Αν μπορούσαμε να συμπυκνώσουμε σε μια μόνο πρόταση όλα όσα συζητήσαμε με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου το πρωί της Τρίτης, 19 Μαρτίου - σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή για τον τόπο του - τότε αυτή η πρόταση θα ήταν η εξής:
«Έθνος που έχει υψηλό πολιτισμό, πρέπει να πολεμάει μοναχό του για την υπεράσπιση της θρησκείας του και της ύπαρξής του» (Μάρκος Τούλιος Κικέρων). Ο Αρχιεπίσκοπος του νησιού της Αφροδίτης ή κατά κόσμον Ηρόδοτος Δημητρίου γεννήθηκε στο χωριό Τάλα της Πάφου και γρήγορα αποφάσισε να γίνει δόκιμος μοναχός στην Ιερά Μονή Αγίου Νεοφύτου. Αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος, ενώ εγκαθιδρύθηκε ως ηγούμενος από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ΄ και το 1978 εξελέγη Μητροπολίτης Πάφου.
Από το Νοέμβριο του 2006 είναι ο Αρχιεπίσκοπος της Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου – όπως είναι ο βυζαντινός τίτλος του - καθώς και ο Επίσκοπος της Αρχιεπισκοπής Κύπρου και Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου, αλλά και Επικεφαλής της Ιεράς Συνόδου της. Και αν η θέση του είναι ιδιαίτερη και ξεχωριστή, ο ίδιος είναι επίσης ένας ιδιαίτερος και ξεχωριστός άνθρωπος. Δραστήριος, δυναμικός και με πυγμή εκεί που χρειάζεται, αλλά και έτοιμος για διάλογο, όπου απαιτείται. Κυρίως όμως ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος είναι ένας προσγειωμένος συνομιλητής που γνωρίζει ότι αυτή την ώρα το νησί του περνάει δραματικές στιγμές και αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα – εξαιτίας αποφάσεων της Ε.Ε. - στα οποία δηλώνει ότι είναι διατεθειμένος να βοηθήσει όσο μπορεί. Και αν στην Ελλάδα η Ιεραρχία τα τελευταία χρόνια βρίσκεται παραγκωνισμένη από τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα και δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν ο λόγος της ιδιαίτερα, αντίθετα στην Κύπρο η Εκκλησία συμβαδίζει σε επιρροή με τους πολιτικούς του νησιού. Ίσως και περισσότερο.
Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο αξίζει να διαβάσετε τα όσα τονίζει ο Αρχιεπίσκοπος της Κύπρου. Γιατί όχι μόνο η άποψή του έχει βαρύνουσα σημασία, αλλά και επειδή θα παίξει καθοριστικό ρόλο στις όποιες εξελίξεις έρχονται για το νησί. Και όχι μόνο, αφού μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στις όποιες εξελίξεις στην υπόλοιπη Ευρώπη. Και αυτό το γνωρίζουν καλά τόσο οι πολιτικοί της Κύπρου και της Ελλάδας, όσο και οι εχθροί του νησιού! Ουσιαστικά, το νησί διαθέτει έναν άγρυπνο φρουρό της Ορθοδοξίας και του Έθνους και γι’ αυτό θεωρείται - απ’ αυτή την άποψη – ευνοημένο από τις μοίρες. Και τους «θεούς»…
-Μακαριώτατε θα ήθελα να ξεκινήσουμε την συνέντευξη με το εξής: είναι γνωστό ότι ο ελληνικός χώρος από την εποχή της προϊστορίας αποτελεί τον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, στον οποίο ανήκει και η Κύπρος. Το ελληνικό όμως αυτό νησί - λόγω της θέσεώς του - έδωσε και δέχτηκε επιδράσεις και από γειτονικούς λαούς. Θα θέλαμε λοιπόν να μας πείτε ποιες είναι τώρα οι σχέσεις της Κύπρου με γειτονικά της κράτη, όπως η Συρία, ο Λίβανος, το Ισραήλ, η Παλαιστίνη και η Αίγυπτος.
