| Το Βυζαντινό Αμόριο |
Τὸ Ἀμόριο, πόλη τῆς Φρυγίας, ἀπὸ τὸν 6ο αἰῶνα ἦταν ἐπίσημο στρατιωτικὸ κέντρο τοῦ βυζαντινοῦ κράτους στὴν κεντρικὴ Ἀσία. Ὅταν τὸ 838 κυριεύθηκε ἀπὸ τοὺς Ἄραβες, μὲ πολιορκητὴ τὸ χαλίφη Μουτασίμ, ὕστερα ἀπὸ προδοσία, λέγεται ὅτι σκοτώθηκαν καὶ αἰχμαλωτίσθηκαν ἑβδομήντα χιλιάδες πολῖτες. Μεταξὺ τῶν αἰχμαλώτων ἦταν καὶ 42 διαπρεπέστατοι πολιτικοὶ καὶ στρατιωτικοὶ εὐγενῶν βυζαντινῶν οἰκογενειῶν. Αὐτοὺς τοὺς πῆγαν στὴ Βαγδάτη καὶ τοὺς ἔριξαν στὴ φυλακὴ ἁλυσοδεμένους, μέσα στὸ σκοτάδι καὶ τὴν ὑγρασία.
Ἐκεῖ, χωρὶς νερὸ καὶ ψωμί, ἔκαναν συνεχῶς προσευχὴ νὰ πεθάνουν τὸ γρηγορότερο. Κάποια μέρα, τοὺς ἔβγαλαν ἀπὸ τὴν φυλακὴ καὶ τοὺς παρουσίασαν στὸ χαλίφη. Αὐτός, μὲ ὕφος φιλικό, ἔταξε νὰ τοὺς ἀποκαταστήσει στὰ ἀξιώματά τους ἂν γίνονταν μουσουλμάνοι. Οἱ γενναῖοι ἄνδρες, χωρὶς ἀναβολή, εἶπαν στὸ χαλίφη ὅτι αὐτὸ δὲ γίνεται οὔτε κατὰ φαντασία. Τότε ὁ χαλίφης, ἐκνευρισμένος, διέταξε καὶ τοὺς θανάτωσαν μὲ τὸν πιὸ φρικτὸ τρόπο. Ἔτσι, ἡ θυσία αὐτῶν τῶν ἁγίων μαρτύρων διδάσκει αὐτὸ ποὺ λέει καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Ὅτι, δηλαδή, οἱ ἀγωνιστὲς τῆς πατρίδας καὶ τῆς πίστης εἶναι διπλὰ ἱεροὶ καὶ ἀποτελοῦν ἐκλεκτὴ παράταξη στὸ χορὸ τῶν ἁγίων του Θεοῦ.
Αναλυτικά.
του Αρχιμ. Νικοδήμου Παυλόπουλου
Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου – Λειμώνος Λέσβου
από το βιβλίο του «Εορτοδρόμιον»οι
Τεσσαρακοστής οι Πρόδρομοι
«Η Εκκλησία σήμερα πανηγυρίζει μυστικώς νέον στολήν ενδυσαμένη
ως πορφύραν και βύσσον, τα αίματα των νέων Αθλοφόρων
τούτους γαρ εν ευσέβεια εκθρεψαμένη,
θυσιαν άμωμον δε και ευάρεστον, Χριστώ προσήγαγε».
Σήμερα, αγαπητοί μου αδελφοί φιλομάρτυρες, η αγία μας Εκκλησία πανηγυρίζει τη μνήμη των μεγάλων Μαρτύρων, επισήμων Πολιτικών και στρατιωτικών του Βυζαντίου.
Πολύ δε ωραία παρατηρεί ο ιερός Υμνογράφος το σχετικό του αριθμού των Μαρτύρων με την τεσσαρακονθήμερη νηστεία και περίοδο της μετανοίας πού περνούμε και λέγει: «Στρατός Μαρτύρων θείος κατάλογος, αθλητικός δυσί προς τεσσαράκοντα χάριτι, μυριάσιν Αγγέλων αρίθμηται, λύσιν ημίν παισμάτων, νυν εξαιτούμενος μετρώ της νηστείας ήμερων των τεσσαράκοντα».
