Τρίτη 7 Αυγούστου 2018

Υεμένη: Ώρα μηδέν

της Μαρίσας Μοτίκα


Τα τελευταία 3 χρόνια, κι ενόσω τα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας είναι στραμμένα στον πόλεμο της Συρίας, στη φτωχότερη χώρα της Αραβικής χερσονήσου, την Υεμένη, εκτυλίσσεται ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος που έχει στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από 10.000 ανθρώπους καθώς και η «χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο», όπως τη χαρακτηρίζει ο ΟΗΕ. Συνεχή εγκλήματα πολέμου διαπράττονται που δεν τυγχάνουν της δέουσας δημοσιοποίησης ή προσοχής των κρατών της Δύσης σε αντίθεση με τη Συρία όπου χιλιάδες εικόνες από τις εμπόλεμες περιοχές είχαν κατακλύσει τα ΜΜΕ τον προηγούμενο καιρό.

Η κατάσταση στη χώρα εκτραχύνθηκε το Μάρτιο του 2015, όταν μια στρατιωτική σουνιτική συμμαχία –με μέλη τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα- υπό την ηγεσία του Ριάντ και με τις ευλογίες της Δύσης, παρενέβη στον εμφύλιο προς αρωγή των δυνάμεων που παραμένουν πιστές στον πρώην πρόεδρο Abd-Rabbuh Mansur Hadi. Ο Hadi βρίσκεται από το Σεπτέμβριο του 2014 εξόριστος στο Aden ύστερα από την εξέγερση των σιιτών ανταρτών Houthi που ελέγχουν την πρωτεύουσα Sana’a κι άλλες πόλεις καθώς κι άλλων μικρότερων οργανώσεων. Εδραία πεποίθηση του Ριάντ είναι ότι πίσω από τους Houthi κρύβεται το Ιράν παρέχοντας υλικοτεχνική και χρηματική βοήθεια προκειμένου να ενισχύσει την επιρροή του στην περιοχή, κάτι που η Τεχεράνη αρνείται.

Έκτοτε, στην Υεμένη διεξάγεται ένας πόλεμος δι΄ αντιπροσώπων. Η συμμαχία πραγματοποιεί συχνούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς με στόχο να πλήξει τους Houthi και να αποκαταστήσει τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Hadi αλλά και την ασφάλεια, όπως ισχυρίζεται, στα νότια σύνορα της Σαουδικής Αραβίας. Παράλληλα, τα ΗΑΕ δημιούργησαν και χρηματοδοτούν κάποιες τοπικές χερσαίες μονάδες ασφαλείας, τις «ζώνες ασφαλείας» ή «επίλεκτες δυνάμεις». Εντούτοις, από στρατηγικής απόψεως, τα κέρδη είναι πενιχρά ενώ τις περισσότερες φορές το αποτέλεσμα είναι ο θάνατος αμάχων και ο βομβαρδισμός σχολείων και νοσοκομείων.

Ανθρωπιστικές οργανώσεις εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους για την ασφάλεια και την προστασία του άμαχου πληθυσμού. Σύμφωνα με στοιχεία της UNICEF, υπολογίζεται ότι 22,2 εκατομμύρια άτομα , εκ των οποίων περίπου τα μισά παιδιά, χρήζουν ανθρωπιστικής βοήθειας σε μια χώρα 29 εκατομμυρίων κατοίκων, 400.000 παιδιά υποσιτίζονται ενώ 8 εκατομμύρια άνθρωποι είναι αντιμέτωποι με το φάσμα του λιμού.

Η κατάρρευση του υγειονομικού συστήματος και ο βομβαρδισμός χώρων περίθαλψης διευκολύνουν την εξάπλωση πολλών ασθενειών. Διεθνείς οργανώσεις προσπαθούν να βοηθήσουν με τα μέσα που διαθέτουν αλλά οι συνεχιζόμενες επιθέσεις δυσχεραίνουν το έργο τους. Οι βομβαρδισμοί της περασμένης εβδομάδας έθεσαν σε κίνδυνο ακόμη και την παροχή νερού. Σα να μην έφταναν όλα αυτά, τον περασμένο Μάιο, η Υεμένη χτυπήθηκε από τον τροπικό κυκλώνα “Mekunu” που επηρέασε άμεσα ή έμμεσα 60.000 πολίτες.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί εντόνως τις τελευταίες μέρες για το ξέσπασμα μιας νέας- της τρίτης κατά σειρά- επιδημίας χολέρας, πιο θανατηφόρας από τις προηγούμενες, και κάνει έκκληση για κατάπαυση του πυρός προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητοι εμβολιασμοί. Επίσης, το εκπαιδευτικό σύστημα αιμορραγεί καθώς σχολεία βομβαρδίζονται ή κλείνουν ενώ οι περισσότεροι δάσκαλοι παραμένουν απλήρωτοι από το 2016 με αποτέλεσμα η πρόσβαση 3,7 εκατομμυρίων παιδιών στο σχολείο να έχει επηρεαστεί.

