Οί Λειτουργικές Παρενέργειες τής Ιερατικής Άκηδίας
Ή τραγωδία τού νά είσαι παπάς χωρίς Χάριν.
Ή τραγωδία τού νά είσαι παπάς χωρίς Χάριν.
Τού Νικήτα Καυκιού
Ή προσωπική σχέση τού άνθρώπου μέ τόν Θεόν δέν είναι δεδομένη καί δέν ύπάρχει καμιά έγγύηση διά σταθερότητα, πρόοδο ή διάρκεια.
Ό ίερεύς μπορεί νά ξεκινήση μέ πνευματικό ένθουσιασμό τό ίερατικό λειτούργημα άλλά μετά άπό λίγα χρόνια νά άδειάση όλοκληρωτικά άπό τήν Χάριν τού Θεού. Οί άδυναμίες τής άνθρωπίνης φύσεως, οί δυσκολίες τού έγγάμου βίου καί οί άντιξοότητες τής καθημερινότητος μπορούν νά συντρίψουν άκόμη καί τό πειό καλοπροαίρετο πιστό. Ή μόνη δυνατότητα πνευματικής έπιβιώσεως είναι νά ἀποδεχθή κανείς ταπεινά τήν άναξιότητά του καί νά προσφέρη τόν συντετριμμένον έαυτόν του στόν Χριστόν. Έάν ό ίερεύς δέν μπορέσει νά άναφέρη τήν όδύνην καί τήν άποτυχίαν του στόν Χριστόν θά όδηγηθή σέ άδιέξοδον. Διά τόν ίερέα ή πορεία πνευματικής ώρίμανσης είναι ύπαρξιακός μονόδρομος. Άν δέν προχωρήσει πνευματικά θά καταρακωθή ύπαρξιακά. Διά νά ξεφύγη άπό τήν θλίψιν τής άπουσίας τού Θεού θά έκκοσμικευθή. Άπό ίερουργός θά καταντήση ήθοποιός.
Ό ίερεύς ό όποίος είναι βεβαρημένος άπό τό σκοτάδι τής ύπαρξιακής του παρακμής δέν έχει τό κέφι καί τό μεράκι νά άσχολείται μέ τές λεπτομέριες τής έκκλησιαστικής—λειτουργικής ζωής. Σέ πολλούς Όρθοδόξους ναούς τές Κυριακές καί τές μεγάλες έορτές ή σύναξις τών πιστών θυμίζει κακόγουστη, θεατρική παράστασις. Κατά τήν διάρκειαν τών ίερών άκολουθιών ό πιστός άντί νά ήσυχάζει καί νά γεμίζει τές πνευματικές του μπαταρίες δοκιμάζει τές ψυχοσωματικές του άντοχές, βασανίζει τά αίσθητικά του κριτήρια καί βάζει σέ πειρασμόν τές πνευματικές του δυνατότητες.
Στούς παραγράγους πού άκολουθούν έπιχειρώ νά σχολιάσω έμμεσα όρισμένας συμπεριφοράς καί τακτικάς τού ταλαιπώρου έφημερίου ίερέα οί ὀποίες ένοχλούν καί άπωθούν τούς εύαίσθητους καί καλλιεργημένους πιστούς. Ύπάρχουν δεκαπέντε σύγχρονοι τρόποι διωγμού.
ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΠΑΝΕΝΈΡΓΕΙΕΣ
ΤΗΣ ΙΕΡΑΤΙΚΉΣ ΑΔΙΑΦΟΡΙΑΣ
1. Άκουστική. Βάλε τά μεγάφωνα στήν διαπασών ώστε νά μήν μπορεί κανείς νά ήσυχάση, νά συγκεντρωθή ή νά νιώση κατάνυξιν. Τοποθέτησε μεγάφωνα καί έξω άπό τόν ναόν ώστε νά άγανακτούν οί γείτονες καί νά μήν βρίσκουν ήσυχίαν οί έκκλησιαζόμενοι ούτε στό περίβολο τού ναού. Μή άναθέσεις σέ είδικούς τήν άκουστικήν μελέτην τού ναού. Φρόντισε τό τελικό ήχητικό άποτέλεσμα νά θυμίζη γύφτο πού γυρνά στές γειτονιές μέ τό φορτηγάκι του διά νά πουλήση πατάτες ή χαλιά.
