Του Νίκου Σταματάκη*
Υποστηρίξαμε στο άρθρο της περασμένης εβδομάδας ότι οι αμερικανικές οικονομικές κυρώσεις επί της Τουρκίας δεν είναι βέβαιο ότι θα επιφέρουν την καθυποταγή της Αγκυρας στα κελεύσματα της Ουάσιγκτον και την επάνοδό της στο δυτικό «μαντρί». Υποθέσαμε μάλιστα ότι το άμετρο στρίμωγμα της Ρωσίας από τους αδίστακτους παίκτες του αμερικανικού «βαθέος κράτους» με την επιχειρούμενη επέκταση του ΝΑΤΟ ακόμα και στην Ουκρανία, όπως και οι ανάλογες οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και του Ιράν θα οδηγήσουν φυσιολογικά στη δημιουργίας μιας de facto «οικονομικής ζώνης» Ρωσίας-Ιράν-Τουρκίας με συμμετοχή μικρότερων χωρών-δορυφόρων των τριών αυτών δυνάμεων.
Προτού «αλέκτωρ φωνήσαι τρις» ανακοινώθηκε την εβδομάδα που πέρασε ο καταμερισμός των συνόρων επί της Κασπίας Θάλασσας που λίγο-πολύ κατανέμει τα σχετικά δικαιώματα ισομερώς και με εφαρμογή των αρχών του Διεθνούς Δικαίου. Επιπλέον απαγορεύει την δημιουργία στρατιωτικών βάσεων δυνάμεων «που δεν βρέχονται από την Κασπία» (βλ. ΗΠΑ) στην περιοχή. Είναι φανερό ότι με τις κινήσεις αυτές η Ρωσία σταθεροποιεί και επεκτείνει τις θέσεις της στην ευρύτερη περιοχή της Ευρασίας, και κυρίως κατοχυρώνει τη συμμαχία της με το Ιράν και ανοίγει το δρόμο για τον εναγκαλισμό της Τουρκίας, με οικονομικά, αμυντικά και στρατηγικά μέσα, και την τελική εγκόλπωσή της στο ευρύτερο ευρασιατικό άξονα που δημιουργείται.
Το ερώτημα που γίνεται όλο και πιο βασανιστικό αφορά το κατά πόσον οι τελευταίες ρωσικές κινήσεις αποκλείουν την πολυσυζητημένη προσέγγιση ΗΠΑ-Ρωσίας. Η απάντηση είναι ότι όχι μόνο δεν την απομακρύνουν αλλά πιθανόν και να την διευκολύνουν και να την επιταχύνουν . Προτού εξηγήσουμε το γιατί ας υπογραμμίσουμε ένα γεγονός που πέρασε στα ψιλά: Πριν δέκα μέρες ο γνωστός για τον αδέσμευτο πατριωτισμό του γερουσιαστής Rand Paul επισκέφτηκε τη Μόσχα μεταφέροντας επιστολή του Προέδρου Τραμπ προς τον Πρόεδρο Πούτιν. Και μόνο το γεγονός ότι παραμερίστηκε η «διπλωματική οδός» (επειδή προφανώς είναι ελεγχόμενη από το «βαθύ κράτος») δείχνει την βούληση για επαναπροσέγγιση.
Θα υποστηρίξουν ορισμένοι ότι ο Πούτιν δεν έχει ιδιαίτερους λόγους να επιδιώκει κάτι τέτοιο. 1) Εχει μόλις καταγάγει περίλαμπρη νίκη στη Συρία και πλέον αναδεικνύεται σε «επιδιαιτητή» μεταξύ όλων των περιφερειακών αντιπάλων. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Ισραήλ, αφότου πέτυχε να επιτηρεί η ρωσική στρατιωτική αστυνομία τα σύνορά του με τη Συρία σε μεγάλο βάθος πέρα από το Γκολάν (και επομένως να κρατά τους Ιρανούς σε απόσταση ασφαλείας) εξετέλεσε «προς τιμήν της Ρωσίας» αεροπορικό βομβαρδισμό εναντίον ισλαμιστικών δυνάμεων στο συριακό έδαφος, των ίδιων που πριν λίγες εβδομάδες υποστήριζε! 2) Ο Πούτιν έχει κάνει επίδειξη κατ’επανάληψη των πυραυλικών του δυνατοτήτων απέναντι στις οποίες οι ΗΠΑ δεν έχουν αυτή τη στιγμή ικανοποιητική άμυνα. Το ίδιο ισχύει και για κάποια συστήματα ραντάρ που έχουν εκπληκτικές δυνατότητες και μπορούν κυριολεκτικά να «τυφλώνουν» τα συστήματα αμερικανικών πολεμικών πλοίων! Τα σχετικά επεισόδια τα τελευταία πέντε χρόνια κυρίως στην Μαύρη Θάλασσα είναι πολλά και έχουν καταγραφεί με λεπτομέρειες. 3) Παρά τις δυτικές κυρώσεις αισθάνεται ισχυρός καθώς το εξωτερικό χρέος της Ρωσίας είναι πολύ μικρό ποσοστό του ΑΕΠ και επιπλέον κάθεται πάνω σε μια θάλασσα πολύτιμων μετάλλων και υδρογονανθράκων.
