Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης
Μετά την προκλητική αμφισβήτηση της συνθήκης της Λοζάνης από τον Ταιγίπ Ερντογάν, η οποία σύμφωνα με τις τουρκικές απόψεις λήγει το καλοκαίρι του 2023,
δηλαδή εκατό χρόνια μετά την υπογραφή της, τώρα από πολλά τουρκικά ΜΜΕ γίνεται απροκάλυπτα λόγος αμφισβήτησης και της συνθήκης του Μοντρέ η οποία αφορά το στρατηγικά σημεία του Βοσπόρου και του Ελλησπόντου, δηλαδή τα γνωστά μας Στενά.
Όπως είναι γνωστό η Συνθήκη του Μοντρέ ή Συνθήκη για το καθεστώς των Στενών, (Montreux Convention Regarding the Regime of the Turkish Straits),(τουρκικά: Montrö Boğazlar Sözleşmesi), δηλαδή η συνθήκη η οποία αφορά στο καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ. Οι όροι της σύμβασης αποτέλεσαν πηγή διαμάχης για χρόνια, κυρίως όσον αφορά τη διέλευση πολεμικών σκαφών της Σοβιετικής Ένωσης από τα Στενά στη Μεσόγειο Θάλασσα. Εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα, με ορισμένες τροποποιήσεις. Πρόβλημα έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια με την διαμάχη της Ρωσίας με το ΝΑΤΟ, αλλά και με την κρίση που ξέσπασε μεταξύ Τουρκιάς και Ρωσίας μέχρι την επαναπροσέγγιση των δυο χωρών.
Για πρώτη φορά επίσημα νύξη από πλευράς Τουρκίας της συνθήκης του Μοντρέ και η έμμεση κατ’ αρχή αμφισβήτηση της, έγινε στο Διεθνές Συμπόσιο για τα Στενά που έγινε στις 9-10 Νοεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη και η οποία οργανώθηκε απ το πανεπιστήμιο Bahçeşehir. Οι Τούρκοι έθεσαν εκεί το ζήτημα της γεωστρατηγικής σημασίας των Στενών και άνοιξαν συζήτηση για την λήξη της συνθήκης του Μοντρέ, θίγοντας την νομική της ισχύ 80 χρόνια μετά την υπογραφή της.
Παράλληλα στα τουρκικά ΜΜΕ γίνεται λόγος για άλλη μια φορά για το Misak-ı Milli, δηλαδή τον Εθνικό Όρκο της Τουρκίας που περιλάμβανε εκτός από την κατάργηση της συνθήκης της Λοζάνης και την αναθεώρηση της συνθήκης του Μοντρέ, καθώς και οι δυο συνθήκες θεωρηθήκαν σαν κατάφορη παραβίαση της τουρκικής επικράτειας και χαρακτηρίστηκαν σαν κατάληψη τουρκικών εδαφών. Στον Εθνικό Όρκο διακηρύσσεται ότι τα εδάφη αυτά που παραχωρήθηκαν από αυτές τις συνθήκες είναι τουρκικά και έχουν δεχτεί… ξένη εισβολη. Μάλιστα!
Γεγονός είναι πως οι εξελίξεις τρέχουν και εμείς τις παρακολουθούμε άφωνοι και ανίκανοι να αντιδράσουμε, μια πραγματικότητα που αποθρασύνει τους Τούρκους με όλες τις συνέπειες αυτής της εξέλιξης στην χώρα μας αλλά και στην ευρύτερη περιοχή.
ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
www.nikosxeiladakis.gr
https://simeiakairwn.wordpress.com