Και οι 42 υπηρετούσαν στην πόλι Αμόριο της Φρυγίας της Μικράς Ασίας και «της πόλεως Αμορίου πρώτοι υπήρχαν», κατά τον Ιερό Συναξαριστή.
Η θέσι του Αμορίου ήταν στρατηγικώτατη στην Ανατολική Φρυγία κτισμένη επάνω στο δρόμο προς τη Λαοδίκεια και δίπλα στα Αραβικά σύνορα. Γι’ αυτό και το κάστρο της ήταν το ισχυρότερο του Βυζαντίου ανώτερο και από το της Κωνσταντινουπόλεως κατά τους άραβες χρονογράφους, οι όποιοι παραδίδουν ότι πριν από την εκστρατεία του 838 των αράβων κατά του στρατού του Θεοφίλου στο Αμόριο ερώτησεν ο Μωάμεθ Ιμπν Μουσάμπ ποιο ήταν το ισχυρότερο ελληνικό φρούριο και έλαβε την απάντησι: «το Αμόριον… είναι ο οφθαλμός και τα θεμέλια της Χρισιανοσύνης δια τους έλληνας είναι πλέον περίφημον ή η Κωνσταντινούπολις».
Το 838 λοιπόν για λόγους αντεκδικήσεως ο Αραβας Χαλίφης Μοντασίμ και επειδή^ το 837 ό Θεόφιλος κατέλαβε την ιδιαίτερη του πατρίδα τη Σωζόπετρα της Κομμαγηνής, εξεστράτευσε ενάντια της στρατηγικότατης εκείνης πόλεως με 500.000 περίπου στρατό επί κεφαλής του οποίου ήταν οι Τούρκοι Ασυνάς και Μωάμεθ Ιμπν Μουσάμπ.
Στην πόλι αυτή εζούσαν και εδρούσαν οι 42 στρατιωτικοί και πολιτικοί άρχοντες από τους οποίους παραμένουν γνωστοί «ο ευνούχος πρωτοσπαθάριος Θεόδωρος ο Κρατερός, ο Τουρμάρχης Κάλλιστος Μελισσηνός, ο στρουγγάριος της βίγλης Κωνσταντίνος Βαβούτζικος, ο πατρίκιος Θεόφιλος και ο δρομεύς Βασόης».
Πραγματικά δε δράσι μεγάλη Χρισιανική έδειξαν όχι μόνο γιατί ήταν από τις πρώτες οικογένειες του ευσεβέστατου Βυζαντίου άλλα και διότι οι πολλές τους αρετές και ικανότητες τους επέβαλαν σαν πνευματικούς παράγοντες και αρχηγούς επάνω σε όλο τον κόσμο του Αμορίου. Ο δε ιερός Υμνογράφος τους λέγει: «Λαμπάδες ώφθητε μυστικαί φέγγει ευσέβειας τας ψυχάς των ευσεβών στραγίζουσαι, και της αγνωσίας το σκότος λύουσαι, Κυρίου αθλοφόροι μακαριώτατοι».
Επάνω στην ακμή και της ηλικίας τους και της θαυμαστής χριστιανικής δράσεως τους τούς βρήκε εκείνη η μεγάλη και φοβερή εκστρατεία.
Οι άγιοι επρόβλεπαν την επερχόμενη συμφορά και υπέδειξαν στον αυτοκράτορα Θεόφιλο να αποσύρη από το Αμόριο τα γυναικόπαιδα και τον άμαχο πληθυσμό γιατί θα επακολουθούσε γενική σφαγή και προτοφανής αιματοχυσία. Ο Θεόφιλος όμως δεν υπάκουσε και εκείνος μεν επροχώρησε με το στρατό του μέχρι το Δορύλαιο, ως υπερασπιστές δε του Αμορίου άφησε τον πατρίκιο και στρατηγό Αέτιο και τους 42 «ηγεμόνας και άρχοντας τους μετά βραχύ μαρτυρήσαντας, Θεόδωρόν τε τον Κρατερόν και Θεόφιλον και τον Βαβούτζικον» κατά σχετικό χρονικό.
