Κείμενο Ιωάννης Α. Σαρσάκης (Καστροπολίτης)
Το Σάββατο 13 Απριλίου 2019 ο Ιστορικός Και Πολιτιστικός Σύλλογος Διδυμοτείχου «Καστροπολίτες – Γνώση & Δράση», πραγματοποίησε στο Κέντρο Θρακικών Μελετών του Διδυμοτείχου, την εκδήλωση με θέμα : «Ψηφιδωτά και Υδραυλική Αρχιτεκτονική στην Πλωτινοπολη». Η εκδήλωση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο της απόφασής μας, να ορίσουμε το 2019 ως έτος ανάδειξης της αρχαίας ιστορίας και των μνημείων της Θράκης.
Ομιλητές της υπόψη εκδήλωσης ήταν η κα Παναγιώτα Ασημακοπούλου – Ατζακά (ομότιμη καθηγήτρια του ΑΠΘ και κορυφαία αρχαιολόγος στον τομέα των ψηφιδωτών, με πλούσιο συγγραφικό έργο), και ο κος Ματθαίος Κουτσουμανής (αρχαιολόγος της Εφορίας Αρχαιοτήτων Ροδόπης και υπεύθυνος αρχαιολόγος για την αρχαία Πλωτινόπολη Διδυμοτείχου, με επίσης σημαντικό συγγραφικό έργο επί του υπόψη θέματος, αλλά και με πολλές παρουσιάσεις του ανασκαφικού του έργου, που αφορά την Πλωτινόπολη, σε εκδηλώσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα).
Το θέμα της ομιλίας της κας Ατζακά ήταν : «Ο θαλάσσιος κόσμος στα ψηφιδωτά δάπεδα της Μεσογείου κατά την Αρχαιότητα. Μύθοι, πλάσματα της θάλασσας και ανθρώπινες δραστηριότητες». Η κυρία Ατζακά μέσω των φωτογραφιών και των γνώσεων της, μας ταξίδεψε σε όλη την λεκάνη της Μεσογείου, και μας παρουσίασε υπέροχα ψηφιδωτά, με θέμα το θαλάσσιο κόσμο. Στο τέλος της ομιλίας της επικεντρώθηκε στα ψηφιδωτά δάπεδα της Πλωτινόπολης, αναφέροντας τα εξής (σε σύνοψη) : «Η νεότερη ανασκαφική έρευνα έφερε στο φως εξαιρετικού ενδιαφέροντος ψηφιδωτά, τόσο γεωμετρικά όσο και εικονιστικά, με παραστάσεις θαλάσσιου θιάσου, οι οποίες ήταν ιδιαίτερα αγαπητές κατά την Ρωμαϊκή αυτοκρατορική περίοδο. Ειδικότερα κατά τον 2ο και 3ο μ.Χ. αι. οι παραστάσεις αυτές, γνωρίζουν την μεγαλύτερη διάδοση στην Ιταλία και την Βόρειο Αφρική. Στην Πλωτινόπολη τα σωζόμενα εικονιστικά ψηφιδωτά με ανάλογη θεματολογία εκπλήσσουν με τον αριθμό και την ποικιλία των συνθέσεων τους». Αναφορικά με τα ψηφιδωτά της Πλωτινόπολης που διαθέτουν γεωμετρικό διάκοσμο, η κυρία Ατζακά ανέφερε ότι : «αυτά χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα μεγάλη πολυχρωμία και πρωτοτυπία, φαντασία, έντονες χρωματικές αντιθέσεις, και τολμηρούς σχεδιασμούς. Και έκλεισε την ομιλία της τονίζοντας ότι : «Τα πολύ σημαντικά ψηφιδωτά που ήρθαν στο φως στην αρχαία Πλωτινόπολη και έδωσαν την αφορμή για την σημερινή εκδήλωση, αποτελούν ένα πραγματικό θησαυρό για την πόλη σας, η υποδειγματική ανασκαφή του Ματθαίου Κουτσουμανή, ελπίζω να αποτελέσει το έναυσμα για να ευαισθητοποιηθούν όλοι οι αρμόδιοι φορείς, αλλά και η τοπική διοίκηση και η τοπική κοινωνία, ώστε να δοθεί συνέχεια στην έρευνα της περιοχής και να αποκαλυφθούν και άλλοι θησαυροί που ασφαλώς κρύβονται στη γη της. Θα ήθελα τέλος να επισημάνω ότι στον τόπο της ανασκαφής υπάρχει ένα υψίστης σημασίας πλεονέκτημα, πρόκειται για χώρο ακατοίκητο, διατίθεται δηλαδή μία ελεύθερη εκτεταμένη περιοχή, που εάν ανασκαφεί μελλοντικά και αν συντηρηθούν και αναδειχθούν τα ευρήματά της, μπορεί να διαμορφωθεί σε ένα θαυμάσιο αρχαιολογικό πάρκο».