2. Φωτισμός. Έχε άναμμένους τούς πολυελέους τής Έκκλησίας σέ κάθε άκολουθίαν. Σέ περίπτωσιν πού δέν άνάψεις τόν πολυέλαιον άναψε ένα δυνατό ήλεκτρικό φώς σέ κάποιο σημείον τού ναού πού νά θυμίζη προβολέα άστυνομικής ἀνακρίσεως. Έπετρεψε στούς ίεροψάλτας νά βάλουν προβολείς πάνω άπό τά κεφάλιά τους διά νά διαβάζουν μέ μεγαλύτερη εύκολία τά ίερά βιβλία.
3. Κήρυγμα. Βγάλε λόγο άκριβώς πρίν άπό τήν Θείαν Μετάληψιν (πρίν άπό τό «Μετά φόβου Θεού πίστεως καί άγάπης προσέλθετε.» Φρόντισε ό λόγος σου νά έχη μεγάλη διάρκεια καί νά ξεφεύγη άπό τήν έμπερικήν κριτικήν σέ κοινωνικά, έθνικά καί πολιτικά θέματα καί ύπογράμμισε τήν παρακμήν καί τήν άμαρτωλότητα τού συγχρόνου κόσμου. Δώσε μέ νευρικόν τρόπον συμβολές ήθικής συμπεριφοράς στό έκκλησίασμα. Φρόντισε νά δείχνης άγανακτισμένος άπό τήν έπικράτησιν τής άμαρτίας στήν σύγχρονην κοινωνικήν πραγματικότητα. Ύπογράμμισε τήν έγωκεντρικήν τάσιν διά καλοπέρασιν τού μέσου άνθρώπου συγκρίνοντας τήν άμεσιν μέ τήν άσκητικήν ζωήν τών πατέρων τής έρήμου. Προσπάθησε νά πείσης τούς πιστούς ότι ό λόγος πού δέν προχωρούν πνευματικά είναι τό ότι δέν προσπαθούν όσο θά έπρεπε. Νά μιλάς μέ βροντερήν—απειλητικήν φωνήν ώστε νά γίνης περισσότερος πιστευτός.
4. Τυπικό. Άδιαφόρησε διά τό τυπικόν τών ίερών άκολουθιών. Τό τυπικό δέν είναι ούσιαστικό. Κόψε καί ράψε τές άκολουθίες στά μέτρα σου. Μή διαβάζεις ψαλτήριον καί άναγνώσματα τής Παλαιάς Διαθήκης διότι ό κόσμος δέν καταλαβαίνει τήν άρχαίαν γλώσσαν. Δώσε έντολήν στούς ψάλτας νά μήν λένε όλο τό «Κύριε έκέκραξα» στόν έσπερινόν καί νά παραλείπουν τές περισσότερες ώδές στόν όρθρον. Νά κάνεις τά πάντα μέ τόν γρήγορον καί εύκολον τρόπον.
5. Συμπεριφορά. Κατά τήν διάρκειαν τών ίερών άκολουθιών φρόνιζε νά κάνεις άγαρμπες, βιαστικές καί νευρικές κινήσεις. Κάνε ότι κάνεις μέ άδιαφορίαν καί χωρίς βιωματικήν συμμετοχήν. Όταν βγαίνεις στήν Ώραίαν Πύλην ή όταν λιβανίζεις, νά παρατηρής έξεταστικά τούς πιστούς ή νά άφήνης τό βλέμμα σου νά πλανάται μέ άδιαφορίαν δεξιάν καί άριστεράν.
6. Άμφια. Στήν Θείαν Λειτουργίαν νά φοράς άμφια μέ χτυπητά χρώματα καί πολλά ψεύτικα στολίδια. Προσπάθησε νά φαίνεσαι φανταχτερός. Νιώσε άνωτερότητα καί καμάρι διά τήν έμφάνισίν σου.
7. Παρατηρήεις. Στά σημαντικά σημεία τής Θείας Λειτουργίας όπως στό Χερουβικό ύμνο ή στόν καθαγιασμόν τών τιμίων δώρων ή πρίν άπό τήν Θείαν Μετάληψιν δώσε μέ αύστηρόν τόνον συστάσεις εύπρεπείας καί καλής συμπεριφοράς στό έκκλησίασμα. Άν κάποιο παιδάκι κλάψει, τρέξει ή φωνάζει σύστησε μέ αύστηρόν τρόπον στήν μητέρα του νά τό βγάλη έξω ή νά τό ήσυχάση.
