«Ο Άγιος Γεώργιος γεννήθηκε στη Χίο. Ο πατέρας του ονομαζόταν Παρασκευάς, η δε μητέρα του Αγγερού. Σε ηλικία 18 μηνών, ορφανός από μητέρα, παραδόθηκε από τον πατέρα του να τον αναθρέψει η μητριά του. Σε παιδική ηλικία οι γονείς, παρέδωσαν τον Γεώργιο σε κάποιο λεπτουργό (ξυλογλύπτη), Βισσετζή ονομαζόμενο, για να του μάθει την τέχνη του. Όταν κάποτε με το αφεντικό του ήλθε στα Ψαρά, για να φιλοτεχνήσουν το τέμπλο του ναού του Αγίου Νικολάου, ο Γεώργιος έφυγε με ορισμένους νέους στην Καβάλα. Εκεί συνελήφθη να κλέβει από έναν κήπο και παραδόθηκε στον κριτή. Για ν’ αποφύγει την τιμωρία δέχτηκε τον Ισλαμισμό, περιτμήθηκε και ονομάστηκε Αχμέτ. Σε ηλικία 10 χρονών, επέστρεψε στη Χίο κλαίγοντας και ομολογώντας τον Χριστό. Ο πατέρας του για να τον προφυλάξει τον μετέφερε σ’ ένα κτήμα του στις Κυδωνιές.Αργότερα, 22 χρονών, αρραβωνιάστηκε και ο αδελφός της μνηστής του, επειδή είχε μαζί του χρηματικές διαφορές, τον πρόδωσε στον Τούρκο διοικητή, ότι ενώ έγινε Μουσουλμάνος επανήλθε στον Χριστιανισμό. Βασανίστηκε σκληρά και αφού μέσα στη φυλακή κοινώνησε των αχράντων μυστηρίων, το πρωί της 26ης Νοεμβρίου 1807 μ.Χ. του έκοψαν – με μαρτυρικό τρόπο – το κεφάλι λίγο-λίγο. Έτσι έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου, από τον αθλοθέτη Χριστό» (Από το ιστολόγιο: «Ορθόδοξος Συναξαριστής»).
Δεν είναι μόνον ο μεγαλομάρτυς Γεώργιος που κατέχει εξέχουσα θέση στο στερέωμα της Εκκλησίας του Χριστού. Υπάρχουν και αρκετοί άλλοι με το ίδιο όνομα, που ικανώθηκαν από τον Θεό να ακολουθήσουν τα χνάρια της μαρτυρικής θεαρέστου βιωτής του – που θα πει τα χνάρια βεβαίως του ίδιου του αρχηγού της πίστεως Ιησού Χριστού – γι’ αυτό και αυτοί λαμπρύνουν εξίσου την αγία Εκκλησία Του και δοξάζουν το άγιο όνομά Του. Διότι πάντοτε «θαυμαστός ο Θεός εν τοις αγίοις Αυτού». Τέτοιος άγιος Γεώργιος είναι και ο σήμερα εορταζόμενος νεομάρτυς Γεώργιος ο Χιοπολίτης, ο οποίος έστω και ακροθιγώς παραλληλίζεται από τον υμνογράφο του αγίου, όσιο Νικηφόρο τον Χίο, με τον μεγαλομάρτυρα Γεώργιο όχι μόνο για το κοινό τους όνομα, – «συνωνυμήσας τω πάλαι μεγαλομάρτυρι, Γεώργιε τρισμάκαρ» λέει σ’ ένα τροπάριο των αίνων – αλλά και για το «σύσκηνον» αυτών στον Παράδεισο. «Ο λαμπρός Γεώργιος φάνηκε ένδοξος ανάμεσα στους αρχαίους μάρτυρες, αλλά εσύ, νέε Γεώργιε, ομώνυμε και σύσκηνε μ’ εκείνον, (φάνηκες ένδοξος) ανάμεσα στους νεομάρτυρες, γι’ αυτό σε τιμούμε όλοι» (μεγαλυνάριο).
