Pepe Escobar Mondialisation (Καναδάς) (μτφρ. Κριστιάν)
Η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο γιορτάζει τη στιγμή που ξεκινά μια νέα
χρονιά του κινεζικού ζωδιακού κύκλου. Καλώς ήρθατε στο Έτος του
προβάτου. Ή της αίγας. Ή του κριού. Ή, από τεχνική άποψη, του
πρόβατου (ή αίγας) του πράσινου ξύλου. Ακόμα και οι καλύτεροι Κινέζοι
γλωσσολόγοι αδυνατούν να συμφωνήσουν σχετικά με την αγγλική
μετάφραση. Αλλά ποιος νοιάζεται;
Ο μέσος υπερ-συνδεδεμένος Κινέζος -ο
οποίος είναι ζογκλέρ με τις πέντε έξυπνες συσκευές του (smartphones, ταμπλέτες,
e-readers)- προχωρά γενναία προς μια
πραγματική εμπορική επανάσταση.
Στη Κίνα (και στην υπόλοιπη Ασία), οι συναλλαγές online αντιπροσωπεύουν
πλέον το διπλάσιο του αθροίσματος της αξίας των συναλλαγών στις ΗΠΑ και την
Ευρώπη.
Όπως και για την Αυτοκρατορία του Μέσου στο σύνολο της, προχώρησε πολύ πέρα
από την αρχική πρόταση να παράγει φτηνά προϊόντα
και να τα πουλά σε ολόκληρο τον πλανήτη, υπαγορεύοντας ουσιαστικά την παγκόσμια
αλυσίδα εφοδιασμού.
Τώρα το Made in China έγινε παγκόσμιο. Περισσότερες από 87 κινεζικές εταιρείες βρίσκονται
στον κατάλογο του Fortune Global 500, οι παγκόσμιες συναλλαγές τους εκκρίνονται
καθώς αγοράζουν συμμετοχές σε κάθε είδους περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό.
Το διατλαντικό εμπόριο; Είναι παρελθόν.
Το κύμα του μέλλοντος, είναι το δια-ειρηνικό εμπόριο, καθώς η Ασία διαθέτει
τα δεκαπέντε από τα είκοσι κορυφαία λιμάνια εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο (η
Κίνα είναι στη πρώτη σειρά με τη Σαγκάη, Χονγκ Κονγκ, Shenzhen, Guangzhou).
Δυστυχώς Βρετανία, αλλά είναι η Ασία
- κυρίως η Κίνα - που βασιλεύει σήμερα στις θάλασσες.
Τι αντίθεση με τα τελευταία 500 χρόνια, από τότε που τα πρώτα ευρωπαϊκά
εμπορικά πλοία άραξαν στις ανατολικές ακτές στις αρχές του δέκατου έκτου
αιώνα!
Μετά υπήρξε η δραματική αύξηση της εσωτερικής Κίνας.
Αυτές οι επαρχίες έχουν έναν τεράστιο πληθυσμό με τουλάχιστον 720
εκατομμύρια ανθρώπους και ένα ΑΕΠ που τοποθετείται σε τουλάχιστον 3,6
τρισεκατομμύρια δολάρια.
Όπως το περιγράφει ο Ben Simpferdorfer στο ευχάριστο βιβλίο του The Rise of the New East (Palgrave MacMillan), «περισσότερες από 200 μεγάλες πόλεις της Κίνας,
απαριθμούν πάνω από 750.000 κατοίκους, βρίσκονται δε περίπου 250 χιλιόμετρα από την
ακτή. Πράγματι, παρατηρούμε την άνοδο της μεγαλύτερης οικονομίας στον
κόσμο χωρίς πρόσβαση στη θάλασσα, και αυτό θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίον η
Κίνα κοιτάζει τον κόσμο. Από τα εργοστάσια του Guangzhou μέχρι τους
τραπεζίτες της Σαγκάη, όλοι αρχίζουν να κοιτάξουν προς το εσωτερικό, όχι προς
τα έξω».
Αυτό το νέο βλέμμα της Κίνας στον κόσμο
-και στον ίδιο τον εαυτό της -
δεν αντιστοιχεί σίγουρα με τον τρόπο που ο κόσμος, ειδικά η Δύση, θεωρεί
τη Κίνα. Στη Δύση, συνεχίσουμε να βλέπουμε μια κινεζική οικονομία που
επιβραδύνεται, που απειλείται από κερδοσκοπικές φούσκες έτοιμες να
εκραγούν.
Αλλά αυτό που μετράει στην πραγματικότητα είναι μάλλον ο τρόπος με τον
οποίο η Κίνα θα αναπτύξει και θα εκσυγχρονίσει τις μεσαίες και μεγάλες πόλεις
της, άνω των 750.000 κατοίκων. Η Κίνα, η οποία
επικεντρώνεται στον εαυτό της είναι σήμερα τόσο σημαντική όσο η Κίνα που
επεκτείνει τα πλοκάμια της σε όλο τον κόσμο.
Και αυτό είναι στο επίκεντρο της πολιτικής αστικοποίησης του
Πεκίνου που κόβει την ανάσα.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, η επιτακτική ανάγκη ήταν να
επενδύσει η χώρα μαζικά στον τομέα της μεταποίησης.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000, το γενικό σύνθημα ήταν να επενδύσει η χώρα μαζικά στις υποδομές - και μια
άνθηση της αγοράς ακινήτων.
