Τα συμπεράσματα δικά σας...
Της Gwendolyn Sasse
Καθώς απομένει λιγότερο από ένας μήνας μέχρι τον πρώτο γύρο των ουκρανικών προεδρικών εκλογών στις 31 Μαρτίου, το αποτέλεσμα είναι αμφίρροπο. Αλλά κάτι που ήταν μια μακρινή προοπτική πριν από μερικούς μήνες, φαίνεται να γίνεται πιο πιθανό μέρα με την ημέρα: ο ηθοποιός, κωμικός και παραγωγός ταινιών Volodomyr Zelensky, ο οποίος δεν έχει απολύτως καμία πολιτική εμπειρία και καμία πολιτική δομή ή πρόγραμμα για να σταθεί, έχει τώρα πολλές πιθανότητες να προχωρήσει στον β΄ γύρο των εκλογών, στις 21 Απριλίου. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις ο Zelensky έχει πάρει προβάδισμα, και η απόσταση μεταξύ αυτού και των άλλων δύο βασικών διεκδικητών -του τωρινού προέδρου Petro Poroshenko και της κυρίας αντιπάλου του, Yuliya Tymoshenko- αυξάνεται. Ο Zelensky στις δημοσκοπήσεις βρίσκεται κάπου στο 25%, μπροστά από τους δύο άλλους υποψηφίους που η δημοτικότητά τους κυμαίνεται στο 16%, ο κάθε ένας. Ενώ ο πιθανός δεύτερος γύρος είναι ακόμη πιο δύσκολο να προβλεφθεί, οι βασικές δημοσκοπικές εταιρείες αναμένουν ότι ο Zelenskly θα βρεθεί μπροστά και από τον Poroshenko και από την Tymoshenko.
Οι ουκρανικές εκλογές έχουν ελάχιστη κάλυψη από τα δυτικά ΜΜΕ μέχρι τώρα. Αυτή η απουσία ενδιαφέροντος και προσοχής από το κοινό, προξενεί έκπληξη δεδομένου ότι η Ουκρανία είναι στο επίκεντρο της τωρινής αντιπαράθεσης μεταξύ Ρωσίας και Δύσης. Οι σχέσεις Ρωσίας-Δύσης επιδεινώθηκαν σημαντικά μετά από την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, σχεδόν πριν από πέντε χρόνια, και την επακόλουθη έναρξη του πολέμου στο Ντομπάς, όπου η Ρωσία συνεχίζει να υποστηρίζει τους ντόπιους αυτονομιστές οικονομικά και στρατιωτικά.
Η απουσία σχεδόν της Ουκρανίας στα δυτικά μέσα λίγο πριν από μια εκλογική διαδικασία που είναι κρίσιμης σημασίας για τη μεταρρυθμιστική διαδικασία της Ουκρανίας, σημαίνει ότι πολλοί θα βρεθούν εξ απήνης εάν υλοποιηθεί ένα από τα δύο σενάρια: πρώτον, εάν κερδίσει ο Zelensky, και δεύτερον, εάν το εκλογικό αποτέλεσμα είναι διφορούμενο, πιθανώς βάζοντας τους βασικούς υποψηφίους και τους οπαδούς τους τον έναν απέναντι στον άλλο. Το τελευταίο θα μπορούσε να συμβεί εάν ο Zelensky κερδίσει και τμήματα της κοινωνίας δεν αποδεχθούν το αποτέλεσμα. Θα μπορούσε επίσης να συμβεί εάν είτε ο Poroshenko είτε η Tymoshenko κερδίσουν και ο χαμένος αμφισβητήσει το αποτέλεσμα και τη νομιμότητα του νικητή.
Η άνοδος του νέου στην πολιτική σκηνή Zelensky -ο οποίος στερείται οποιοσδήποτε πολιτικής πείρας και του οποίου το μόνο που θα μπορούσε να επιδείξει ως φήμη είναι ο βασικός ρόλος που έχει σε δημοφιλείς τηλεοπτικές σειρές, όπου υποδύεται έναν δάσκαλο που κατά τύχη έγινε πρόεδρος -είναι με την πρώτη ματιά, μια αινιγματική εξέλιξη σε μια χώρα που έχει περάσει μια έντονη περίοδο πολιτικοποίησης και έχει μια ζωντανή κοινωνία πολιτών που παρακολουθεί και διαμορφώνει τη διαδικασία μεταρρύθμισης.
Η εκστρατεία του Zelensky, που διεξάγεται κατά κύριο λόγο μέσω των social media και σκοπίμως θολώνει τη γραμμή μεταξύ τηλεόρασης και πραγματικότητας, διοχετεύει την απογοήτευση σε ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας μετά από το Euromaidan του 2013-2014, σε μια ψήφο διαμαρτυρίας.
