Το μεγαλύτερο έργο υποδομής στη Ρωσία, μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, υλοποιείται στη Σιβηρία. Στην ανατολική Σιβηρία, ο κρατικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom κατασκευάζει έναν τεράστιο αγωγό φυσικού αερίου, τον Power of Siberia, για να συνδέσει τα κοιτάσματά της με την Κίνα. Σύμφωνα με ρεπορτάζ των Financial Times, ο προϋπολογισμός ανέρχεται σε 55 δισ. δολάρια και το έργο εκτιμάται ότι θα παραδοθεί τον Δεκέμβριο του 2019. Ο αγωγός θα έχει μήκος 3.000 χιλιόμετρα και θα συνδέει την ανατολική Σιβηρία με τα νοτιοανατολικά σύνορα της Ρωσίας με την Κίνα.
Προφανώς το μεγάλο στοίχημα για τον Βλαντιμίρ Πούτιν είναι να διατηρήσει καλές σχέσεις με την Κίνα, την ίδια στιγμή που οι σχέσεις της χώρας του με τη Δύση βρίσκονται σχεδόν υπό το μηδέν. Βέβαια, υπάρχει ένα θέμα το οποίο προκαλεί ανησυχία. Η Κίνα μέχρι αυτήν τη στιγμή είναι η μοναδική πελάτισσα της Gazprom. Αν διασαλευθούν οι διμερείς σχέσεις, θα επηρεαστούν και οι προμήθειες του εμπορεύματος.
Προς το παρόν, παρατηρείται οργασμός εργασιών στα αχανή πευκοδάση της Σιβηρίας, κοντά στην πόλη Νεριούνγκρι, ενώ η θερμοκρασία είναι 40 βαθμούς υπό το μηδέν. Η ατμόσφαιρα, εν τω μεταξύ, επιβαρύνεται και από τα αέρια που εκλύονται από τα γιγαντιαία γεωτρύπανα. Για την ολοκλήρωση του αγωγού, ο οποίος θα περνάει μέσα από παρθένα εδάφη, εργάζονται σκληρά 8.500 άνθρωποι.
Από τον Δεκέμβριο του 2019, όταν θα ανοίξουν οι στρόφιγγες, ο μεγαλύτερος όμιλος φυσικού αερίου στον κόσμο θα τροφοδοτεί τη μεγαλύτερη εισαγωγέα φυσικού αερίου στον κόσμο. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή πρόεδρο της Gazprom, Αλεξάντερ Μεντβέντεφ, «η σχέση μας με την Ανατολή είναι ισοδύναμη με τη σχέση μας με τη Δύση». Κάθε μέρα κατασκευάζεται τμήμα του αγωγού μήκους 2 χιλιομέτρων και μέχρι στιγμής έχει ολοκληρωθεί περισσότερο από το ήμισυ του έργου. Σαν φίδι «σέρνεται» πάνω στη γη, κρύβεται κάτω από το παγωμένο χιόνι ή βρίσκεται πάνω από το έδαφος σε υπερυψωμένους πυλώνες, ακολουθώντας τη ροή των ποταμών.
Προβλέπεται να μπορεί να αντέχει σε ισχυρές σεισμικές δονήσεις και σε αυξομειώσεις της θερμοκρασίας έως και κατά 80 βαθμούς Κελσίου. Πέραν τούτου, επειδή ο τόπος όπου γίνονται τα έργα είναι κοντά σε μέρη όπου ζουν άγρια ζώα, και η χειμερία νάρκη τελειώνει, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί.
Oρισμένοι λένε πως η Gazprom αναλαμβάνει μεγάλο ρίσκο, ενώ άλλοι ότι βλέπει μπροστά. «Αρκεί να δείτε από ποιες δοκιμασίες περνούν οι αγωγοί για να καταλάβετε πόσο απαιτητική και δύσκολη είναι από πλευράς μηχανικής η κατασκευή του Power of Siberia», επισημαίνει ο αντιπρόεδρος της ρωσικής ΤΜΚ, μιας χαλυβουργίας που προμηθεύει με αγωγούς την Gazprom. «Είμαστε πολύ περήφανοι για όσα κάνουμε και θα έχουμε να το λέμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας», λέει ο Ανατόλι Τιτόφ, παλαίμαχος μηχανικός - διοικητής της θυγατρικής της Gazprom, Gazprom Transgaz, που είναι υπεύθυνη για τον αγωγό.