Από την ανεξαρτησία της η Κύπρος έχει αγαθότατες σχέσεις με όλους. Σέβεται όλους τους λαούς που βρίσκονται στη Μέση Ανατολή και έχει και καλές σχέσεις – πλην του αραβικού κόσμου – και με το Ισραήλ. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα, αφού τελευταίως ήρθαμε σε συμφωνία για την ΑΟΖ με το Ισραήλ, αλλά και με την Αίγυπτο και το Λίβανο. Μπορώ να πω ότι ακόμα και εμείς ως Εκκλησία έχουμε αγαθές σχέσεις με τα κράτη αυτά και όσο και αν σας φαίνεται παράδοξο, έχουμε επαφές και με τους μουσουλμάνους, ενώ για πρώτη φορά η Εκκλησία έκανε Συνοδική Επιτροπή με την οποία άνοιξε διάλογο με τους μουσουλμάνους της Μέσης Ανατολής! Κάναμε την πρώτη επαφή με τους μουσουλμάνους της Συρίας και μάλιστα και ο πρόεδρος Άσαντ είχε συμβάλει προσωπικά σ’ αυτή, αλλά δυστυχώς μετά τις εξελίξεις στα αραβικά κράτη της Μέσης Ανατολής σταματήσαμε το διάλογο. Εμείς πιστεύουμε στο διάλογο, πιστεύουμε ότι ο 21ος αιώνας είναι ο αιώνας των διαλόγων. Μάλιστα στο παρελθόν πραγματοποίησα επίσημες επισκέψεις σε διάφορα κράτη, ενώ συνάντησα τον πρόεδρο Μουμπάρακ, τον πρόεδρο Άσαντ, το Βασιλιά της Ιορδανίας. Τέλος, επισκέφτηκα δυο φορές το Λίβανο.
-Θα σας ρωτήσω τώρα το εξής: επειδή η Κύπρος έχει δώσει αγώνες για να κρατήσει την Ελληνικότητα και την Ορθοδοξία της, θεωρείτε ότι και σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε έναν διμέτωπο αγώνα, που ίσως αυτή τη φορά μπορεί να είναι καθοριστικός;
Σαφώς τα πράγματα σήμερα είναι δύσκολα. Και είναι γεγονός ότι στο παρελθόν η Κύπρος κινδύνευσε αρκετές φορές. Για παράδειγμα ο λαός μας αιχμαλωτίστηκε και έφυγε από την Κύπρο, αλλά σύντομα επέστρεψε πίσω. Γιατί όσες δυσκολίες και αν είχε, η φυγή δεν ήταν επιθυμητή. Σήμερα αντίθετα η φυγή είναι εύκολη. Και αν ανατείλουν δύσκολες εποχές για την Κύπρο φοβάμαι ότι ο λαός μας θα φύγει και δεν θα επιστρέψει. Άρα, κινδυνεύουμε να είμαστε η τελευταία γενιά Ελλήνων χριστιανών που ζουν πάνω σε αυτό το νησί. Βέβαια, εμείς ως Εκκλησία αγωνιζόμαστε και κρατάμε από κοντά το σφυγμό του λαού μας. Και όπως τα κατάφερε όλα αυτά τα χρόνια το νησί και κράτησε Ελληνικότητα και Ορθοδοξία, θα τα καταφέρει πιστεύω και τώρα.
-Ας μιλήσουμε λοιπόν για «πληγές» και πιο συγκεκριμένα για την κατοχή του βορείου τμήματος του νησιού από την Τουρκία - ύστερα από τα γεγονότα που συνέβησαν το καλοκαίρι του 1974. Τότε, το νησί ακόμα μια φορά βρέθηκε να πολεμά με κάποιες μικρές εξαιρέσεις μόνο με τις δικές του δυνάμεις (Εθνοφρουρά, ΕΛΔΥΚ κ.α.) Από τον ΟΗΕ μικρή βοήθεια και από το ΝΑΤΟ καμιά. Πιστεύετε ότι οι δυνάμεις που άφησαν ανενόχλητη την Τουρκία να δράσει εναντίον του νησιού είναι οι ίδιες που «επιτίθενται» σήμερα στην Κύπρο; Αλλά με διαφορετικό τρόπο; Και ποιες μπορεί να είναι αυτές;
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τα δικά μας λάθη έδωσαν την ευκαιρία στους Τούρκους να εισβάλουν στο νησί. Και ναι, είχαμε και έχουμε εχθρούς. Όμως οι ξένοι νοιάζονται για τα συμφέροντά τους και τα συμφέροντά τους είναι με την Τουρκία, που είναι μεγάλη χώρα. Εμείς είμαστε πολύ «μικροί», σχεδόν ανύπαρκτοι. Άρα δεν μπορούμε να πείσουμε κάποιους λαούς. Ούτε τους Αμερικάνους που θέλουν να ικανοποιήσουν τα συμφέροντά τους, αλλά ούτε και τους Ευρωπαίους, που τα συμφέροντά τους είναι με τη μεγάλη Τουρκία των 70 εκατομμυρίων και όχι των 700 χιλιάδων Κυπρίων. Μάλιστα, είναι γεγονός ότι η Τουρκία είναι εκατό φορές μεγαλύτερη από την Κύπρο. Οπότε δεν πρέπει να κακίζουμε τους ξένους οι οποίοι είναι εχθρικοί απέναντί μας, αφού εκείνοι ενδιαφέρονται για τις λύσεις που τους εξυπηρετούν.