Γίνονται συχνά συγκρίσεις μεταξύ του Zelensky και του Ιταλού κωμικού Beppe Grillo, ο οποίος αναρριχήθηκε ως η εικόνα του κινήματος Πέντε Αστέρων.
Ωστόσο, η ουκρανική υπόθεση προξενεί ακόμη μεγαλύτερη έκπληξη. Ο Grillo αύξησε τη δημοτικότητά του όταν είχαν τεθεί το περίγραμμα μιας δομής του κόμματος. Συγκριτικά, ο Zelensky στερείται κάθε είδους πολιτική δομή. Είναι αυτό το κενό που θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπλοκές την επόμενη ημέρα των εκλογών. Αν ο Zelensky κερδίσει τον β΄ γύρο τον Απρίλιο, πολλές ομάδες συμφερόντων θα επιχειρήσουν να καλύψουν το κενό που άφησε με την εκστρατεία του, η οποία σκοπίμως έχει μείνει μακριά από μηνύματα και συνεντεύξεις στα ΜΜΕ.
Για την ώρα, μπορεί να μαντέψει κανείς ποια συμφέροντα έχουν το πάνω χέρι στον αγώνα που πρόκειται να ξεκινήσει είτε δημοσίως είτε πίσω από κλειστές πόρτες. Το γεγονός ότι το σόου του Zelensky μεταδίδεται από έναν τηλεοπτικό σταθμό που ελέγχεται από τον ολιγάρχη και αντίπαλο του Poroshenko, Ihor Kolomoiskyi, υποδηλώνει μια σύνδεση μεταξύ τους, παρά τις δηλώσεις τους που διαψεύδουν οποιαδήποτε τέτοια σχέση. Ο βαθμός στον οποίο ο Kolomoisky ή άλλοι θα επηρεάσουν τον Zelensky, θα γίνει φανερός μόνο μετά τις εκλογές.
Το δεύτερο σενάριο θα μπορούσε να δημιουργήσει μια διαφορετικού είδους αβεβαιότητα, που προκύπτει από τον χαμένο υποψήφιο ο οποίος θα αμφισβητούσε το αποτέλεσμα. Ένα νέο κύμα διαμαρτυριών θα αποδεικνυόταν ακόμη πιο δύσκολο πολιτικά να διοχετευθεί, από τις διαδηλώσεις του 2013-2014. Η αφοσίωση και η συμπεριφορά της αστυνομίας θα διαδραμάτιζαν κρίσιμο ρόλο σε αυτό το σενάριο. Ακόμη και χωρίς έναν σημαντικό παράγοντα κινητοποίησης της κοινωνίας, αυτό το σενάριο θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια περίοδο που να χαρακτηρίζεται από μια άβολη συνύπαρξη του προέδρου Tymoshenko ή Zelensky, και ενός κυβερνητικού συνασπισμού στη Βουλή με μικρή ή καθόλου εκπροσώπηση από μέρους του νεοεκλεγέντος προέδρου. Άλλη μια περίοδος δύσκολων σχέσεων μεταξύ εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας και οι εσωτερικές εντάσεις στην εκτελεστική εξουσία θα μπορούσαν για άλλη μία φορά να παραλύσουν την ουκρανική πολιτική και ενδεχομένως να οδηγήσουν σε μια σειρά προεδρικών πρωτοβουλιών με στόχο την "εξουδετέρωση” της Rada (συμπεριλαμβανομένων και των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων), ψήφους δυσπιστίας στην κυβέρνηση και διάλυση της βουλής.
Ακόμη και χωρίς αυτή την αστάθεια, οι προεδρικές εκλογές θα θέσουν το σκηνικό για τις κοινοβουλευτικές εκλογές το φθινόπωρο. Ο Zelensky θα πρέπει να εστιάσει στη δημιουργία ενός κόμματος ή μιας ένωσης. Ανεξάρτητα από το εάν η Tymoshenko κερδίσει ή χάσει τις προεδρικές εκλογές, το κόμμα της Fatherland Party θα έχει μια καλή πιθανότητα να αυξήσει την εκπροσώπησή της στη βουλή σημαντικά. Συγκριτικά, το κόμμα του Poroshenko θα βρεθεί υπό πίεση και θα μπορούσε να πλήξει τόσο τον Poroshenko ως πρόεδρο όσο και ως αντιπολιτευτική δύναμη.
Η μετεκλογική πολιτική ίσως αποφύγει τα σενάρια που παραθέτουμε εδώ, αλλά δεν μπορούν να απορριφθούν εντελώς. Ως εκ τούτου, είναι πλέον ώρα να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην ουκρανική πολιτική και στο σύνολο των πιθανών αποτελεσμάτων των εκλογών. Και είναι ώρα η ΕΕ να προετοιμαστεί για όλα τα πιθανά σενάρια.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://carnegieeurope.eu/strategiceurope/78529?lang=en
Πηγή: Capital