Όμως όλοι αυτοί και άλλοι παράγοντες δεν είναι ικανοί να πείσουν ότι ο «σκακιστής» Πούτιν δεν μπορεί να δει πολλές κινήσεις μπροστά και να αποφασίσει τι ωφελεί την Ρωσία μακροπρόθεσμα. Αλλωστε έχει λάβει παρόμοια απόφαση πριν λίγα χρόνια όταν (αφού πρώτα είχε διώξει όλες τις δυτικές εταιρίες που είχαν υπογράψει ληστρικά συμβόλαια επί Γέλτσιν) αποφάσισε να υπογράψει συμφωνία με την EXXONMOBIL του Ρεξ Τίλερσον. Ο αμερικανικός κολοσσός εγκατέστησε τότε τεράστια πλατφόρμα στην Αρκτική και άρχισε τις έρευνες. Το «βαθύ κράτος» όμως είχε άλλα σχέδια. Ξανάρχισε τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και η πλατφόρμα αδράνησε. Κάποιοι «φωστήρες» στη Μόσχα είπαν να την κρατικοποιήσουν. Στην πορεία κατάλαβαν ότι ακόμα και αν το έκαναν δεν θα μπορούσαν να την χρησιμοποιήσουν. Γιατί; Επειδή δεν διέθεταν το λογισμικό, την τεχνολογία, την εμπειρία να το κάνουν. Και εάν τα εύρισκαν όλα αυτά θα τους έλειπε κάτι ακόμα που δεν το έχουν και δεν πρόκειται να το αποκτήσουν στο άμεσο μέλλον: τα τεράστια κεφάλαια για τις υποθαλάσσιες εξορύξεις στην Αρκτική και αλλού… Τα οποία διαθέτει άφθονα η Δύση και κυρίως μία δύναμη, η Αμερική… Κάπως έτσι αποφάσισαν να αφήσουν την εταιρεία να αποσύρει ήσυχα την πλατφόρμα…
Τι λοιπόν διδάσκει αυτή η ιστορία; Βασικά υπενθυμίζει στον Πούτιν, βαθύ γνώστη των αιτίων της πτώσης του κομμουνισμού, τον σπουδαιότερο λόγο για τον οποία η τότε ΕΣΣΔ έχασε τον «Ψυχρό Πόλεμο»: δεν άντεξε οικονομικά τον ανελέητο ανταγωνισμό των εξοπλισμών με τις ΗΠΑ. Το βραδυκίνητο κομουνιστικό οικονομικό σύστημα κατέρρευσε μη μπορώντας να ανταπεξέλθη…
Ο Πούτιν ασφαλώς θαυμάζει και χρησιμοποιεί άψογα τα τεχνολογικά επιτεύγματα των σπουδαίων Ρώσων επιστημόνων στα ραντάρ και τους πυραύλους. Αλλά γνωρίζει ότι και η προ του 1940 Γερμανία είχε ανάλογη – αν όχι μεγαλύτερη – τεχνολογική υπεροχή. Ομως στο τέλος μέσα σε λίγα μόλις χρόνια η υπεροχή αυτή δεν σήμαινε απολύτως τίποτα απέναντι στην ασταμάτητη ατμομηχανή που είναι η αμερικανική τεχνολογική παραγωγή - ακριβώς επειδή βασίζεται στην «ελεύθερη οικονομία». Και γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο η Ρωσία δεν θα το πετύχει ποτέ.