Ο ρωσικός αγωγός εξυπηρετεί τις ενεργειακές ανάγκες της Κίνας
Τα τελευταία χρόνια, η Ευρώπη «διψάει» για περισσότερο φυσικό αέριο. Ομως, οι τιμές του διαρκώς υποχωρούν, διότι στην αγορά έχουν μπει και άλλοι παίκτες. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2012 η Gazprom εξήγαγε φυσικό αέριο 217,1 δισ. κυβικών μέτρων και εισέπραξε 64,3 δισ. δολάρια, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα εισέπραξε 36,6 δισ. δολάρια, έχοντας πουλήσει 261,5 δισ. κυβικά μέτρα. «Το να στραφεί προς ανατολάς η Gazprom είναι η μοναδική της πιθανότητα να αυξήσει μεσοπρόθεσμα παραγωγή και έσοδα», εκτιμά η αναλύτρια του κλάδου ενέργειας Εκατερίνα Ροντίνα της VTB Bank στη Μόσχα. Ο Power of Siberia, όπως υπολογίζει, θα ενισχύσει τη χρηματιστηριακή αξία της Gazprom (60 δισ. δολάρια) κατά 5 δισ. δολάρια. Ο εν λόγω αγωγός, όπως έχει συμφωνηθεί, θα καλύπτει μόνο την ανατολική Κίνα, ενώ απέχει πολύ από την Ευρώπη, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την τροφοδοσία της. Επίσης, αν εξασθενήσει η ζήτηση από την Κίνα, θα μειωθούν και τα έσοδα της Gazprom. Πάντως, το Πεκίνο, που πιέζεται για να περιορίσει τη χρήση ρυπογόνων πηγών ενέργειας, βλέπει τον ρωσικό αγωγό ως το κατάλληλο εργαλείο για να πετύχει τους στόχους του.
Στις μικρές πόλεις και στα χωριά κατά μήκος του αγωγού επικρατούν φτώχεια και εξαθλίωση. Η πόλη Σβομπόντνι είναι γνωστή λόγω του στρατοπέδου εξαναγκαστικής εργασίας όπου εκτόπιζε τους αντιφρονούντες ο Στάλιν. Ο αγωγός θα δώσει τεράστια ώθηση στην τοπική οικονομία. Για παράδειγμα, έξω από το Σβομπόντνι θα κατασκευαστεί εργοστάσιο φυσικού αερίου που θα απασχολεί 2.500 άτομα στη φάση ανέγερσής του και 3.000 στη φάση της λειτουργίας του. «Η περιοχή θα αρχίσει να αναπτύσσεται. Ποτέ δεν είχε γίνει κάτι ανάλογο στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Ρωσίας», επισημαίνει ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του εργοστασίου, Αντρέι Μπελουσόφ.
Στην πόλη Μπλαγκοβέσενσκ στα ρωσοκινεζικά σύνορα, η αλλαγή είναι εμφανής. Τον Μάρτιο κατασκευάστηκε γήπεδο χόκεϊ επί πάγου στον παγωμένο ποταμό, ουσιαστικά, πάνω στα σύνορα, ώστε να είναι εφικτή η διοργάνωση αγώνων με κινεζικές ομάδες. «Πρέπει να συσφίγξουμε τις σχέσεις με τους γείτονές μας, και αυτό είναι κάτι που το επιδιώκει και η ρωσική κυβέρνηση», λέει ο 37χρονος σήμαρχος του Μπλαγκοβέσενσκ, Αλεξάντερ Κοζλόφ. «Πριν αρχίσει να κατασκευάζεται ο αγωγός, ασχολούμασταν μόνο με τη γεωργία, σήμερα παρατηρούμε θετικές αλλαγές και σε άλλα πεδία. Πέραν των έργων που πέρασαν στη φάση της υλοποίησης, έχει αρχίσει να δημιουργείται και μια ζώνη ελεύθερων συναλλαγών με τους γείτονες, που θα ενισχύσει την οικονομία της περιοχής».