ΝΙΚΟΥ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗ
Δημοσιογράφου-Συγγραφέως-Τουρκολόγου
Τον Δεκέμβριο του 1998, λίγους μήνες πριν από τον μεγάλο σεισμό της Τουρκίας στις 17/8/1999, το νησί των Πριγκιποννήσων Burgaz, η Αντιγόνη στα ελληνικά, είχε συγκλονιστεί από ένα καταπληκτικό γεγονός.
Το νησί αυτό ήταν κάποτε καθαρά ελληνικό, αλλά σήμερα υπάρχουν λίγοι Έλληνες και Τούρκοι από διάφορες περιοχές της Τουρκίας. Το νησί έχει μια ορθόδοξη εκκλησία, τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, που δεσπόζει μπροστά σου καθώς πλησιάζεις στο νησί από την θάλασσα. Την περίοδο εκείνη κάθε βράδυ έξω από την εκκλησία και σε όλη την γύρω περιοχή, ακούγονταν έντονα μια αναπνοή αγωνίας η οποία φούσκωνε και ξεφούσκωνε σαν να αναστέναζε. Οι Τούρκοι κάτοικοι της περιοχής, είχαν ανησυχήσει αλλά δεν μπορούσαν να εξηγήσουν το φαινόμενο. Κάποιοι μάλιστα έφτασαν στο σημείο να πάρουν… ιατρικά ακουστικά και αφού πλησίαζαν τους εξωτερικούς τοίχους της εκκλησίας, προσπαθούσαν να αποκαλύψουν την πηγή των ηχηρών αυτών αναστεναγμών, που τους είχαν αναστατώσει.
Η φημολογία είχε οργιάσει στο νησί και οι ίδιοι οι Τούρκοι μιλούσαν ότι ο αναστεναγμούς αυτός επρόκειτο για την φωνή της Παναγιάς, της Αννέ Μαριάμ στα τουρκικά, που ήθελε να προειδοποιήσει ότι επέκειτο μια μεγάλη καταστροφή. Το νέο έφτασε και στην Κωνσταντινούπολη και ένας γνωστός Τούρκος δημοσιογράφος, ο Sadettin Teksoy από το τουρκικό κανάλι STAR, αποφάσισε να πάει στο νησί να ερευνήσει την υπόθεση. Αφού έφτασε εκεί, πήγε στην εκκλησία την ώρα που ο ελληνορθόδοξος ιερέας τελούσε σχεδόν μόνος του τη λειτουργία. Ο Τούρκος δημοσιογράφος αφού περίμενε να τελειώσει η τελετή, τον πλησίασε και τον ρώτησε τι νομίζει πως συμβαίνει. Ο ιερέας απάντησε πως πραγματικά ακούγεται κάθε βράδυ ένας ηχηρός αναστεναγμός, αλλά δεν ήταν σε θέση να εξηγήσει την πραγματική αιτία, ενώ από το ύφος του έδειχνε πως δεν θα ήθελε να εμπλακεί σε πιθανή πρόκληση προς το θρησκευτικό αίσθημα των μουσουλμάνων Τούρκων. Ο δημοσιογράφος όμως επέμενε και κατάφερε να μαγνητοφωνήσει το αναστεναγμό, ενώ πήρε αρκετές συνεντεύξεις από Τούρκους κατοίκους του νησιού. Ένας από αυτούς δήλωσε μπροστά στην κάμερα ότι εδώ και πολλά χρόνια στο Μπουργάζ ζούσαν πολλοί Έλληνες και το νησί ήταν καθαρά ορθόδοξο χριστιανικό, γι’ αυτό έχει και μια μεγάλη χριστιανική παράδοση. «Τώρα, ίσως η Παναγία των χριστιανών ήρθε ξανά πιθανώς θέλοντας να κάνει μια παρέμβαση και να προειδοποιήσει ότι έρχονταν μια μεγάλη συμφορά Αυτά από ένα Τούρκο. Οχτώ μήνες αργότερα ο μεγάλος σεισμός στις 17 Αυγούστου του 1999 έπληξε την Τουρκία με πολλές χιλιάδες θύματα. Για τους Τούρκους της Αντιγόνης ο «αναστεναγμός της Παναγίας» ήταν μια μεγάλη προειδοποίηση γι’ αυτή την επερχόμενη μεγάλη φονική καταστροφή.
