Δεν υπάρχει αλάθητος άγιος, μόνο ασφαλής οδηγός
τού π. Γ. Μεταλληνού
τ. Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του Πανεπ. Αθηνών
Απομαγνητοφώνηση τμήματος ομιλίας
Είπαμε πολλές φορές ότι η Αγία Γραφή δεν είναι επιστημονικό βιβλίο με την έννοια τής επιστήμης που χρησιμοποιούμε. (Παλαιοντολογίας, ανθρωπολογίας, κλπ).
Το πρώτο κεφάλαιο τής Γενέσεως, δίνει εν Πνεύματι Αγίω την πορεία τού σύμπαντος. Τού κτιστού κόσμου, τού δημιουργήματος. Και υπάρχουν πολλοί μεγάλοι επιστήμονες, που λένε ότι αν ήθελα να περιγράψω την πορεία τού κόσμου, θα χρησιμοποιούσα τις 10-15 γραμμές τής Γενέσεως. Αλλά δεν εξηγεί τους φυσικούς μηχανισμούς. (Το Μπιγκ Μπανγκ, όλα τα άλλα, αν κάτι άλλο υπάρχει), δεν τα αναφέρει αυτά η Αγία Γραφή, γιατί δεν είναι ο σκοπός της.
Ο σκοπός τής Γραφής είναι να μας πει ότι ο κόσμος όλος, το σύμπαν ολόκληρο, ξεκινάει από τη βούληση τού Θεού, είναι δημιούργημα τού Θεού, το τελειότερο δημιούργημα είναι ο άνθρωπος, η κορύφωση τής δημιουργίας, ο βασιλεύς τής κτίσεως, και οδηγείται προς τη σωτηρία, δηλαδή στη θέωση. Ο κόσμος, ως ύλη αγιάζεται, και ο άνθρωπος, ως υλικοπνευματική, υλικοψυχική, σωματοψυχική ενότητα, θεούται. Γίνεται θεός κατά χάριν. Αυτός είναι ο σκοπός τής Βίβλου.
Γι' αυτό το λόγο, κάθε συγγραφέας, από τον Μωυσή μέχρι τούς προφήτες, ή τους αποστόλους πατέρες, χρησιμοποιεί το κοσμοείδωλο, (την εικόνα περί κόσμου), τής εποχής.
Ο Βασίλειος, με τις ομιλίες του στην Εξαήμερο, (ο Μέγας Βασίλειος), έφθασε σε ύψη, πραγματικά, και αγγίζει πολλά προβλήματα τής εποχής μας, και δίνει απάντηση. Αλλά ο Θεός, δεν θέλει ο Βασίλειος να μιλήσει με τη γλώσσα τού Αϊνστάιν, τού Χάιζενμπεργκ, κλπ. Αυτό είναι ανόητο. Μας ενδιαφέρει το πνεύμα τού Μεγάλου Βασιλείου, και πώς κατανοεί τη δημιουργία, και την πορεία, την εξέλιξη αν θέλετε τού κόσμου. (Όχι με τη Δαρβινική σημασία, αλλά με την πορεία που ακολουθεί το σύμπαν και ειδικότερα η γη).
Βρήκα μία από τις κατηγορίες στον Χρυσόστομο, (σημείον αντιλεγόμενο είναι το θέμα που σας είπα), που λένε κάποιοι εκεί στο Δαυλό, (όλα από τον Δαυλό ξεκινούν, και διοχετεύονται σε καμιά 30ριά περιοδικά, που ο Θεός ξέρει, "κρίμασι και χρήμασι Τύρον εκδίδων". Να 'ναι καλά οι άνθρωποι). Και κατηγορεί τον Χρυσόστομο, ότι θεωρούσε τον κόσμο επίπεδο, τη γη, και ότι έχουμε μια καμάρα, κάτι που έλεγαν στην εποχή του. Σημασία έχει ότι ήταν "up to day", δηλαδή στην εποχή του ήξερε τι λέει η Επιστήμη. Όπως σήμερα ο Γιανναράς ξέρει τι λέει η Επιστήμη. Έχει γράψει μια εισαγωγή στην Απολογητική ο Χρήστος ο Γιανναράς, που δείχνει ότι ξέρει πολύ καλά τα προβλήματα τα επιστημονικά τής εποχής μας.
Ή ο ομιλών αυτή τη στιγμή, ως ένα σημείο, επειδή μελετώ τα αστροφυσικά βιβλία, χωρίς τους τύπους, μένω στο περιεχόμενο, (στη θεωρία δηλαδή), και κάποια πράγματα συμβαίνει να τα ξέρω. Δεν σημαίνει ότι είμαι αστροφυσικός! Έτσι; Αλλά, το ίδιο και οι πατέρες.
Γιατί, αυτοί είχανε λαμπικαρισμένο μυαλό. (Ξέρετε, η αμαρτία συσκοτίζει το μυαλό. Ενώ η καθαρότης τής καρδιάς, δίνει λαμπρότητα και στη διάνοια τού ανθρώπου).
Είπα πριν, (εψέλισα κάτι, το ξανατονίζω: "Βλάκας άγιος, δεν υπάρχει"). Ενώ, πηγαίνατε στον π. Παΐσιο, που δεν είχε σπουδές ανώτατες, στον π. Πορφύριο, ή στον π. Εφραίμ. Για πηγαίνετε στην Αριζόνα, που λάμπει το μάτι του. Έχει μάτι γάτας, που λαμπυρίζει μέσα στη νύχτα, ή τίγρεως. Το μάτι του. Ο άνθρωπος μπορεί να είναι άγγελος, δεν ξέρω. Μην παρεξηγηθώ. Το είπα γι' αστείο, αλλά θα βρεις τον μπελά σου καμιά φορά παπα- Γιώργη).
