Γράφει ο Νίκος Χειλαδακης
Υπάρχει μια θαλάσσια περιοχή στο ανατολικό Αιγαίο που έχει προκαλέσει το έντονη προσοχή των Τούρκων εξ αιτίας του μεγάλου αρχαιολογικού και ιστορικού της ενδιαφέροντος, αλλά και των ευρημάτων που υπάρχουν στο βυθό της.
Η περιοχή αυτή βρίσκεται ανάμεσα στα χωρικά ύδατα της Ελλάδας και της Τουρκίας και ορίζεται από το τουρκικό λιμάνι του Τσεσμέ, τον κόλπο Σιγατζίκ και την θαλάσσια περιοχή της Χίου όπως αποκαλύπτει ο τουρκικός τύπος. Στην περιοχή αυτή έχουν κατά καιρούς βυθιστεί δεκάδες πλοία, από την αρχαία εποχή, τότε που είχε αναπτυχθεί το εμπόριο και η θαλάσσια συγκοινωνία μεταξύ της κυρίως Ελλάδας και των αποικιών της Μικράς Ασίας. Τα ναυάγια συνεχίστηκαν και κατά την βυζαντινή εποχή, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι της περιοχής να ονομάσουν την περιοχή αυτή σαν «Τρίγωνο του Διάβολου» και τα πλοία να προσπαθούν να αποφεύγουν την διέλευση από το «καταραμένο» αυτό μέρος όπου πάντα υπήρχε ο κίνδυνος να βυθιστούν. Έτσι στη Οθωμανική εποχή η περιοχή αυτή ήταν το «κόκκινο πανί» για τους ναυτικούς που την απέφευγαν συστηματικά έχοντας το προηγούμενο των αλλεπάλληλων ναυαγίων.
Πριν από λίγο καιρό βρέθηκε στην περιοχή αυτή μια ειδική ερευνητική ομάδα του «Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Βυθού Θαλάσσης» της Τουρκίας και πραγματοποίησε κάποιες έρευνες με την βοήθεια του ειδικού ερευνητικού πλοίου, «Millawanda», από το Τέξας των Ηνωμένων Πολιτειών και υπό την αιγίδα του τουρκικού Υπουργείου Πολιτισμού. Σύμφωνα με τις πρώτες διαπιστώσεις των ερευνών στον βυθό της περιοχής υπάρχουν τουλάχιστον 12 ναυάγια, τα οποία έχουν τεραστία αρχαιολογική άξια και χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής για να αξιολογηθεί σωστά ο αρχαιολογικός πλούτος, που είναι ένα πολύτιμο δείγμα της ναυσιπλοΐας, αλλά και του εμπορίου της αρχαίοελληικής και της βυζαντινής εποχής.
Όπως αναφέρθηκε σχετικά στην ανακοίνωση του Ερευνητικού Ινστιτούτου, τα ναυάγια αυτά χρονολογούνται από τον έβδομο μ. Χ. αιώνα, αλλά υπάρχουν δείγματα και από ναυάγια του τέταρτου αιώνα και ίσως ακόμα παλαιοτέρα, που ανάγονται στην καθαρά αρχαία ελληνική εποχή. Το βάθος που βρίσκονται τα ναυάγια φτάνει τα 36 μέτρα και από τις πρώτες έρευνες διαπιστώθηκε πως τα περισσότερα πλοία που έχουν ναυαγήσει σε αυτό το «Τρίγωνο του Διαβόλου», ήταν εμπορικά, γι” αυτό και το περιεχόμενο τους ήταν κυρίως αντικείμενα εμπορικών συναλλαγών μεταξύ της ακτής της Μικράς Ασίας και της ελλαδικής ακτής
Στην ίδια περιοχή έχει ανεβρεθεί επίσης μεγάλος αριθμός από αμφορείς της αρχαίας εποχής και πιθάρια που μετέφεραν κυρίως τρόφιμα, ενώ υπάρχουν και νομίσματα προβυζαντινής εποχής, αλλά και από την εποχή του Βυζαντίου. Το πιο πρόσφατο ναυάγιο, σύμφωνα με τους Τούρκους ερευνητές, χρονολογείται από τον δέκατο ένατο αιώνα και όπως τονίστηκε θα προσπαθήσουν να ανακαλυφτούν οι λόγοι του τελευταίου αυτού ναυαγίου, για να μπορέσουν ίσως να εξηγήσουν τον μεγάλο αριθμό των ναυαγίων στην συγκεκριμένη περιοχή, κάτι που ίσως θα διαφωτίσει τον λόγο για τον οποίο είχε ονομαστεί το μέρος εκείνο σαν «Τρίγωνο του Διαβόλου».
Η ερευνητική ομάδα που έκανε τις πρώτες έρευνες αποτελούνταν από εννέα Τούρκους, ειδικούς οι οποίοι είχαν ζητήσει την βοήθεια σύγχρονης αμερικανικής τεχνολογίας, καθώς το έργο τους ήταν δύσκολο γιατί θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί για να μην προκαλέσουνε κάποια καταστροφή στον ειδικό αυτό θαλάσσιο πλούτο, που έχει ξεχωριστή αρχαιολογική άξια. Όπως αναφέρεται τις έρευνες δυσκόλεψαν κατά την πρώτη φάση και οι ισχυροί άνεμοι που έπνεαν στην περιοχή, αλλά η ερευνητική ομάδα ελπίζει ότι οι καλύτερες καιρικές συνθήκες θα βοηθήσουν την προσπάθεια καταγραφής των πολλών ναυαγίων, κυρίως ελληνικών πλοίων, τα οποία έχουν όπως αναφέρεται ξεχωριστή ιστορική και αρχαιολογική αξία. Έρευνες για ναυάγια θα γίνουν και στην τουρκική περιοχή Τσακίρμπουρνού, απέναντι από την Χίο, όπου και εκεί σύμφωνα με τις ενδείξεις θα πρέπει να υπάρχει αριθμός ναυαγίων πάνω από πέντε αιώνες.
ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγοςhttp://nikosxeiladakis.gr/