Εκείνοι βέβαια που μας πολεμούν ιδιαιτέρως και φέρουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για το όποιο κακό έχει γίνει στην Κύπρο είναι οι Άγγλοι! Ο κακός «δαίμονας» της Κύπρου είναι δυστυχώς η Αγγλία. Και γίνονται φοβερές διεργασίες αυτή τη στιγμή που μιλάμε, όμως ελπίζω η Κύπρος να μην δώσει άλλη «χαρά» στην Αγγλία. Δηλαδή, να μην γίνει κούρεμα στις καταθέσεις των Ρώσων, γιατί εάν γίνει θα φύγουν αμέσως από το νησί και τότε όλες οι τράπεζες της Κύπρου θα καταρρεύσουν. Και φυσικά δεν γνωρίζω τι θα συμβεί σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο και το αν θα είναι σε θέση να μας κρατήσει όρθιους η Ευρώπη, παρόλο που η Τρόικα έχει βάλει τέτοιους σκληρούς όρους για να είμαστε υποτελείς στους Ευρωπαίους. Θέλω όμως να πιστεύω ότι δεν θα γίνουν εύκολα αποδεκτοί οι σκληροί όροι από την κυπριακή βουλή.
Γι’ αυτό και κάθε μέρα αναβάλλουν την συνεδρίαση της βουλής των αντιπροσώπων. Συνεπώς, οι Κύπριοι έχουμε ηθική υποχρέωση να αντιδράσουμε και να μην «αρπάξουμε» τα χρήματα των ξένων. Πρέπει να σταθούμε στα δικά μας πόδια. Και τις δικές μας καταθέσεις πρέπει να ενοχλήσουμε και όχι τις ξένες. Εξάλλου, ο λαός μας είναι προγραμματισμένος και θα σταθούμε στα δικά μας πόδια…
-Πολύ προφητικά όμως εσείς είχατε μιλήσει πριν ξεσπάσει το θέμα του κουρέματος και είχατε πει ότι ίσως η Κύπρος πρέπει να σκεφτεί το ενδεχόμενο αποχώρησης από την Ευρωζώνη και το Ευρώ.
Δεν άλλαξα γνώμη. Όμως για να φύγουμε από την Ευρωζώνη απαιτείται προετοιμασία. Όση προετοιμασία κάναμε για να μπούμε, άλλη τόση χρειάζεται και για να φύγουμε. Είναι σωτήρια η φυγή μας από το Ευρώ, γιατί είδα πώς συμπεριφέρονται οι Ευρωπαίοι και πιστεύω ότι δεν θα αργήσει να καταρρεύσει η Ευρωζώνη. Τόσα χρόνια θέλουν όλοι να εκμεταλλευτούν τους αδύνατους και οι βόρειοι θέλουν να εκμεταλλευτούν τους νότιους. Πάντως, όταν θα φύγουμε εμείς από το Ευρώ θα φύγουν και άλλοι! Και αυτό μπορεί να συμβεί – αν όχι άμεσα – πολύ σύντομα.
-Πιστεύετε ότι μέσα σε όλο αυτό το καλοστημένο «παιχνίδι» κάποιοι θα βρουν ευκαιρία να πάρουν ό,τι διαθέτει Ελλάδα και Κύπρος σε εξευτελιστικές τιμές; Και αναφέρομαι σε χρυσό, φυσικό αέριο, όσμιο, πετρέλαιο και πολλά άλλα τα οποία «κρύβει» ο υποθαλάσσιος και όχι μόνο χώρος μας.
Ο απώτερος στόχος των Ευρωπαίων εταίρων είναι να ελέγξουν και την Ελλάδα και την Κύπρο. Να ελέγξουν την ΑΟΖ την κυπριακή, γιατί δε θέλουν να έχει μονοπώλιο η Ρωσία και να εξαρτώνται οι χώρες της Ευρώπης και δη οι βόρειες από τη Ρωσία. Και γι’ αυτό φοβάμαι ότι μαζί θα έχουμε ένα εθνικό θέμα, αλλά δεν έχουν υπολογίσει αυτοί που κάνουν τα διάφορα «παιχνίδια» την αντοχή αυτού του κυπριακού λαού. Γιατί θα σπάσουν τα μούτρα τους πάνω στο εθνικό θέμα. Και δεν πιστεύω ότι υπάρχει χέρι κυπριακό που μπορεί να υπογράψει τη λύση που θέλουν οι Ευρωπαίοι.