Το Μάιο οι συγκρούσεις εντάθηκαν, με την πόλη Hudaydah που ελέγχεται από τους Houthi να έχει καταστεί το κύριο θέατρο των εχθροπραξιών. Στις 25 Μαϊου, η συμμαχία ξεκίνησε σφοδρές αεροδρομικές επιδρομές με ταυτόχρονη προέλαση των δυνάμεων που υποστηρίζουν τον Hadi για την ανακατάληψή της. Η πόλη θεωρείται υψίστης στρατηγικής αξίας καθώς διαθέτει λιμάνι μέσω του οποίου πραγματοποιείται περίπου το 80% της εισόδου ανθρωπιστικής βοήθειας και του εφοδιασμού της χώρας και πιστεύεται ότι αν οι αντάρτες τη χάσουν θα αναγκαστούν να βρεθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και μάλιστα σε μειονεκτική θέση.

Ο ΟΗΕ έχει κρούσει αρκετές φορές τον κώδωνα του κινδύνου για τις καταστροφικές επιπτώσεις του αποκλεισμού του λιμανιού. Κάθε μέρα 6,000 κάτοικοι εγκαταλείπουν τη Hudaydah με τους εκτοπισμένους να φτάνουν τις 330.000. Τελευταίο επεισόδιο του πολέμου, η αεροπορική επιδρομή της συμμαχίας σε νοσοκομείο στις 2 Αυγούστου που προκάλεσε το θάνατο τουλάχιστον 50 ατόμων, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο των Houthi.

Οι διεργασίες για την επιβολή εκεχειρίας καρκινοβατούν. Το 2016 είχαν λάβει χώρα διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, οι οποίες όμως απέτυχαν να φέρουν την πολυπόθητη ειρήνη. Οι συζητήσεις είχαν επικεντρωθεί στην αποχώρηση των ανταρτών Houthi από πολλές πόλεις και σε μια συμφωνία για το διαμοιρασμό της εξουσίας με την κυβέρνηση του Hadi.

Οι Houthi ανέστειλαν από την 1η Αυγούστου τις επιθέσεις στην Ερυθρά θάλασσα προς διευκόλυνση της ειρηνευτικής διαδικασίας ενώ είναι πρόθυμοι να παραδώσουν τον έλεγχο του λιμανιού της Hudaydah στον ΟΗΕ. Λίγες μέρες πριν, η Σαουδική Αραβία είχε διακόψει προσωρινά (ως τις 4/8) τη μεταφορά αργού πετρελαίου με δεξαμενόπλοια στην περιοχή ύστερα από επίθεση που δέχτηκαν δυο πλοία της. Αυτή ήταν και η αφορμή για την άρση της αναστολής επιχειρήσεων της συμμαχίας που είχε αποφασιστεί την 1η Ιουλίου.

Ο νέος ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για την Υεμένη, Martin Griffiths, κάλεσε εκ νέου σε διαπραγματεύσεις τις αντιμαχόμενες πλευρές στις 6 Σεπτεμβρίου. Ζήτησε, επίσης, από το Συμβούλιο Ασφαλείας να μεσολαβήσει για τη παύση των εχθροπραξιών.

Ωστόσο, ακόμη κι αν οι διαπραγματεύσεις του ερχόμενου Σεπτεμβρίου καταλήξουν σε κάποια συμφωνία, ο τερματισμός του πολέμου είναι εξαιρετικά αμφίβολος. Ίσως διευθετηθούν κάποια ζητήματα αλλά η σύγκρουση τυπικά ή ατύπως θα εξακολουθήσει. Εκατομμύρια άνθρωποι θα συνεχίσουν να υποφέρουν και να δίνουν μάχη για να κρατηθούν στη ζωή, με αρκετούς εξ αυτών αναπόφευκτα να μην τα καταφέρνουν. Τα παιδιά και οι γυναίκες είναι τα μεγάλα θύματα αυτού του πολέμου, θύματα που θα μπορούσαν να έχουν σωθεί αν ο ΟΗΕ είχε λάβει δραστικά μέτρα και οι εχθροπραξίες είχαν σταματήσει νωρίς. Όπως δήλωσε κι ο Griffiths, «καθε μέρα χάνονται ζωές που θα μπορούσαν έχουν σωθεί» .

http://www.onalert.gr/stories/yemeni-wra-miden/69003