σχόλιο Γ.Θ : Πρέπει να την δει κανείς από κοντά για να καταλάβει.
Μόνο τότε θα νοιώσει ότι αυτό που αντικρίζει, κάποτε ζωντάνεψε, κινήθηκε και παρέμεινε έτσι.
Πως γίνεται το βλέμμα στην εικόνα να εκπέμπει ταυτόχρονα δέος και αγάπη;
Ανεβαίνοντας
την σκάλα που βρίσκεται στα αριστερά της κεντρικής εισόδου του
καθολικού (κυρίως ναού) της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου, στο Άγιο Όρος,
συναντούμε το παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου. Μέσα σε αυτό μεταφέρθηκε
μια εικόνα της Παναγίας, που βρισκόταν άλλοτε στη δεξιά άκρη του τοίχου
του εξωνάρθηκα. Η εικόνα αυτή σχετίζεται με ένα θαυμαστό γεγονός που
έλαβε χώρα στην Μονή, κατά τη βυζαντινή περίοδο.
Τον
Ιανουάριο του 1320, ο αλγερίνος πειρατής Βαρδουχάν αποφάσισε να
επιτεθεί στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου και να λελατήσει τους ανεκτίμητους
θησαυρούς της. Ετοίμασε δέκα πλοία με περίπου διακόσους πειρατές του και
έβαλε πλώρη από τη βάση του, το νησί της Μήλου, για τη Μονή.
Με το χάραμα της 21ης Ιανουαρίου/2ης Φεβρουαρίου
προσέγγισε το μικρό λιμένα της Μονής, αποβίβασε τους άντρες του και
τους έδωσε διαταγή να περιμένουν κρυμμένοι έξω από την πύλη. Σκοπός τους
ήταν να ορμήσουν μέσα, μόλις θα άνοιγε η πύλη μετά την τέλεση της Θείας
λειτουργίας και το πέρας της πρωϊνής τράπεζας.
Οι
μοναχοί, αμέριμνοι για το κακό που τους περίμενε, είχαν τελειώσει από
την πρωϊνή τράπεζα και ετοιμάζονταν ο καθένας να πάει στο διακόνημά του,
με τον πορτάρη (υπεύθυνος για το άνοιγμα και κλείσιμο της πύλης) να
ετοιμάζεται και αυτός.
Ο
ηγούμενος της Μονής είχε τη συνήθεια, αφού ασπαζόταν την εικόνα της
Παναγίας, που ήταν στη δεξιά άκρη του εξωνάρθηκα, να προσεύχεται
ενώπιόν Της και μετά να παραδίδει τα κλειδιά στον πορτάρη. Ξαφνικά
ακούει μια φωνή. Απορημένος, κοιτάζει δεξιά και αριστερά, αλλά δεν
βλέπει κανένα. Θεωρώντας ότι η φωνή ήταν αποκύημα της φαντασίας του
συνέχισε την προσευχή του. Η φωνή ακούστηκε πάλι και του έλεγε: «Μην
ανοίξετε σήμερα την πύλη. Ανεβείτε στα τείχη και διώξετε τους πειρατές».
Γυρίζει
ξανά απορημένος και το βλέμμα του πέφτει στην εικόνα της Παναγίας. Τότε
παρατηρεί ένα θαυμαστό γεγονός: το πρόσωπο της Παναγίας και του Θείου
Βρέφους είχαν ζωντανέψει. Ο μικρός Ιησούς άπλωνε το χέρι Του, για να
κλείσει το στόμα της μητέρας Του και στρέφοντας το πρόσωπό Του προς Αυτή
της έλεγε: « Όχι, μητέρα, μην τους προειδοποιάς. Άφησέ τους, να
τιμωρηθούν, όπως τους αξίζει, γιατί έχουν αμελήσει τα μοναχικά τους
καθήκοντα».
Η
Παναγία, με μεγάλη μητρική παρρησία, πιάνει το χέρι του Υιού Της,
στρέφει ελαφρά προς δεξιά το σεπτό πρόσωπό Της και επαναλαμβάνει: «Μην
ανοίξετε σήμερα την πύλη και να μετανοήσετε, γιατί ο Υιός Μου είναι
λυπημένος μαζί σας, επειδή αμελείτε τα μοναχικά σας καθήκοντα». Μετά από
λίγο, επανέλαβε και για τρίτη φορά την προειδοποίηση: «Σήμερα μην
ανοίξετε την πύλη της Μονής».
Ο
ηγούμενος, γεμάτος κατάπληξη, αμέσως, συγκάλεσε όλους τους Πατέρες και
τους διηγήθηκε τα υπερφυσικά λόγια που είχε ακούσει από τα χείλη της
Θεοτόκου και του Μονογενούς Της.
Αμέσως
όλοι έτρεξαν προς την τοιχογραφία και η κατάπληξή τους αυξήθηκε
περισσότερο. Η σύνθεση είχε μεταβληθεί ολοκληρωτικά και δεν έμοιαζε
καθόλου με την παλαιά. Τα ιερά πρόσωπα είχαν αλλάξει στάση και έκφραση
προσώπου. Συγκεκριμένα αποτυπώθηκε (μέχρι σήμερα) η μορφή του μικρού
Χριστού να προσπαθεί να κλείσει με το δεξί Του χέρι το στόμα της μητέρας
Του και η Παναγία, με στοργή, να πιάνει το χέρι Του, στρέφοντας ελαφριά
το πρόσωπό Της προς τα δεξιά.
Οι
μοναχοί, αφού ευχαρίστησαν την Παναγία για τη σωτήρια πρόνοιά Της,
ανέβηκαν στα τείχη, για να αποκρούσουν την επίθεση των πειρατών. Με τη
χάρη της Παναγίας έδιωξαν τους πειρατές και έσωσαν τη Μονή τους από τη
βεβήλωση και την καταστροφή.
Από
τότε, οι μοναχοί αποτοίχισαν την εικόνα, η οποία πήρε την προσωνυμία
«Παραμυθία» (που σημαίνει Παρηγορήτρια) και τη μετέφεραν στο εσωτερικό
του παρεκκλησίου του Αγίου Νικολάου. Αυτό το θαυμαστό γεγονός τιμάται,
21 Ιανουαρίου (2 Φεβρουαρίου με το νέο ημερολόγιο), στην Ιερά Μονή
Βατοπαιδίου με την πρέπουσα λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια.
Αναστάσιος Νικολάου