Ο κος Κουτσουμανής αναφέρθηκε στην Υδραυλική αρχιτεκτονική της Πλωτινόπολης, παρουσιάζοντας σημαντικές ανακαλύψεις, που αφορούν συστήματα ύδρευσης, αποχέτευσης, υπόκαυστο λουτρού και ιδιαιτέρως στο σημαντικότατο δείγμα υδραυλικής, στο πηγάδι και τον θάλαμο, τα οποία βρίσκονται στον αύλειο χώρο πολυτελούς οικοδομικού συγκροτήματος. Ο κος Κουτσουμανής έκλεισε την ομιλία του, λέγοντας ότι : «Η συνέχιση της ανασκαφικής έρευνας μπορεί να λύσει όλες τις απορίες που υπάρχουν, με τα μέχρι στιγμής δεδομένα και να μας οδηγήσει σε εγκυρότερη ερμηνεία και σε ασφαλέστερα συμπεράσματα, και ίσως εξακριβωθούν και άλλες παράμετροι που αφορούν στην υδραυλική τεχνολογία της Πλωτινόπολης».
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν, τιμώντας τον Σύλλογό μας με την παρουσία τους, εκτός από τους ομιλητές μας : ο επίτιμος έφορος αρχαιοτήτων Θράκης κος Διαμαντής Τραντάφυλλος, ο Δρ αρχαιολογίας και πολιτικός μηχανικός κος Αθανάσιος Γουρίδης, ο Βουλευτής Ν. Έβρου κος Αναστάσιος Δημοσχάκης και ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτου Διδυμοτείχου, πατ. Νικόλαος Καρπαθάκης.
Ευχαριστούμε από καρδιάς τους ομιλητές μας, την κα Ασημακοπούλου Ατζακά και τον κο Κουτσουμανή, καθώς βεβαίως και όλο τον κόσμο που παρευρέθηκε στη εκδήλωση.
Επίσης θα πρέπει να αναφέρουμε ότι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Κέντρου Θρακικών Μελετών, λειτουργούσε και μία έκθεση παραδοσιακών φορεσιών του Πολιτιστικού Λαογραφικού Συλλόγου Διδυμοτείχου «Το Κάστρο», η οποία ομόρφυνε τον χώρο και απέσπασε τον θαυμασμό των παρευρισκομένων.
Αυτή ήταν η τέταρτη εκδήλωση που πραγματοποίησε ο Σύλλογος μας, με άμεση αναφορά στην αρχαία Πλωτινόπολη. Πιστεύουμε ότι ο υπέροχος αυτός αρχαιολογικός χώρος, θα πρέπει να αναδειχθεί και να γίνει επισκέψιμος. Για να πραγματοποιηθεί όμως αυτό θα πρέπει να συνεχιστούν οι ανασκαφές και να κατασκευαστεί το στέγαστρο, στον τομέα όπου ανακαλύφθηκαν τα υπέροχα ψηφιδωτά, το πηγάδι και τα άλλα ευρήματα.
Βαθύτατη πεποίθησή μας, είναι ότι μια επισκέψιμη Πλωτινόπολη, μπορεί να αποτελέσει την ¨ατμομηχανή¨ ανάπτυξης όχι μόνο για το Διδυμότειχο αλλά για όλο τον Βόρειο Έβρο. Σε συνδυασμό βεβαίως με τα υπόλοιπα μνημεία της πόλης μας, όπως : το κάστρο, τα οθωμανικά μνημεία, τα σπήλαια (Ακροπόλεως και Βούβας), τους ταφικούς τύμβους, τα Μουσεία, τους μεταβυζαντινούς ναούς κλπ.
Θα πρέπει οι αρμόδιοι φορείς να ευαισθητοποιηθούν, και να θέσουν σε πρώτη προτεραιότητα τις ενέργειες και διαδικασίες που θα καταστήσουν τον χώρο της Πλωτινόπολης σε ένα «πανέμορφο αρχαιολογικό πάρκο», όπως ακριβώς ανέφερε η κα Ατζακά. Αν συμβεί αυτό, τότε θα υπάρξει ραγδαία αύξηση της επισκεψιμότητας, με αποτέλεσμα να τονωθεί η τοπική οικονομία και οι επιχειρήσεις, και να σταματήσει η διαρροή του πληθυσμού από την ευαίσθητη ακριτική περιοχή μας.
Είναι σημαντικό να γνωστοποιήσουμε, ότι αφιερώσαμε την συγκεκριμένη εκδήλωση στον αείμνηστο αρχαιολόγο Γεώργιο Μπακαλάκη, ο οποίος κατά την δεκαετία του 60, ήταν ο πρώτος που είχε εντοπίσει τον αρχαιολογικό χώρο της Πλωτινόπολης στο λόφο της Αγίας Πέτρας Διδυμοτείχου, και αργότερα στη δεκαετία του 70 είχε κάνει τις πρώτες ανασκαφές μαζί με τον κο Διαμαντή Τριαντάφυλλο.
Εμείς ως Καστροπολίτες θα συνεχίσουμε το έργο μας, το οποίο αφορά στην ανάδειξη των ιστορικών και πολιτιστικών θησαυρών του Διδυμοτείχου και της ευρύτερης περιοχής του Βορείου Έβρου.