Να θυμηθούμε ότι την περίοδο εκείνη, παραμονές του σεισμού, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν στο ναδίρ. Είχε προηγηθεί η κρίση των Ιμίων το 1996 και στη συνέχεια η μεγάλη κρίση του Αμπντουλάχ Οτσαλάν. Πολλοί πίστευαν τότε ότι οι Τούρκοι ετοίμαζαν μεγάλη επιχείρηση πρόκληση στο Αιγαίο με «αιχμή του δόρατος» για την πρόκληση το τουρκικό ναυτικό. Αυτό όμως που επακολούθησε σίγουρα τους χάλασε τα όποια σχέδιά τους. Και πράγματι, ό,τι έγινε εκείνο το βράδυ ήταν πολύ σημαδιακό.
Στις 16 Αυγούστου 1999, δηλαδή το βράδυ του μεγάλου σεισμού, στην ναυτική βάση του Gölcük, γίνονταν μεγάλη τελετή αλλαγής της ηγεσίας του Επιτελείου Ναυτικού της Τουρκίας και ήταν συγκεντρωμένες αρκετές τουρκικές φρεγάτες, ενώ μεγάλος αριθμός ανωτάτων αξιωματικών του τουρκικού ναυτικού παρακολουθούσαν την τελετή. Γύρω στις 3 η ώρα μετά τα μεσάνυχτα άρχισαν οι σεισμικές δονήσεις. Εκείνη την στιγμή και ενώ οι περισσότεροι στην βάση ησύχαζαν μετά τις τελετές, αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν ότι είχε παρατηρηθεί μια μεγάλη πηγή φωτιάς να ξεπηδάει από το έδαφος σε μεγάλο ύψος κοντά στην ναυτική βάση. Μέχρι σήμερα κανείς από τους ερευνητές δεν μπόρεσε να εξηγήσει την αιτία και την προέλευση αυτής της φωτιάς. Το κτίριο της βάσης κατέρρευσε και στα ερείπιά του έθαψε ένα μεγάλο μέρος της αφρόκρεμας του τούρκικου ναυτικού. Όπως ανέφερε με επίσημη ανακοίνωση το τουρκικό Επιτελείο Ναυτικού από τον σεισμό και την κατάρρευση της βάσης βρήκαν ακαριαίο θάνατο δυο ναύαρχοι, 27 ανώτεροι αξιωματικοί, 136 υπαξιωματικοί, 82 ναύτες, 9 ναυτικοί εμπειρογνώμονες, ένας μαθητής της σχολής Δοκίμων και 126 ειδικοί εργάτες της βάσης. Σύνολο 441 άτομα θαφτήκαν κάτω από τα ερείπια της μεγαλύτερης ναυτικής βάσης της Τουρκίας εκείνης της εποχής. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι το χτύπημα ήταν καίριο σε μια περίοδο που το τουρκικό ναυτικό ετοιμάζονταν για την μεγάλη εξόρμηση της πλήρης επικράτησής του στο Αιγαίο και σίγουρα θα χρειάζονταν πολλά χρόνια για να ανακτήσει τις δυνάμεις του από το χτύπημα αυτό. Τα ερωτήματα όμως παρέμειναν για την ναυτική βάση του Gölcük και την παράξενη μεγάλη λάμψη που προηγήθηκε δευτερόλεπτα μετά την κατάρρευση μέσα σε εκκωφαντικό θόρυβο του κεντρικού κτιρίου της βάσης. Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι Τούρκοι δεν επέτρεψαν κανένα ξένο σωστικό συνεργείο να πλησιάσει στην βάση, ενώ είχαν μεγάλη ανάγκη καθώς κάτω από τα ερείπια της βάσης ακόμα αγωνίζονταν να σωθούν εκατοντάδες αξιωματικοί και ναύτες και φυσικά κανέναν δημοσιογράφο να βγάλει φωτογραφίες από την καταστροφή. Μόνο ορισμένα Ισραηλινά, «ειδικά εξοπλισμένα» συνεργεία, είχαν τότε την δυνατότητα πρόσβασης. Οι εξηγήσεις που είχαν δοθεί αλλά δεν έγιναν πιστευτές, ήταν ότι δεν ήθελαν να δούνε ξένες κάμερες τις εγκαταστάσεις της βάσης. Τα ερωτήματα γι’ αυτή την στάση των Τούρκων ήταν και παραμένουν πολλά.
Ενωμένη ρωμιοσύνη