν αλλάξει τα πράγματα. Θέλουμε τα εύκολα. Θέλουμε να έχουμε τη θέση μας, το μισθό μας, τη σύνταξη μας, τα μέγαρά μας, τις μητροπόλεις μας. Τις απολαύσεις μας και όλες τις ανέσεις και όταν μας συμβούν μερικά δυσάρεστα πράγματα αναστατωνόμεθα. Αν συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους πατέρες της Εκκλησίας μας, είμεθα μηδέν.
Ετοιμασθείτε για μαρτύριο
Αυτά τα ολίγα είχαν να σας πω, και προσέξατε καλά, να ετοιμασθείτε για μαρτύριο. Και καθεμία από σας να είναι έτοιμη να σηκώσει τον σταυρόν του μαρτυρίου. Να μη γίνουμε ριψάσπιδες.
Ας παρακαλείτε και την αγία Φιλοθέη. «Πολύ ισχύει η δέησις δικαίου». Να προσεύχεστε και να ζητήτε τη βοήθεια των αγίων. Υπάρχουν φιλόθεες ψυχές οι οποίες συνομιλούν με τους αγίους. Δεν είναι αυτό ψέμα. Συνομιλούν και κουβεντιάζουν μαζί τους.
Εγώ θυμούμαι, όταν περιόδευα ως ιεροκήρυκας τα άγια εκείνα χρόνια, τις αλησμόνητες εκείνες μέρες – και δεν είχα κοντά μου φροντίδες, δεν είχα αδελφότητες, δεν είχα τίποτε, είχα ένα σακίδιο και άρβυλα και περιόδευα με τα πόδια από χωριό, και δεν είχα πάνω μου τις φροντίδες και τις ευθύνες που έχω σήμερα-, συνήντησα τέτοιους ανθρώπους.
Προετοιμασθείτε για μαρτύρια, για εκκλησία κατακομβών.
Στρογγυλοκαθίσαμε σε ωραίες καρέκλες, ωραίους καναπέδες, με ωραία φαγητά, ωραίες παρέες. Θαβώρ είναι εδώ πέρα. Θα φύγομε από το Θαβώρ. Μια ωραία πρωία, θα χτυπήσουν την πόρτα και θα μας πουν:
-Να εκκενώσεις τον χώρο εδώ, τον χρειαζόμεθα.
– Μα …, θα πεις.
– Τίποτε.
– Θα μείνεις χωρίς τραπέζια, χωρίς καρέκλες, χωρίς φαγητά, χωρίς τίποτα. Τότε τι μέλλει γενέσθαι; Πάλι εκ του μηδενός νέα δημιουργία.
– Εμείς τα ζήσαμε αυτά, δεν είναι λόγια δηλαδή. Τα ζήσαμε, και βρεθήκαμε σε τέτοια κατάσταση, που δεν είχαμε ούτε οβολόν, ούτε δραχμή είχαμε στην τσέπη μας, ούτε τροφή είχαμε, τίποτε δεν είχαμε. Και τι έγινε; «Ως μηδέν έχοντες και πάντα κατέχοντες»
– Απόδειξις είναι το βιβλίο της Κοζάνης. Το διαβάζουν μερικοί από τις νεώτερες γενεές, που δεν γνωρίζουν τι εστί Ελλάς, τι εστι θυσία, τι εστί κόπος, και τα θεωρούν παραμύθια. Το έδωσε μια μάνα στην κόρη της και το διάβαζε όλη νύχτα, και το πρωί ρώτησε τη μητέρα της: «Παραμύθια είναι αυτά ή έγιναν; Σαν παραμύθια φαίνονται».
Θα δώσει πάλι δύναμη ο Θεός σ’ εμάς, για να αντισταθούμε. Αλλά δεν είμεθα άξιοι, είμεθα αδύναμοι. Η επιθυμία της παρούσης ζωής είναι ισχυρά. «Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν…»
Aπο το βιβλίο Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου
«ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΣΤΟΥΣ ΕΣΧΑΤΟΥΣ ΚΑΙΡΟΥΣ», εκδοση Β΄, 2008, σελ 49-56