Υπάρχουν στο βιβλίο «Ελληνορθόδοξη Παράδοση» του αρχιμανδρίτη Ιωαννίκιου Κοτσώνη, ηγούμενου της Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Σοχού, οι συγκλονιστικές μαρτυρίες του καθηγητή Λυκειάρχη, κ. Δημήτρη Αθανασιάδη :
«Σωτήριο έτος 1984 στις 16/8 και ώρα 1,30-3 πρωινή . Η κ Κακουλίδου Ιουλία, η Ναταλία Φουρτουνοπούλου και εγώ ανάμεσα σε 17 Τουρκοποντίους κάθε ηλικίας και φύλλου, συζητάμε μέσα σε μια ατμόσφαιρα φιλική και γεμάτη από αγάπη…κάπου στον Πόντο της Τουρκίας.
Ο λόγος περιστρέφετε γύρω από τα θρησκευτικά θέματα και συγκεκριμένα γύρω από την πίστη μας και την πίστη τους. Ένας νεαρός Τουρκοπόντιος, 18-20 ετών, ένθερμος υποστηρικτικής και ζηλωτής της θρησκείας του Μωάμεθ κάνει συνεχώς ερωτήσεις : Γιατί ενώ είμαστε ο ίδιος λαός και ανήκουμε στην ίδια φυλή, γιατί, επαναλαμβάνει, να έχουμε άλλη πίστη εμείς και άλλη πίστη εσείς.
Οι μεγαλύτεροι προσπαθούν να εξηγήσουν στο νέο και ταυτόχρονα προκαλούν να μάθουν πως έγινε και μέσα από ποιους διαδρόμους της ιστορίας φτάσανε αυτοί να είναι μωαμεθανοί και εμείς χριστιανοί. Ο καθένας με την σειρά του υπεραμύνονταν την δική του άποψη και ο καθένας χωριστά προσπαθούσε να πείσει τους άλλους ότι η αλήθεια βρίσκεται στην δική του μεριά. Ένας μεγαλύτερος στην ηλικία, 35-40 χρονών άντρας, Χότζας, σαν πιο ειδικός επεμβαίνει στην κατάλληλη στιγμή να διαφωτίσει την συζήτηση και να οδηγήσει την πορεία της συζήτησης στο δικό του ποθούμενο αποτέλεσμα.
Παντού σιωπή μα πιο μεγάλη σιωπή στις ψυχές μας. Όλοι βιαζόμαστε από τον χρόνο της ιστορίας και όπως πάντα σε παρόμοιες περιπτώσεις βιαστικός ήταν ο χρόνος να φτάσουμε εκεί που βρισκόμαστε αλλά από διαφορετικά μονοπάτια.
Ο γεροντότερος, 75 ετών περίπου, διακόπτει τους με θρησκευτική ευλάβεια ζηλωτές συζητητές. Είναι βαθειά χαράματα δεν νυστάζει κανένας, όλοι είναι μαγεμένοι από την πορεία που πήρε η συζήτηση. “-Ο Δημήτρης εν δεβασμένος μπορεί να εξέρ κ άλλο πολλά ας ακούομ ατόν”, επαναλαμβάνει και από την μυστικοπάθεια της βραδιάς γίνεται σαν την ψυχή του μικρού παιδιού. –Ακούμε Δημήτρη. Εκείνη η αιώνια μυσταγωγία δεν έλεγε να τελειώσει…Γιατί δεν μιλάς Δημήτρη “Nτο έεις και κι λαλείς ;». Ανασκουμπώθηκα, πήρα βαθειά ανάσα και άρχισα με σιγανή φωνή που έρχονταν μέσα από τους αιώνες να μιλώ.
Όλοι πήραν πάλι μια κατάλληλη στάση και αφού ανακάθισαν στα μαλακά τους μαξιλάρια τέντωσαν την προσοχή τους να με ακούσουν. Τέτοιες ώρες ο άνθρωπος όσο και αν προσπαθήσει να κηδεμονεύσει τα συναισθήματα του δεν μπορεί παρά να χάσει το συναίσθημα αυτό της εσωτερικής του ασφάλειας γιατί τότε αναπάντεχα παρουσιάζονται σημεία ρωγμής μεταξύ παρόντος και παρελθόντος και μεταξύ χρόνου και αιωνιότητας. “Κανένας δεν γνωρίζει εκ των προτέρων πότε άρχιζε να συμβαίνει αυτό …Εσείς αλλάξατε πίστη στα 1680-85 και γίνατε Μωαμεθανοί…ήσασταν χριστιανοί…δικοί μας”.
Αυτά πρόλαβα να πω και εκείνο το ανεξήγητο γιατί άρχισε να ξετυλίγει τις σελίδες της ιστορίας με ταχύτητα κινηματογραφική…Έβλεπα τα πρόσωπα τους να με κοιτάνε με μια αγωνία δραματική και την ίδια στιγμή διέκρινα ένα απροσδιόριστο συναίσθημα ικανοποίησης να χαράσσετε γύρω από τα μισοφωτισμένα μάτια τους. Οι άνθρωποι αυτοί είπα μέσα μου διψάνε από κατανόηση.
Όποιος τους κατανοεί, τους πρόσφερνε το δυνατότερο φάρμακο και τους αμβλύνει το δράμα…Έκλαιγα βουβά έκλαιγαν και αυτοί. Μάταια προσπαθούσα να χαλιναγωγήσω τα πλημμυρίζοντας την ψυχή μου συναισθήματα. Ένας από αυτούς. ο δάσκαλος –Χότζας. μέσα σε εκείνη την ερημιά της σιωπής διέκοψε ο βουβό του κλάμα και σχεδόν προφητικά ακούστηκε να λέει –Εγώ εξάιρω γιατί κλαις ναι εξερω και άμα θέλτα έβγα εξουκά και ας λέγω σα. Βγήκα έξω αλλά ακόμα δεν ήμουν σε θέση να τον κοιτάξω στα μάτια. Με χτύπησε στους ώμους και μου είπε –Κλαις γιατί εκλώσταμε ; -Ναι του είπα για αυτό κλαίω.
Αυθόρμητα τότε έπεσε στην αγκαλιά μου και άρχισε σαν μικρό παιδί να κλαίει. Οι άλλοι περίμεναν και όταν ξαναμπήκαμε είδαν πόσο δυνατά χτυπούσαν οι καρδιές μας. Πόσο ένοιωσα τότε την γνησιότητα αυτών των ανθρώπων. Υπάρχουν βιώματα που βιώνονται μια φορά αλλά διαρκούν και αξίζουν για όλη την αιωνιότητα.»
ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
http://nikosxeiladakis.gr