Δέστε τον π. Ευφραίμ. Βλάκας άγιος, ή πνευματικός άνθρωπος, δεν υπάρχει. Γι' αυτό τα παιδιά που κάνουν πνευματική ζωή λένε, είναι οι πρώτοι μαθητές στο σχολείο. Ως φοιτηταί. Λέμε τα "σπαστικάκια". Άλλο να το κάνει από αρρώστια, και άλλο να το κάνει από φιλομάθεια. Καταλάβατε; Αντί να περνάει την ώρα του, με ό,τι δήποτε άλλο, (να μην πω τώρα), περνάει την ώρα του μελετώντας.
Οι άγιοι ξέρουν τη γλώσσα τής εποχής τους, κι επομένως, επιστημονικά λάθη, συναντάμε. Που δεν είναι λάθη. Είναι τα προηγούμενα τής δικής μας εποχής.
Δεν μπορεί να θεωρηθεί λάθος ο Αϊνστάιν, αν σε 100 χρόνια δεν ανατραπεί πλήρως η θεωρία του, και μας πουν άλλα. Θα πούμε ότι ήταν βλάκας ο Αϊνστάιν; Αυτό μπορούσε να πει, και αυτό είπε.
Τέτοια λάθη υπάρχουν. Πνευματικά λάθη, όσον αφορά τη σωτηρία τού ανθρώπου, δεν υπάρχουν. Γι' αυτό οι άγιοι, που έχουν φθάσει στον φωτισμό και στη θέωση, ονομάζονται απλανείς οδηγοί εις τη σωτηρία. Όχι αλάθητοι. Αλάθητος δεν υπάρχει. Μόνο ο Θεός είναι αλάθητος.
Απλανής οδηγός δηλαδή.
Είχαμε πάει στον π. Παΐσιο κάποτε. Και έλεγε κάτι ιστορικές ανακρίβειες. Μπορεί να το 'κανε για να μας παγιδέψει. Λέει ο π. Βασίλης, μπορεί να το έκανε για να σας μπερδέψει, να δει πώς θα αντιδράσετε, ή να συνειδητοποιήσετε εσείς.
Κι ήταν κάποιοι νεαροί πτυχιούχοι, κι ακόμη φοιτηταί, καμιά τριανταριά, και ένας καθηγητής από τον Καναδά ακαδημαϊκός, και ο παπα-Γιώργης. Και τα παιδιά άρχισαν να κλονίζονται. Τους λέω: "Παιδιά θα σας εξηγήσω αργότερα. Γέροντά μου, τι έχετε να μας πείτε για την πνευματική ζωή;"
Χαμογέλασε ο π. Παΐσιος, και μετά από λίγο σηκωνόμενος, ήρθε και μου φίλησε το χέρι. Ο Πατήρ Παΐσιος. Γιατί αυτός ήταν Μοναχός, εγώ είμαι Πρεσβύτερος, έχω Ιερωσύνη. Αλλά καταλαβαίνετε πώς ένιωσα. Τα 'χασα αμέσως. Ήθελε να μου πει: "καλά το 'πες".
Και πήρα μετά τα παιδιά κατεβαίνοντας για να πάμε προς την Ιβήρων, (αν θυμάμαι καλά), και τους λέω: "Βρε παιδιά, δεν ήρθαμε για να μας κάνει μάθημα Φυσικής, Χημείας, Ιστορίας. Αυτά θα τα μάθετε στο Πανεπιστήμιο. Πνευματικά ήρθαμε για να τον ρωτήσουμε. Και τότε τα παιδιά ηρέμησαν. Γιατί έλεγε κάποιος: "Μα αυτά δεν ισχύουν!". Και λέω: "Εσύ φταις που ήρθες να ρωτήσεις τον π. Παΐσιο, περί ηφαιστείων, ξέρω γω, και περί λειτουργίας τών θαλασσών, και τού τσουναμίου, κ.τ.τ.
Πάμε παρά κάτω:
Ο άγιος ξέρει αμέσως. Ο άγιος, λέει ο π. Ρωμανίδης, πολύ σωστά, "Ο άγιος ξέρει τον σκοπό τών δημιουργημάτων, αλλά όχι την ουσία τους". Δηλαδή ξέρει ένα ορυκτό, ποια σκοπό έχει και γιατί υπάρχει. Αλλά δεν ξέρει την ουσία τού ορυκτού. Ο επιστήμων το ξέρει αυτό. Γι' αυτό δεν υπάρχει α πριόρι σύγκρουση πίστεως και επιστήμης. Η σύγκρουση επέρχεται, όταν γίνει διαπλοκή. Το ένα μπαίνει μέσα στο άλλο.
Πηγή: Απόσπασμα ομιλίας του π. Γ. Δ. Μεταλληνού, που έγινε στην Εκκλησία του Αγ. Αντύπα στο Γουδί, στις 8-11-07. Απάντηση του π. Γεωργίου στην Ερώτηση: "Είναι η Αγία Γραφή αλάθητη; Και αν όχι, τι είδους λάθη μπορεί να περιέχει;"