Ο νέος αυτός άγιος Γεώργιος ανήκει λοιπόν στην ομάδα των νεομαρτύρων της Εκκλησίας, αυτών δηλαδή που έζησαν την εποχή της Τουρκοκρατίας, και μάλιστα στην ομάδα εκείνων που έχουν χαρακτηριστεί ως αρνησίχριστοι. Διότι κι αυτός, όπως και κάποιοι άλλοι σαν τον άγιο Κωνσταντίνο τον Υδραίο για παράδειγμα, κατόπιν κάποιας πιέσεως από τους Τούρκους ή κάποιας ιδιαίτερης υπόσχεσης που τους έδωσαν, αρνήθηκαν τον Χριστό κι έγιναν για ένα διάστημα Μουσουλμάνοι. Τι έγινε όμως αργότερα; Ήρθε η στιγμή που κατάλαβαν την πτώση τους, μετάνιωσαν γι’ αυτήν και αποφάσισαν να επανορθώσουν με θυσία της ίδιας της ζωής τους. Μπορεί η Εκκλησία μας να ήταν και να είναι πάντοτε επιφυλακτική απέναντι στο φαινόμενο που λέγεται «εισπήδηση», δηλαδή την εξ οικείας βουλήσεως προσέλευση στο μαρτύριο, αλλά ιδίως κατά την Τουρκοκρατία είχε παγιωθεί η συγκεκριμένη τακτική του ξεπλύματος της αμαρτίας της αλλαξοπιστίας με την προσφορά της ίδιας της ζωής του αρνησιχρίστου, και μάλιστα τις περισσότερες φορές στον ίδιο τόπο που είχε συμβεί η πτώση του. Προϋπόθεση για το εκούσιο αυτό μαρτύριο ήταν και η κατάλληλη προετοιμασία του υποψηφίου μάρτυρα, την οποία ανελάμβαναν ειδικοί πνευματικοί, κυρίως στο Άγιον Όρος, οι οποίοι λειτουργούσαν ως ένα είδος αλειπτών, δηλαδή πνευματικών γυμναστών, και οι οποίοι υπέβαλλαν τους μετανοημένους αρνησιχρίστους σε κατάλληλες ασκήσεις μετανοίας, ώστε να δυναμωθούν για να αντιμετωπίσουν όλα τα δεινά που επισύρει το μαρτύριο του αίματος.
Το ίδιο συμβαίνει κι εδώ με τον άγιο Γεώργιο, πλην του στοιχείου του τόπου και της προετοιμασίας που συνήθως υπήρχε. Η αλλαξοπιστία του συνέβη στην Καβάλα, εκείνος μαρτύρησε στις Κυδωνίες της Μικράς Ασίας (το σημερινό Αϊβαλί)· ο ίδιος παραμένει για να μαρτυρήσει, ενώ μπορεί να αποφύγει το μαρτύριο, χωρίς να υπάρχει ο συγκεκριμένος αλείπτης. Κι ακόμη: δεν φαινόταν η εξαρχής απόφαση του μαρτυρίου του, δεδομένου ότι είχε εξομολογηθεί την αμαρτία του και μάλλον είχε αναπαυτεί συνειδησιακά. Το μαρτύριο κατά πάσα περίπτωση του «προέκυψε», όταν προδόθηκε από τον αδελφό της αρραβωνιαστικιάς του για λόγους οικονομικούς, οπότε τότε ήλθε στην επιφάνεια όλη η κρυμμένη φλόγα της πίστης και της αγάπης του προς τον Χριστό. Ο άγιος υμνογράφος του επισημαίνει αρκετές πλευρές της όλης αυτής καταστάσεώς του και προβαίνει σε πολύ ενδιαφέρουσες εκτιμήσεις:
Την άρνηση του Χριστού καταρχάς την χαρακτηρίζει ως «βόθρον» που τον έριξε ο αρχέκακος εχθρός, λόγω της νηπιακής πίστεώς του, και από τον οποίο ξέφυγε όταν ανδρώθηκε. «Ο εχθρός ο αρχέκακος σε υποσκέλισε και σε έριξε σε βόθρο, όταν ήσουν με φρόνημα νηπίου. Αλλά όταν δυνάμωσες το φρόνημά σου αυτό υψώθηκες, αθλητή, σε ύψος θείας άθλησης» (ωδή α΄). Το «εθελούσιον» (ωδή γ΄) του μαρτυρίου του, έπειτα, το χαρακτηρίζει ως νόμιμη άθληση (ωδή γ΄), σύμφωνη δηλαδή με το θέλημα του Θεού, κυρίως δε ως εχεφροσύνη, γιατί δείχνει τη βαθειά πίστη του και το ίδιο φρόνημα με εκείνο του αποστόλου Παύλου. Όπως ο απόστολος έλεγε ότι ζωή γι’ αυτό σημαίνει Χριστός – «εμοί το ζην Χριστός και το αποθανείν κέρδος» – κατά τον ίδιο τρόπο και ο άγιος Γεώργιος: επέλεξε να πεθάνει για τον Χριστό παρά να ζήσει χωρίς την πίστη σ’ Εκείνον: «Έχοντας το μυαλό σου επέλεξες να πεθάνεις για χάρη του Χριστού από το να ζεις (χωρίς Εκείνον), μάρτυς Γεώργιε, γι’ αυτό με χαρά σ’ αυτούς που σε ζητούσαν να σε συλλάβουν για να σε θανατώσουν παρέδωσες τον εαυτό σου εθελούσια» (στιχ. εσπερ.).
Κι ακόμη: ο άγιος υμνογράφος αποκαλύπτει τη γενναιότητα της καρδιάς του νεομάρτυρα, και κατά τη διάρκεια της ανακρίσεώς του από τον δικαστή, αλλά προπαντός κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του και της φρικτής ώρας του μαρτυρίου του. «Απτόητος παραστάθηκες μπροστά στον άνομο δικαστή», σημειώνει, «και κήρυξες με δύναμη τη δική σου πίστη, χωρίς να υποχωρήσεις στις κολακείες του» (ωδή δ΄). Η φυλάκισή του λοιπόν αποτελεί μονόδρομο. Αλλά κι εκεί, «παραμένοντας πολλές ημέρες, τον Θεό δοξολογούσε με όλη την ψυχή, την καρδιά και τη διάνοιά του» (ωδή δ΄). Η γενναία και σταθερή αυτή στάση του όμως δεν σημαίνει ότι δεν είχε και «ανθρώπινα» στοιχεία, μάλλον εξαιτίας αυτών φανερώθηκε σε όλο το μεγαλείο της. Τι θέλουμε να πούμε; Ο άγιος κάποια στιγμή πρέπει να πέρασε από δοκιμασία πειρασμών, και μάλιστα ψυχικών πειρασμών που είναι και οι σκληρότεροι και ίσως οι οδυνηρότεροι. Ο διάβολος του υπέβαλε λογισμούς δειλίας και ίσως απιστίας, τους οποίους όμως τους αντιμετώπισε και με την ενίσχυση ενός ιερέα που βρέθηκε κοντά του ως φυλακισμένος κι αυτός – ήταν στη συγκεκριμένη στιγμή ο αλείπτης του – και με τη θεία κοινωνία που του έδωσε, αλλά και με τη συνδρομή όλης της τοπικής εκκλησίας, η οποία είχε κινητοποιηθεί στον κοινό αγώνα της υπέρ αυτού προσευχής. «Τους ψυχοφθόρους λογισμούς του σατανά, θεόφρον Γεώργιε, τους έκανε πέρα από σένα η θεία ευχαριστία των πάνσεπτων και ουρανίων μυστηρίων του Σωτήρα Χριστού, όταν την έλαβες με ευλάβεια» (ωδή δ΄). «Ο πιστός λαός ζητούσε καθημερινά με τις προσευχές και τις δεήσεις του να κατέλθει θεϊκή δύναμη στην καρδιά σου, παναοίδιμε, την οποία και έλαβες από τον Θεό» (ωδή ε΄). Ο Κύριος πράγματι ανταποκρίθηκε στις δυσκολίες του μάρτυρα, όπως κάνει πάντοτε άλλωστε, ιδίως στις στιγμές της αδυναμίας του ανθρώπου, γι’ αυτό και τελικά «τροπαιοφόρος» έγινε ο μάρτυρας. «Μάρτυρα Γεώργιε, Χριστός ο Θεός, Αυτός που γνωρίζει την αδυναμία της σάρκας, σε έντυσε με εξ ύψους ισχυρή δύναμη, καθώς αγωνιζόσουν με άξιο τρόπο» (ωδή ε΄).