8. Καθαριότητα είκόνων. Μήν φροντίζεις διά τόν συνεχή καθαρισμόν τών είκόνων τές Κυριακές καί στές μεγάλες έορτές. Άφησε νά συσσωρεύεται σάλιο καί κραγιόν στό προστατευτικό τζάμι τών είκώνων ώστε οί πιστοί νά νιώθουν περισσότερον άηδία ένώ προσκυνούν παρά κατάνυξιν.
9. Κεριά καί λιβάνι. Βάλε στό παγκάρι τό φτηνό, άοσμο καί άλύγιστο κερί πού θυμίζει σαπούνι. Βάλε τιμές άνάλογα μέ τό μέγεθος τού κεριού. Χρησιμοποίησε φτηνό λιβάνι. Τοποθέτησε τό λιβάνι στόν καρβουνάκι λίγα λεπτά πρίν άρχίζεις νά θυμιάζης ώστε όταν φτάσεις στούς πιστούς νά βγαίνει άπό τό θυμιατό μόνον κάπνα καί καθόλου άρωμα. Μήν προσθέτεις συμπληρωματικό λιβάνι στό καρβουνάκι όση ώρα καί άν χρειαστεί νά θυμιατίζης.
10. Έκφωνήσεις. Νά έκφωνής τές ευχές σάν νά βγάζεις άναρθρες κραυγές ώστε κανείς νά μήν καταλαβαίνει αύτό πού λές. Νά ψέλνης έπιτηδευμένα καί έπιδεικτικά σάν νά τραγουδάς σέ κέντρο διασκεδάσεως. Ξέχνα ότι άπευθύνεσαι στόν Θεόν καί φρόντισε νά άρέσεις στούς άκροατάς καί στόν έαυτόν σου. Όταν διαβάζης μόνον τά φωνήεντα τών λέξεων καί νά παραλείπεις τά σύμφωνα. Σημασία έχει αύτό πού λές καί όχι ό τρόπος πού τό έκφράζεις. Νά σκέπτεσαι ότι κανείς δέν νοιάζεται καί δέν καταλαβαίνει τά δρώμενα. Φόρτωσε τήν φωνήν σου μέ άσύστολην έντασιν καί πίστεψε ότι μέ αύτόν τόν τρόπον θά προκαλέσης κατάνυξιν.
11. Στήν Θείαν Μετάληψιν χρησιμοποίησε οίνο μέτριας ποιότητος καί ρίξε στό Άγιον Δισκοπότηρον μεγάλην ποσότητα ζέοντος ώστε νά χάνεται ή γεύσις τού κρασιού. Κατά τήν ώραν τής Θείας Μεταλήψεως βάλε στήν λαβίδα έλάχιστο οίνο—αίμα καί καθόλου άρτο—σώμα. Μή προσφωνήσης τό όνομα τού πιστού πού μεταλαμβάνει. Άδιαφόρησε διά τό ότι κρατάς στά χέρια σού τόν ίδιον τόν Θεόν. Κάνε βιαστικές καί άπρόσεχτες κινήσεις. Νά προσφέρης τό Σώμα καί τό Αίμα τού Κυρίου σου μέ προχειρότητα σάν νά κερνάς κάποιο γλυκό. Φρόντισε νά συνεχιστή ή ροή τής άκολουθίας ένώ οί πιστοί μεταλαμβάνουν ώστε νά άκούνε τό «είδομεν τό Φώς τόν άληθινόν» πρίν μεταλάβουν. Μοίραζε τό άντίδωρον βιαστικά μέ τά δύο σου χέρια σέ δύο—δὐο πιστούς διά νά ξεμπερδεύεις. Φρόντισε τήν ώραν πού θά μοιράζης τό άντίδωρον νά έχουν σταματήση οί ψάλτες ώστε νά άκούγεται στόν ναόν μόνον όχλαγωγίαν. Άπόφυγε νά διαβαστή ή εύχαριστία μετά τήν Θείαν Λειτουργίαν μέ τό πρόσχημα ότι κανείς δέν ενδιαφέρεται.