Τώρα η Κίνα τελειοποιεί το μοντέλο της
-από την οικονομική αναδιάρθρωση σε μεγάλη κλίμακα μέχρι την απαραίτητη
πρόοδο της πολιτικής διακυβέρνησης.
Συνάντηση με τους καλύτερους
νέους φίλους μας
Γεωπολιτικά, η Κίνα βελτίωσε το μοντέλο της, αλλά η Δύση, ιδίως οι Ηνωμένες
Πολιτείες, το παρατήρησαν μετά βίας.
Ουσιαστικά, οι ηγέτες του Πεκίνου βαρέθηκαν τελικά να προσπαθούν να
διαχειριστούν έναν πιθανόν εκσυγχρονισμό των σινο-αμερικανικών στρατηγικών
σχέσεων και να προσπαθούν να αντιμετωπίζονται επί ίσοις όροις.
Η εξαίρεση δεν γνωρίζει την ισότητα.
Έτσι, το Πεκίνο έδωσε τη δική του πολιτικό-στρατιωτική απάντηση στη στροφή
προς την Ασία που υπονοήθηκε από την κυβέρνηση Ομπάμα - σημαντική στρατηγική ανατροπή που
ανακοίνωσε για πρώτη φορά το Πεντάγωνο.
Έτσι, στο τέλος του Νοεμβρίου 2014, κατά τη διάρκεια της Κεντρικής
Διάσκεψης Εργασίας για τις Εξωτερικές Υποθέσεις στο Πεκίνο, ο Πρόεδρος Xi
Jinping έκανε μια εκπληκτική ανακοίνωση: από τώρα και στο εξής, η Κίνα θα
σταματήσει να αντιμετωπίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες - και την ΕΕ - ως κύρια
στρατηγική προτεραιότητα της.
Βάζει την νέα έμφαση της προς την ομάδα των αναδυόμενων δυνάμεων, BRICS,
και κυρίως τη Ρωσία, τους ασιάτες γείτονες της, και τα σημαντικότερα έθνη του
νότιου ημισφαίριου, που αναφέρονται ως «αναπτυσσόμενες μεγάλες δυνάμεις»
(kuoda fazhanzhong de guojia).
Δεν πρόκειται ούτε για έναν κινεζικό άξονα στροφής προς την Ασία ούτε προς επιλεγμένα έθνη του νοτίου ημισφαιρίου. Αλλά
ενός «νέου τύπου διεθνών σχέσεων που επικεντρώνονται σε συνεργασία win-win» - αντίθετα με τη προσέγγιση σοκ και
δέος (shock and awe).
Μεταξύ των βασικών συμβούλων αυτής της πολιτικής, είναι ο καθηγητής Yan Xuetong, πρύτανης του Ινστιτούτου
Σύγχρονων Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Tsinghua, και πολύ κοντά στην διανόηση του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος
(ΚΚΚ).
Η νέα εξωτερική πολιτική της Κίνας και η στρατηγική διάταξή της φαίνονται
φανερά στην επίμονη ερωτοτροπία της Κίνας προς τους Ασιάτες γείτονές της, οι
οποίοι καλούνται να επιβιβαστούν στη διπλή εξαιρετικά φιλόδοξη στρατηγική της
Κίνας και στη μεγαλύτερη εμπορική ιστορία του νεαρού εικοστού πρώτου αιώνα: η οικονομική
ζώνη του Δρόμου του Μεταξιού και ο θαλάσσιος δρόμος του μεταξιού του εικοστού πρώτου
αιώνα, σε σύντμηση Πρωτοβουλίες Ζώνης και Δρόμου , όπως
ονομάζεται στην Κίνα, που ξεκίνησε τώρα επίσημα με τα πρώτα 40 δισεκατομμύρια
δολάρια που διατίθενται για ένα ταμείο για το Δρόμο του Μεταξιού.
Το μέγεθος της πρόκλησης πάει ζευγάρι με τη φιλοδοξία του Πεκίνου: μια
οικονομική-εμπορική παν-Ευρασιατική ουτοπία ντυμένη με μια σιδηροδρομική γραμμή
υψηλής ταχύτητας, δίκτυα οπτικών ινών, λιμάνια και αγωγούς πετρελαίου και ΦΑ,
που συνδέουν την Ανατολική Ασία, την Κεντρική Ασία, τη Ρωσία, τη Μέση Ανατολή
και την Ευρώπη.
Προφανώς, θα υπάρξουν πολλά προβλήματα.
Όπως η κινεζική εμπορική ώθηση που θα προσκρούσει σε ξένα συμφέροντα, η
υποχρέωση για την Κίνα να μάθει να διαχειριστεί διαφορετικές πολιτιστικές
ευαισθησίες, και πώς να διοικήσει ένα είδος παγκόσμιας εμπορικής
εκστρατείας ικανής να προκαλέσει μια μυριάδα πολιτικών και οικονομικών
επιπτώσεων.
Οι Κινέζοι ήδη προβληματίζονται για
να βρουν τη σωστή
ορολογία - έτσι ώστε το κινεζικό όνειρο να
μη προδοθεί από τη μετάφραση στην Κίνα και στον κόσμο.
Υπάρχουν λοιπόν πολλοί λόγοι συγκίνησης τη στιγμή που ξεκινά το έτος του
πρόβατου (ή της αίγας).
Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι το κινεζικό καραβάνι, σε πλήρη αντίθεση με
τα σκυλιά του πολέμου - και της λιτότητας – που κυκλοφορούν στη Δύση, έχει ήδη
στραφεί προς τη παν-Ευρασιατική ολοκλήρωση win-win.
Pepe Escobar