Η πολιορκία διήρκησε 12 ημέρες στις αρχές του Αυγούστου του 838.
Οι γενναίοι στρατηλάτες «γενναίως αντέστησαν» στους επιδρομείς και κατά το χρονικό των Αράβων, ο Χαλίφης είχεν αποφασίσει να αποσυρθή μετανοιωμένος με την τολμηρή του και άνευ αποτελέσματος επιχείρησι, άλλα δυστυχώς ένας νέος Αριστογείτων, ο Βοϊδίτζης επρόδωσε τον αγώνα και ο Χαλίφης επέμενε και κατέλαβε το Αμόριο «ουκ ην δε όστις των αποθνησκόντων ουκ ην, πάντες δε ανηρούντο και έπιπτον ποταμούς κινούντες εξ αίματος». Φοβερώτατο το θέαμα ένας ποταμός πυρός και αίματος να τρέχη σ’ όλους τους δρόμους της πόλεως και όσοι δεν εφονεύθησαν αιχμάλωτοι από το Χαλίφη απήχθησαν.
Μεταξύ των αιχμαλώτων ήταν και οι 42 Μάρτυρες οι ηγεμόνες του Αμορίου και άρχοντες.
Επτά ολόκληρα χρόνια εβασανίστηκαν και έκαμαν στη φυλακή «χρόνων επτά οι τεσσαράκοντα και δύο του Χριστού Μάρτυρες» υπομείναντες. Μέσα σ’ αυτό το πνευματικό στάδιο των αγώνων και πάλι γενναίοι αποδείχτηκαν οι καρτερόφρονες όπως λέγει δε ο ιερός Υμνογράφος: «Συμπεφραγμένοι ανδρικώς προς ανόμους, συντεταγμένοι λογικώς προς άθεους, την πανοπλίαν ήρασθε Χριστού του Θεού, πίστιν μεν ως μάχαιραν επί χείρα λαβόντες ασπίδα την ελπίδα δε τεθεικότες επ’ ώμους και της αγάπης θώρακα σαφώς, ενδεδυμένοι, εχθρούς ετροπώσασθε».
Δεν έχαναν ποτέ ευκαιρία μέσα σ’ εκείνα τα επτά της αιχμαλωσίας και των δεσμών χρόνια οι άγιοι 42 Μάρτυρες να κηρύττουν «ελευθέρα τη φωνή τον σωτήριον Λόγον τον δι’ ημάς σαρκωθέντα» και καθώς πάλι παρατηρεί ο ιερός Υμνογράφος «οσίως πτερούμενοι του Σταυρού οι Αθληταί, παρανομίας θάλασσαν υπέπλευσαν αβρόχως, και γαληνούς λιμένας κατέλαβαν, ευσεβών κυβερνήται χρηματίζοντες». Πολλούς ευσεβείς της αγίας μας πίστεως ανέδειξαν και πολλών ψυχών κυβερνήτες εκεί στην αιχμαλωσία μακρυά στη Μεσοποταμία απεδείχθησαν.
Το λοιπόν αδελφοί μιμηταί κι’ εμείς των αγίων 42 μαρτύρων των εν Αμορίω, και τώρα πού μπροστά μας ανοίγεται η ιερή περίοδος της νηστείας και της Μετανοίας ας αποδυθούμε στον ιερόν αγώνα και με απτόητο το φρόνημα ας αθλήσωμε γενναίως.
http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/agiologion/03/06.htm#Οἱ_Ἅγιοι_42_Μάρτυρες_ἀπὸ_τὸ_Ἀμόριο
Πηγή
http://www.zoiforos.gr/