12. Ζητιάνοι. Τές Κυριακές καί τές μεγάλες έορτές έπέτρεψε στούς ζητιάνους νά ζητιανεύουν άκριβώς έξω άπό τήν πόρτα τής Έκκλησίας ώστε όποιος μπαίνει στόν ναόν νά παίρνη μιά γερή δόση μιζέριας, φρίκης, ψευτιάς καί άγανάκτησις. Μέ αύτόν τόν τρόπον οί πιστοί πού σπάνια έκκλησιάζονται καί έχουν μίαν έπιφανειακήν σχέσιν μέ τόν Θεόν θά μπορέσουν νά συνδέσουν βιωματικά τόν έκκλησιασμόν μέ άρνητικήν συναισθήματα.
13. Άργύρια. Μέ κάθε εύκαιρία νά ζητάς χρήματα άπό τό έκκλησίασμα. Τοποθέτησε μεγάλα κουτιά πάνω στό παγκάρι μέ έπιγραφές πού νά έξηγούν διά ποίον σκοπόν μαζεύονται τά χρήματα. Στήν Θείαν Λειτουργίαν κάνε περιφορά δίσκων. Βγάλε τούς δίσκους στήν πιό κατανυτικήν στιγμήν τής άκολουθίας ώστε οί πιστοί συγκινημένοι νά δώσουν περισσότερα. Βάλε ταρίφες στά μυστήρια τού γάμου καί τής βαπτίσεως. Όταν πηγαίνεις στά σπίτια διά εύχέλαιο ή άγιασμόν νά παίρνεις χωρίς συστολή τά χρήματα πού σού προσφέρουν. Πίστεψε ότι δικαιούσαι νά άμειβέσαι διά τές ύπηρεσίες πού προσφέρεις. Μή ξεχνάς ότι στήν συνείδησιν τής πλειοψηφίας τών πιστών δέν ύπάρχει ή ύποψία ότι οί παπάδες είναι φιλοχρήματοι.
14. Προβληματικοί συνεργάτες. Φρόντισε νά έπιλέξης έγωκεντρικούς, πικρόχολους καί όξύθυμους συνεργάτες—έπιτρόπους. Βοήθησέ τους νά αίσθάνονται άρχηγοί στό χώρο τής Έκκλησίας καί πείσε τους νά συμπεριφέρονται ώς έξουσίαν έχοντες. Άνάθεσέ τους τό ρόλο τής άστυνομεύσεως τών πιστών μέσα στόν ναόν. Πού καί πού νά τσακώνεσαι μαζύ τους μπροστά στούς πιστούς.
15. Αύτοκίνητο. Άγόρασε ένα πανάκριβο αύτοκίνητο ώστε όσοι τό βλέπουν νά σκανδαλίζονται. Στήριξε τήν έπιλογήν σου μέ τό έπιχείρημα ότι «ούτε ό Χριστός βάδιζε πεζός άλλά καβάλα σέ ένα πανέμορφο γαΪδουράκι.» Μέ τό αύτοκίνητιο αύτό βοηθάς τούς ένορίτας σου νά θυμούνται τήν έορτήν τών Βαϊων καί συνεπώς νά έχουν μνήμην Χριστού.
16. Άγιογραφία. Άν σέ κάποιο σημείο τού ναού έχει μείνει κενός χώρος πάρε προσφορές άπό άγιογράφους διά νά γεμίσης μέ φτηνές βυζαντινές άγιογραφίες. Φρόντισε οί είκόνες νά μήν έχουν ίχνος δημιουργικής πρωτοτυπίας άλλά νά είναι συνηθισμένα άντίγραφα.
17. Άντίδωρον. Βάλε έξω άπό τόν ναόν πανέρια μέ μεγάλα κομμάτια άντίδωρον άπό τό ψωμί πολυτελείας πού παρήγγειλαν οί πιστοί στό φούρνο τής γειτονιάς τους. Έτσι θά κουραστείς λιγότερο νά μοιράζης άντίδωρα καί θά άποφύγης νά έλθης σέ προσωπικήν έπαφήν μέ τούς ένορίτας σου.
http://apantaortodoxias.blogspot.gr/2014/07/blog-post_3.html