Κατά την διάρκεια των πέντε αιώνων τουρκοκρατίας οι Έλληνες της ενιαίας Ηπείρου διεξήγαν επαναστατικά κινήματα για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού, με γνωστότερο αυτό του Επισκόπου Διονυσίου του Φιλοσόφου το 1611. Συχνά ήταν και τα κινήματα των Ελλήνων της Χιμάρας.
Κατά την επανάσταση του Ορλώφ (1770) οι Χιμαριώτες και Μοσχοπολίτες κινήθηκαν πρόθυμα για τη συμμετοχή τους στον αγώνα και η αποτυχία του υπήρξε αφορμή της πρώτης καταστροφής της Μοσχόπολης από τους τουρκαλβανούς.
Σπουδαία επίσης υπήρξε η συμβολή τους και κατά την Επανάσταση του 1821. Μοσχοπολίτες και Κορυτσαίοι και οι προερχόμενοι από τις ομώνυμες αυτές επαρχίες, είναι άξιοι παντός επαίνου και εθνικής μνήμης, γιατί ευρισκόμενοι στο μέσον ποικίλων δυσχεριών και μυρίων κινδύνων κατώρθωσαν να φθάσουν στα πεδία των μαχών και να προσφέρουν τη συμβολή τους στον αγώνα.
Σε 618 υπολογίζονται οι αγωνιστές από αυτές τις περιοχές και μεγάλη υπήρξε ή οικονομική ενίσχυσι που πρoσεφέρθη τότε στους αγωνιζομένους για την ελευθερία Έλληνες.
Αποτέλεσμα των κινήσεων εκείνων ήταν να υποφέρουν τότε οι κάτοικοι τα πάνδεινα εκ μέρους των τουρκαλβανών. Εκτός από τους φόνους και τους βιασμούς, οι λεηλασίες και αρπαγές καταστημάτων και περιουσιών διήρκεσαν καθ’ όλους τους χρόνους της επαναστάσεως μέχρι τού 1829.
Σε αυτό το διάστημα ο εκεί ελληνικός και χριστιανικός πληθυσμός έπαθε τέτοιες συμφορές που όμοιες δεν αναφέρει η Ιστορία.
Ο Σπύρος Μήλιος από τη Χιμάρα, ο Κώστας Λαγουμιτζής από τη Λέκλη Τεπελενίου, o Σταύρος Βασιλείου από το Σελλειό Δρόπολης, ο Σταύρος Κόντος από το Δέλβινο και ο Κυριακούλης Αργυροκαστρίτης είναι μερικά ονόματα οπλαρχηγών που πολέμησαν στον ξεσηκωμό του Γένους το 1821 αλλά οι ιδιαίτερες πατρίδες τους δεν ανήκουν ακόμα στην επικράτεια του ελεύθερου ελληνικού κράτους.
Τα αναμφισβήτητα αυτά γεγονότα δεν μπορούσαν να αγνοήσουν οι Έλληνες πολιτικοί και διπλωμάτες όπως ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και ο Ιωάννης Καποδίστριας που διαχειρίζονταν την εξωτερική πολιτική της δεκαετίας 1821 – 1831.
Γι’ αυτό ευθύς αμέσως μετά την κήρυξη και εδραίωση της επαναστάσεως ως όριο των ελληνικών διεκδικήσεων θεωρήθηκε ο ποταμός Αώος και ειδικότερα τα όρη της Χιμάρας και τα Στενά της Κλεισούρας.
Τις περιοχές ακριβώς εκείνες που αποτελούσαν τα φυσικά όρια του Ελληνισμού προς την Αλβανία από γεωγραφικής, στρατιωτικής και εθνολογικής απόψεως. Όταν κηρύχθηκαν κατά τα μέσα του 1822 οι ελληνικοί αποκλεισμοί, ως βόρειο σημείο τους θεωρήθηκε ο Αώος ποταμός και μάλιστα το Δυρράχιο που τότε είχε πολλούς Έλληνες και ήταν έδρα Έλληνα Μητροπολίτη.
Όταν χαράσσονταν τα ελληνικά σύνορα και ο Βρετανός υπουργός εξωτερικών Κάνινγκ ζήτησε τη γνώμη του Καποδίστρια, ο Εθνικός μας Κυβερνήτης δεν δίστασε να διατυπώση κατηγορηματικώς, ότι τα φυσικά και ιστορικά όρια της Ελληνικής Εθνότητος ευρίσκοντο εις τον Αώον.
Συγκεκριμένα σε υπόμνημα της 23ης Ιουλίου 1827 γράφει: «Η φυσικωτάτη οροθεσία, εξ ής μόνης ήθελεν απολάβη η νέα επικράτεια τον προσήκοντα σχηματισμόν προς το φυλάττεσθαι κατά των Τούρκων ήθελεν είσθαι, κατά γήν μεν γραμμή προϊούσα από των βάσεων τού όρους Ολύμπου - Χασιά - Μέτσοβον - Σαμαρίνα - Χόρμοβον – Γαρδίκι - Παλέρμον - Χειμάρρας κατά την Αδριατικήν θάλασσαν» (Επιστολαί Δ. σελ. 339-340).
Τις διεκδικήσεις αυτές ο Ιωάννης Καποδίστριας δικαιολογούσε αναφέροντας ότι: «οι κάτοικοι των μερών αυτών ήσαν οι μαχητικώτεροι των Ελλήνων πού πολλαπλώς επολέμησαν και ενίκησαν τούς τούρκους εις τα στενά τής Πίνδου, τον Όλυμπο και Παρνασσό, ηρωϊκώτατα υπερεμάχησαν του Μεσολογγίου και τής Αραχώβης, αντέσχον κατά των Τούρκων την εσχάτην αντίστασιν εν τη Ακροπόλει των Αθηνών» κλπ. Τόνιζε επίσης, ότι «ουδέποτε οι άνθρωποι αυτοί θα ησυχάσουν εφ’ όσον ή πατρίς των θα παρέμενε δούλη». Και στο περίφημο υπόμνημά του της 30ης Οκτωβρίου 1827 που αποτελεί ένα από τα σημαντικώτερα έγγραφα της νεοελληνικής ιστορίας, καθορίζει και πάλι γραμμή συνόρων τις εκβολές του ποταμού Αώου που περιελάμβαναν και την Αυλώνα.
Κατόπιν όλον αυτών συμπεραίνουμε αμέσως ότι η Εθνική Απελευθέρωση των Ελλήνων, η έναρξη της οποίας εορτάζεται από ολόκληρο τον Ελληνισμό την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί.
Η πλήρης εθνική απελευθέρωση θα εκπληρωθεί ότι γίνει πραγματικότητα το ποθούμενο του Πατροκοσμά.
ΖΗΤΩ Η 25η ΜΑΡΤΙΟΥ!
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ! ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΣΤΟΥΣ ΑΛΥΤΡΩΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ!
24 Μαρτίου 2017
Εθνικός Σύλλογος Βόρειος Ήπειρος 1914
https://eleftheroiellines.blogspot.gr/2017/03/blog-post_690.html
esvh1914.blogspot