Ενώ ήταν πλέον υπέργηρος και απολάμβανε το σεβασμό των γύρω του, στην Αντιόχεια, όπου ζούσε, τον βρήκαν δύο ειδωλολάτρες και του ζήτησαν να διαιτητεύσει σε κάποια διαφορά μεταξύ τους. Όταν όμως ο άγιος έδωσε δίκιο στον ένα, ο άλλος πήγε και τον κατάγγειλε στον αυτοκράτορα Ιουλιανό, ότι όχι μόνο αρνείται να λατρέψει τους πατρώους θεούς, αλλά και αντιποιείται τη δικαστική εξουσία, η οποία αποτελούσε προνόμιο του αυτοκράτορα.
Ο Ιουλιανός τον κάλεσε σε απολογία και ο άγιος του εξήγησε την υπόθεση και του είπε επίσης ότι η κατηγορία αυτή έχει σχέση με τη χριστιανική του πίστη, την οποία αντιπαθεί ο κατήγορός του.
Τότε ο αυτοκράτορας τον κάλεσε να αποδώσει λατρεία στους θεούς, όμως ο άγιος αρνήθηκε και τον έλεγξε για την ασέβειά του απέναντι στον αληθινό Θεό. Του εξήγησε επίσης ότι ο ίδιος είχε γίνει χριστιανός επηρεασμένος από το Μέγα Κωνσταντίνο, υπό τις διαταγές του οποίου υπηρετούσε και ο οποίος τον είχε σώσει από τους Πέρσες, που τον είχαν αιχμαλωτίσει και ετοιμάζονταν να τον θυσιάσουν στους θεούς τους.
Ο αυτοκράτορας διέταξε το βασανισμό του, που ήταν φρικτός: έγδαραν μέρος του γεροντικού σώματός του (που όμως διατηρούνταν πολύ πιο ακμαίο απ' ό,τι συνήθως για την ηλικία του) και τον έκαψαν με αναμμένα δαδιά!
Η εκπληκτικά γενναία στάση και τα λόγια του φάνηκε ότι επηρέαζαν πολλούς από τους παρευρισκόμενους στρατιώτες και ο Ιουλιανός, φοβούμενος μεταστροφή τους στο χριστιανισμό, διέταξε τον αποκεφαλισμό του.
Έτσι ο Ευσίγνιος έλαβε τον τίμιο θάνατο του μαρτυρίου με αποκεφαλισμό το 362 μ.Χ.
Οι χριστιανοί κατόπιν πήραν το σώμα του και το κήδεψαν με τιμή. Λέγεται ότι την κηδεία του τέλεσε ο Μέγας Βασίλειος.
Το παράδειγμα του αγίου νομίζω ότι είναι εύγλωττο και επίκαιρο σε κάθε εποχή, αλλά και ιδιαίτερα στην εποχή μας. Ας έχουμε τις πρεσβείες του κι εμείς και η πατρίδα μας, αλλά και όλος ο κόσμος, πιστοί και "άπιστοι"...
Ἀπολυτίκιο.
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς ἔμπλεως πίστεως, τῆς πρὸς Χριστὸν εὐσεβῶς, νεάζον τὸ φρόνημα, ἔσχες ἐν γήρᾳ καλῶς, Εὐσίγνιε ἔνδοξε· ὅθεν ὁμολογήσας, τὸν Ὑπέρθεον Λόγον, ἤλεγξας θαρσαλέως, Παραβάτου τὸ θράσος· ἐντεῦθεν μετὰ Μαρτύρων, ὡς Μάρτυς δεδόξασαι.
Κοντάκιον.
Ἦχος πλ. δ’. Ὡς ἀπαρχὰς τῆς φύσεως.
Ὡς πολιὸς τῷ σώματι, σύνεσιν θείαν ἤνεγκας, δι’ ἧς ἀμβλύνας ἀσυνέτων τὴν ἔπαρσιν, νεανικῶς ἠρίστευσας, καὶ τιμηθεὶς τὸν αὐχένα, τῶν αἱμάτων τοῖς ῥείθροις ἐνθέως ἤρδευσας, Εὐσίγνιε τρισμάκαρ, τοὺς μέλποντας τὴν σὴν ἄθλησιν.
Μεγαλυνάριον.
Πίστει ἀναθάλλων τῇ πρὸς Χριστόν, ἐν γήρατι χαίρων, ἠγωνίσω νεανικῶς, καὶ τοῦ Παραβάτου, τὴν ἄνοιαν αἰσχύνας, μαρτυρικῆς ἐπέβης, δόξης Εὐσίγνιε.
Πηγή του παραπάνω βιογραφικού (που διαφέρει από αυτό) είναι το συναξάρι του αγίου, που διαβάστηκε στο ραδιοσταθμό της Πειραϊκής Εκκλησίας την ημέρα της μνήμης του, 5 Αυγούστου 2015.
Τα υμνογραφικά του αγίου από εδώ. Η εικόνα από εδώ.
http://o-nekros.blogspot.gr