Θυμάμαι στο σημείο αυτό το περίφημο έργο “Oriental Despotism” του Karl Wittfogel που επιχειρεί να εξηγήσει γιατί έθνη όπως η Ρωσία και η Κίνα (σε τελική ανάλυση λόγω των τεράστιων μεγεθών έκτασης και πληθυσμού αντίστοιχα) δεν θα μπορούσαν ποτέ να λειτουργήσουν σύμφωνα με τα πρότυπα της δυτικής ψευτοδημοκρατίας και της «ελεύθερης οικονομίας». Αυτές οι απλές ιστορικές αλήθειες είναι απολύτως κατανοητές για τον Πούτιν. Μόνο οι γνωστοί «χρήσιμοι ηλίθιοι» ή πράκτορες των δυτικών υπηρεσιών κλαίγονται τάχατες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη ψευτοδημοκρατία στη Ρωσία (και στην Κίνα)…
Γνωρίζει επίσης κάτι που επισημοποιήθηκε την περασμένη Δευτέρα, όταν ο πρόεδρος Τραμπ υπέγραψε το νομοσχέδιο αμυντικών δαπανών ύψους άνω των $700 δις: ότι η Κίνα θεωρείται - επίσημα πλέον -εθνικός κίνδυνος για τις ΗΠΑ καθώς το νομοσχέδιο αυτό κόβει με το μαχαίρι τις οποιεσδήποτε μεταφορές τεχνολογίας μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας. Να σημειώσουμε εδώ την διείσδυση τουλάχιστον μισού εκατομμυρίου Κινέζων σε ρωσικό έδαφος; Νομίζει κανείς ότι η Ρωσία δεν αισθάνεται την κινεζική απειλή; Ο Πούτιν γνωρίζει ακόμα ότι το βαθύ κράτος θα βρεθεί σύντομα στο σκαμνί του κατηγορουμένου στις ΗΠΑ για πολλούς λόγους (που ήδη αποτελούν πρωτοσέλιδους τίτλους) και ειδικά επειδή άφησε την χώρα εκτεθειμένη σε ανώτερη ρωσική πυραυλική τεχνολογία, παρότι εκμεταλλεύεται πάνω από $1 τρις ετησίως κυρίως από χρήματα των φορολογουμένων! Όταν αυτό συμβεί (και θα συμβεί πολύ σύντομα) θα λυθούν τα χέρια του προέδρου Τραμπ να προχωρήσει στην προσέγγιση με τη Μόσχα. Γνωρίζει τέλος ότι το απόλυτο όπλο των ΗΠΑ είναι η θέση του δολαρίου ως παγκόσμιου «αποθεματικού νομίσματος» και τη θέση αυτή καμία δύναμη δεν είναι σε θέση ακόμα να αμφισβητήσει ουσιαστικά. Τέλος δεν χρειάζεται να είσαι καλός σκακιστής για να καταλάβεις ότι η απειλή του «πυρηνικού ολέθρου» μπορεί εύκολα να εξαναγκάσει την αντιπαράθεση ΗΠΑ-Ρωσίας στον ειρηνικό συμβιβασμό όπως άλλωστε συνέβη στο παρελθόν. Οι δύο χώρες κατέχουν το 90% των πυρηνικών όπλων παγκοσμίως. Τελικό συμπέρασμα: Η επαναπροσέγγιση ΗΠΑ-Ρωσίας έχει νομοτελειακό χαρακτήρα και η επίτευξή της είναι θέμα χρόνου.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Θα ήθελα να θέσω ένα απλό ερώτημα στον κ.Κοτζιά: Είναι ηλίθιες οι κυβερνήσεις Ισραήλ και Αιγύπτου (οι οποίες έχουν να αντιμετωπίσουν ανάλογα γεωπολιτικά δεδομένα με την Ελλάδα) που όχι μόνο δεν κόβουν αλλά επιτείνουν τούς δεσμούς τους με τη Μόσχα; Αραγε η Ρωσία δεν έχει εκατοντάδες και χιλιάδες «πράκτορες» στο Ισραήλ με το 1,2 εκατομμύρια ρώσων και ρωσοεβραίων που μένουν εκεί; Και μάλιστα επιτείνουν τις σχέσεις τους με τη Ρωσία ενώ λαβαίνουν ($3 δις το Ισραήλ και $1.5 δις η Αίγυπτος) ΕΤΗΣΙΩΣ ΔΩΡΕΑΝ βοήθεια από τις ΗΠΑ… Η Ελλάδα τι παίρνει; Μέχρι στιγμής εισπράττει κυρίως αμφίσημες δηλώσεις για την ελληνική ΑΟΖ, που αντιβαίνουν στο Διεθνές Δίκαιο και σε όσα οι ίδιες οι ΗΠΑ συμφώνησαν στον καθορισμό της δικής τους ΑΟΖ… Ελεος, κ.Κοτζιά… Συνέλθετε…
Nέα Υόρκη, 18 Αυγούστου 2018 n.stamatakis@aol.com
*Ο Νίκος Σταματάκης είναι διδάκτωρ κοινωνικών επιστημών, διεθνολόγος και επιχειρηματίας που ζει και εργάζεται στη Νέα ΥόρκηΠηγή