Κορυφώνονται οι ανησυχίες της Ευρώπης για το ενδεχόμενο διακοπής της παροχής αερίου προς την Ουκρανία μετά την απαίτηση της Μόσχας για προπληρωμή του αερίου που εισάγει η ουκρανική Neftogaz. Ο Ρώσος πρόεδρος Β. Πούτιν με την κίνηση αυτή δείχνει αποφασισμένος να χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο ως μέσο πίεσης προς τη μεταβατική ουκρανική κυβέρνηση, αφού η κίνηση αυτή οδηγεί σε οικονομικό στραγγαλισμό την υπερχρεωμένη Neftogaz και βαθαίνει το οικονομικό αδιέξοδο της χώρας.
Τα χρέη της ουκρανικής εταιρείας προς την Gazprom έφταναν τον Φεβρουάριο τα 3,3 δισ. δολάρια, εκ των οποίων τα 2 δισ. ήταν υπερήμερα. Η εξέλιξη αυτή ξυπνάει για την Ευρώπη τον εφιάλτη του 2009. Είναι ενδεικτική των ανησυχιών της Ευρώπης η επιστολή του προέδρου της Ε.Ε. Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο προς τον Ρώσο πρόεδρο Β. Πούτιν στις 16 Απριλίου που αποκάλυψε την περασμένη Πέμπτη η «Κ». Ο κ. Μπαρόζο προειδοποίησε τη Ρωσία ότι ενδεχόμενη διακοπή της παροχής αερίου προς το Κίεβο θα πλήξει την Ενωση και θα έχει σημαντικές συνέπειες στις εμπορικές σχέσεις της Μόσχας με την Ε.Ε.
Θέμα αξιοπιστίας
Ο επικεφαλής της Κομισιόν θέτει θέμα αξιοπιστίας της Ρωσίας ως προμηθεύτριας αερίου και υπενθυμίζει στον πρόεδρο Πούτιν ότι η Gazprom έχει αναλάβει μέσω των συμβολαίων που έχει υπογράψει με ευρωπαϊκές εταιρείες την παροχή συγκεκριμένων ποσοτήτων αερίου προς τις ευρωπαϊκές αγορές. Απευθύνει, μάλιστα, προειδοποίηση για μελλοντικές κυρώσεις και σημειώνει ότι οι όποιες διαφορές μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας περί οφειλών θα πρέπει να επιλυθούν βάσει διαπραγματεύσεων και όχι μονομερώς. Στο πλαίσιο αυτό, τονίζει ότι ο επίτροπος Ενέργειας Γκίντερ Ετινγκερ είναι έτοιμος να συνεργαστεί με τον Ρώσο και τον Ουκρανό ομόλογό του. Oι ευρωπαϊκές ανησυχίες από πιθανή διαταραχή της ροής του αερίου στο δίκτυο της Ουκρανίας είναι κάτι παραπάνω από εύλογες, καθώς μέσω αυτού το 2013 διακινήθηκε το 53% των πωλήσεων της Gazprom προς την Ευρώπη.
Μια νέα κρίση, πάντως, στο σύνολο της Ευρώπης, θα έχει μικρότερες συνέπειες από αυτές του 2009. Ενας παράγοντας που συμβάλλει σε αυτό είναι η χαμηλότερη ζήτηση από την ευρωπαϊκή αγορά για αέριο λόγω της ύφεσης, σε συνδυασμό και με την περαιτέρω πτώση λόγω των καιρικών συνθηκών. Επιπλέον, λειτουργεί ο αγωγός Nord Stream που μεταφέρει ρωσικό αέριο στη Γερμανία μέσω της Βαλτικής και με παράκαμψη της Λευκορωσίας και Ουκρανίας, ενώ έχουν κατασκευαστεί και άλλες διασυνοριακές διασυνδέσεις, που επιτρέπουν τη διακίνηση μεγαλύτερων ποσοτήτων από χώρα σε χώρα.
Οι επιπτώσεις
Η Ρωσία αξιολογεί επίσης τις επιπτώσεις για την ίδια από τη διακοπή του αερίου προς την Ευρώπη, καθώς η κρίση του 2009 της κόστισε απώλειες εσόδων της τάξης του 20%, αφού κλονίστηκε η αξιοπιστία της ως προμηθεύτριας και τα κράτη-μέλη αναζήτησαν εναλλακτικές πηγές προμήθειας. Η Gazprom έχει ετοιμάσει το δικό της σχέδιο για αντιμετώπιση κατάστασης κρίσης, με ενίσχυση της ροής από τον αγωγό Nord Stream (Ρωσία - Γερμανία μέσω Βαλτικής), που μπορεί να ανέλθει σε 55 δισ. κυβικά τον χρόνο, Yamal - Ευρώπη (Λευκορωσία - Πολωνία - Γερμανία) με 33 δισ. κυβικά μέτρα και Blue Stream (Ρωσία - Τουρκία μέσω Μαύρης Θάλασσας) με 16 δισ. κυβικά.
Ωστόσο, η ποσότητα αυτή δεν είναι αρκετή για την πλήρη υποκατάσταση, καθώς το 2014 εκτιμάται ότι οι συνολικές πωλήσεις προς την Ευρώπη θα ανέλθουν σε 155 δισ. κυβικά μέτρα, οπότε υποχρεωτικά 51 δισ. κυβικά θα πρέπει να περάσουν από την Ουκρανία.
Οι μεγαλύτερες επιπτώσεις
Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις σε μια ενδεχόμενη διακοπή της ροής του αερίου μέσω της Ουκρανίας θα υποστούν οι χώρες της ΝΑ Ευρώπης και ιδιαίτερα η Βουλγαρία, η Ρουμανία και οι χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Ουγγαρία, Σλοβακία και Τσεχία θα επηρεαστούν επίσης, ενώ στην περίπτωση παρατεταμένης περικοπής, θα επηρεαστεί και η Ιταλία. Η Ελλάδα καλύπτει το 65% των αναγκών της σε φυσικό αέριο από την Gazprom, το οποίο διέρχεται μέσω του συστήματος αγωγών της Ουκρανίας και συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών που θα επηρεαστούν από ενδεχόμενη διαταραχή της ροής του αερίου. Οπως και στην κρίση του 2009, η Ελλάδα υποκατέστησε τις απώλειες από το ρωσικό αέριο με αυξημένες ποσότητες LNG στις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας. Αντίστοιχα θα κινηθεί και στο ενδεχόμενο μιας νέας κρίσης, αναφέρουν αρμόδιες πηγές, επισημαίνοντας ότι αυτό θα αυξήσει σημαντικά το κόστος προμήθειας.
Καθημερινή