Δεν πρέπει να αφήσουμε ασχολίαστη την παραπάνω επισήμανση, όπου ο πιστός λαός προσεύχεται ενωμένος για χάρη του μάρτυρα. Φανερώνει τη δύναμη της προσευχής της Εκκλησίας, που παραπέμπει στην πρωτοχριστιανική κοινότητα των Ιεροσολύμων. Στα Ιεροσόλυμα δεν ήταν που η προσευχή των πιστών στον Κύριο, τότε που ήταν φυλακισμένος ο απόστολος Πέτρος, τράνταξε με σεισμό τα θεμέλια της φυλακής και απελευθερώθηκε ο απόστολος; Το ίδιο γίνεται και με τον νεομάρτυρα Γεώργιο, οπότε η Εκκλησία των Κυδωνιέων, σε τόση δύσκολη και κρίσιμη εποχή, αναδεικνύεται σε πρότυπο και όριο και για τη δική μας εποχή. Πόσα όντως προβλήματα θα επιλύονταν αν ενεργοποιούσαμε την κοινή προσευχή, η δύναμη της οποίας θεμελιώνεται στα λόγια του ίδιου του Κυρίου που λέει «όπου εισί δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το εμόν όνομα, εκεί ειμι εν μέσω αυτών». Γι’ αυτό και ο όσιος υμνογράφος επανέρχεται σ’ αυτό το θέμα της Εκκλησίας των Κυδωνιέων και στην ωδή θ΄, για να δηλώσει: «Η πόλη των Κυδωνιέων, αφού σε είδε με τα μάτια της, μακάριε Γεώργιε, να αγωνίζεσαι με δύναμη και να νικάς, χάρηκε, και γι’ αυτό εορτάζει τη μνήμη σου κάθε χρόνο με ωδές» (ωδή θ΄).
Ο άγιος έμεινε σταθερός με τη χάρη του Κυρίου και τη συνδρομή της προσευχής των πιστών και εισήλθε ένδοξα στη Βασιλεία του Θεού. Η λαμπρή κατάστασή του στη θριαμβεύουσα πια Εκκλησία περιγράφεται αρκούντως από τον όσιο υμνογράφο. «Προστέθηκε (ο Γεώργιος) στη χορεία των μαρτύρων και μαζί τους δοξολογεί τον Θεό» (ωδή ζ΄). «Ντυμένος πορφυρά από τα δικά του αίματα, παρίσταται με λαμπρότητα ενώπιον του Χριστού» (ωδή ζ΄), ενώ κατά την είσοδό του στη Βασιλεία Εκείνου άνοιξαν οι ουρανοί. «Σήμερα ανοίγονται οι ουρανοί και εισέρχεται ένδοξα ο νεοφανής αθλητής Γεώργιος και παρίσταται ενώπιον του Χριστού που ποθούσε με παρρησία» (δοξαστικό λιτής).
Είναι ευνόητο συνεπώς για τον υμνογράφο ότι «όχι μόνο η Χίος, η πατρίδα του αγίου, όχι μόνο η πόλη των Κυδωνιέων που τον έχει πολιούχο και φρουρό, αλλά και όλη η Εκκλησία των πιστών αγάλλεται, γιατί απέκτησε ένα νέο πρεσβευτή προς τον Θεό» (λιτή). Τις πρεσβείες του αγίου νεομάρτυρα Γεωργίου ζητάμε με πίστη, πέρα από τον υμνογράφο (ωδή θ΄), και όλοι οι πιστοί, για να μας λυτρώνει από κάθε είδους κινδύνων (ωδή θ΄).
παπα Γιώργης Δορμπαράκης – Ακολουθείν