Δευτέρα 4 Απριλίου 2022

Μακεδονικόν «ΆΟΡ»


Ο «Ενδιάμεσος Κρίκος» μεταξύ των μακρών Μυκηναϊκών Ξιφών και των Φυλλοσχήμων Οπλιτικών Ξιφών της Κλασσικής Αρχαιότητος!
Το Μακεδονικό Ξίφος είναι ίσως το χαρακτηριστικότερο Όπλο της Μακεδονίας καί έχει συνδεθεί με την Μακεδονική Ιστορία σε όλο της το εύρος, αφού εμφανίζεται σε ανασκαφές που καλύπτουν την περίοδο από το 700 πΧ έως καί την ύστερη Αλεξανδρινή περίοδο, διατηρώντας σχεδόν
τυπολατρικά τα χαρακτηριστικά που το διακρίνουν από άλλους τύπους ξιφών, το συγκεκριμένο δηλαδή σχήμα καί διαστάσεις (μήκος έως και 80 εκατοστά καί πλάτος έως 8,5 εκατοστά), καθιστώντας το έτσι «Σήμα Κατατεθέν» της Μακεδονίας σχεδόν όσο είναι και η Σάρισα!

Αρκετά τέτοια ξίφη έχουν ανασκαφεί καί εκτίθενται σε μουσεία, αλλά επίσης αρκετές είναι καί οι καλλιτεχνικές ζωγραφικές τους απεικονίσεις σε τοιχογραφίες κυρίως στους Μακεδονικούς Τάφους.
Αβίαστα μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι το πρώτο οπλιτικό ξίφος, καί το ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ των μακρυτέρων Μυκηναϊκών βασιλικών ξιφών καί του Φυλλοσχήμου Οπλιτικού Ξίφους της Κλασσικής Περιόδου. Μάλιστα δε αναφέρεται με την ομηρική λέξι «ΆΟΡ» που είναι το Μυκηναϊκό μακρύ ξίφος (μήκος έως και 1,15 μέτρα). Βεβαίως υπάρχουν σαφείς κατασκευαστικές διαφορές αφού χρησιμοποιείται πλέον ο σίδηρος καί όχι ο ορείχαλκος αλλά καί διαφορές ως προς το σχήμα, τις αναλογίες, την θέσι του κέντρου βάρους που καθόριζε και την χρηστική αξία του όπλου, καί άλλες τεχνοτροπικές διαφορές στην κατασκευή και το διάκοσμο της λαβής. (Σύντομα, ειδικό άρθρο για τα μυκηναϊκά ξίφη)
Το χαρακτηριστικότερο στοιχείο του που το διαφοροποιεί από τα μεταγενέστερα οπλιτικά ξίφη, είναι ότι ως μακρύτερο (έως 80 εκ. συνολικό μήκος) με σταθερή αύξησι του πλάτους λεπίδος από την λαβή έως 10 με 15 εκατοστά από την μύτη καί στα οποία καταλήγει σχετικά απότομα σε αιχμή, είναι μπροστόβαρο με το κέντρο βάρους περίπου στό εν τρίτο του συνολικού του μήκους από την αιχμή, καθιστώντας το κατά κύριο λόγο όπλο καταφοράς καί όχι νύξεως. Σε αυτό βέβαια το σημείο δεν διαφοροποιείται μόνον από τα μεταγενέστερα ξίφη, αλλά καί από τα προγενέστερα μυκηναϊκά, αφού εκείνα παρά το μήκος τους κατά κύριο λόγο (παρά την ανακάλυψι καί φυλλοσχήμων μέσου μήκους εξ ορειχάλκου), είχαν το φαρδύτερο μέρος της λεπίδος τους στην λαβή καί είχαν σταθερή εκλέπτυνσι καταλήγοντας σε οξεία αιχμή, δίνοντας ένα χαρακτηριστικό ισοσκελές τριγωνικό σχήμα καί φέροντας το κέντρο βάρους προς την λαβή, κάνοντάς τα κατάλληλα καί για νυκτικά πλήγματα καί όχι μόνον καταφοράς.