-Συνεπώς, τι ζητάει η Ευρώπη σήμερα από Ελλάδα και Κύπρο;
Θεωρώ ότι η Ελλάδα εισερχομένη στην Ε.Ε. έχει ωφεληθεί. Έκανε δρόμους, αεροδρόμια και αρκετά έργα. Μπορεί να μην χειρίστηκαν καταλλήλως οι διάφορες κυβερνήσεις τα διάφορα ευρωπαϊκά πακέτα, όμως φταίνε οι Έλληνες αδερφοί που δεν αξιοποίησαν την ευρωπαϊκή βοήθεια. Αντιθέτως, η Κύπρος δεν πήρε τίποτα. Εισερχόμενοι στην Ευρώπη εμείς οι Κύπριοι είχαμε και δρόμους και λιμάνια και αεροδρόμια. Ούτε πήραμε κάτι, ούτε θέλαμε να πάρουμε οτιδήποτε από την Ευρώπη. Περισσότερο ζητούσαμε στήριξη στο εθνικό μας θέμα, που δυστυχώς δεν μας δόθηκε. Και ούτε είναι διατεθειμένοι να μας βοηθήσουν, διότι δεν θέλουν να απεμπολήσουν τα συμφέροντά τους προς την Τουρκία. Είναι φως φανάρι. Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία ποντάρουν στην Τουρκία.
-Υπάρχει ένα σχέδιο, το σχέδιο «Φάρος της Ανατολής» που έχουμε παρουσιάσει αρκετές φορές από την «Ε.Ω.» και το οποίο αναφέρεται στο εξής: όλες οι ελληνικές περιοχές θα αποτελούν μια περιφέρεια, ενώ η Τουρκία από μόνη της μια άλλη. Κοινή πρωτεύουσα και των δύο αυτών περιφερειών η… Κωνσταντινούπολη. Θεωρείτε ότι μπορεί να υλοποιηθεί αυτό το σχέδιο τώρα;
Δεν το πιστεύω. Εκείνο όμως που βλέπω είναι ότι θα ανατείλουν άσχημες μέρες και για την Τουρκία. Το ότι στο βόρειο Ιράκ έχει γίνει Κουρδικό κράτος - μπορεί βέβαια να μην έχει ακριβώς την υπόσταση του ανεξάρτητου κράτους, αφού είναι ημιαυτόνομο - θα αναγκάσει πολύ σύντομα τους Αμερικάνους να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία του. Και η συγκεκριμένη περιοχή είναι μια πλούσια περιοχή με πολλά πετρέλαια. Έτσι, σιγά – σιγά θα ενωθεί η κουρδική περιοχή της Τουρκίας, της Συρίας και του Ιράκ. Και θα γίνει ένα μεγάλο Κουρδικό κράτος. Φυσικά αυτό δεν θα γίνει αύριο, αλλά βρίσκεται προς υλοποίηση. Άρα θα διχοτομηθεί και η Τουρκία. Μπορεί να μην γίνει αύριο, αλλά προς τα εκεί οδεύει το θέμα.
-Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος ο Γ΄ θεωρείτο αριστερίζων και φίλα προσκείμενος στη Ρωσία (τότε Σοβιετική Ένωση) περισσότερο, παρά προς την Αμερική. Σήμερα, οι σχέσεις Κύπρου – Αμερικής βρίσκονται σε ένα καλύτερο επίπεδο; (Τη στιγμή μάλιστα που η Αμερική έχει ανάγκη από βάση ή βάσεις στην περιοχή…)
Ουδέν αναληθέστερο από το ότι ο Μακάριος ήταν αριστερός. Ο Μακάριος ήταν φιλοδυτικός και όχι φιλοανατολικός. Μου δόθηκε η ευκαιρία να τον γνωρίσω από κοντά και μάλιστα πολύ νεαρός – όταν ήμουν νεαρός διάκονος. Πίστευε στη Δύση, ποτέ στην Ανατολή. Μάλιστα, μου είχε διηγηθεί τι έγινε μετά το πραξικόπημα, όταν πήγε στα Ηνωμένα Έθνη να μιλήσει. Εκεί βρήκε τον τότε υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας, τον Κρομίκο και μου τόνισε ότι όταν τον είδε του είπε το εξής: «γιατί δεν στέλνετε δυο πολεμικά πλοία στις ακτές της Κερύνειας;» Η απάντηση που του έδωσε ο Ρώσος;
«Μακαριώτατε - του είπε - εάν στείλει η Ρωσία θα στείλει και η Αμερική». Και τότε εκείνος απάντησε: «Δεν πειράζει. Θα δημιουργηθεί ένταση και από την ένταση θα λυθεί το κυπριακό πρόβλημα...» Και ο Ρώσος έφυγε χωρίς να απαντήσει. Ο Μακάριος λοιπόν γνώριζε τι σημαίνει κουμμουνιστική Ρωσία. Τα πράγματα όμως έχουν αλλάξει πλέον και δεν είναι η Ρωσία εκείνη που ήταν κάποτε. Επανερχόμενοι στον Μακάριο μπορώ να πω ότι όποιες σχέσεις είχε με τους αριστερούς της Κύπρου ήταν επειδή δεν είχε άλλη επιλογή τόσο ο ίδιος, όσο και οι κομμουνιστές. Όμως δεν ήταν κομμουνιστής - όπως λέγανε πολλοί - ο Μακάριος. Και αυτό σας το λέει ένας άνθρωπος που τον ήξερε πολύ καλά.
-Κατέχετε τον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Κύπρου και είσαστε συνεχιστής σπουδαίων ιεραρχών. Πόσο βάρος έχει αυτή η τόσο ιδιαίτερη θέση γνωρίζοντας δε, ότι η Εκκλησία της Κύπρου υπήρξε Εθναρχούσα και ότι προσέφερε πάρα πολλά όχι μόνο στον Κυπριακό λαό, αλλά και στον Ελλαδικό; Νομίζετε ότι σήμερα οι πολιτικοί (Ελλαδίτες και Κύπριοι) αναγνωρίζοντας τα παραπάνω σας υπολογίζουν ως την ιδιαίτερη εκείνη προσωπικότητα που θέλουν να συμβουλεύονται;
Οι Κύπριοι πολιτικοί σέβονται την Εκκλησία. Βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή και διάλογο. Και με τον νυν πρόεδρο και με τον προηγούμενο, ο οποίος αν και κομμουνιστής έμπαινε στην Εκκλησία, αλλά δεν έκανε τον σταυρό του. Και είχα το θάρρος να μιλάω και στον προηγούμενο πρόεδρο ανοιχτά, όπως και εκείνος. Εχθρότητα δεν υπήρχε ανάμεσά μας. Εξάλλου, ο λαός μας στην συντριπτική του πλειοψηφία αγαπά και σέβεται την Εκκλησία. Και την ακούει. Δεν είμαστε στο περιθώριο και ξέρουμε τι θέλει από μας ο λαός μας. Σχέση έχουμε και με τον ελλαδικό λαό και τις εκάστοτε κυβερνήσεις και πριν λίγες εβδομάδες είχα επισκεφτεί την Αθήνα και συναντήθηκα τόσο με τον πρωθυπουργό, όσο και με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Τέλος, με την Εκκλησία της Ελλαδος έχουμε στενές αδελφικές σχέσεις, αλλά είναι άλλος ο χώρος της Ελλάδος και άλλος αυτός της Κύπρου.
-Με τη ρωσική Εκκλησία θα έχετε σύντομα επαφές, όπως ακούστηκε;
Δεν θα έχουμε αυτές τις μέρες επαφές. Είχαμε προηγουμένως. Νομίζω ότι αυτή τη στιγμή οι πολιτικοί μας και η κυβέρνηση κάνουν κάποιες σκέψεις. Φεύγει αντιπροσωπεία για τη Μόσχα, για να εξασφαλιστεί η συνέχεια της καλής συνεργασίας των δύο λαών της Κύπρου και της Ρωσίας.
-Θα θέλαμε να μας πείτε – εάν βεβαίως το επιτρέπετε – τη γνώμη σας για μεν τους Ελλαδίτες πολιτικούς από το 1930 και μετά, για δε τους Κυπρίους από το 1955 και μετά.
Δυστυχώς εμείς οι Έλληνες κάνουμε πάρα πολλά λάθη. Περισσότερα από άλλους λαούς. Όταν ελευθερώθηκε το Έθνος όλοι είχαν την καλή διάθεση να υπηρετήσουν την πατρίδα, αλλά δυστυχώς αρέσκονται οι Έλληνες (σε Ελλάδα και Κύπρο) να θεωρούν τους εαυτούς τους καλύτερους από τους υπόλοιπους. Γι’ αυτό και έχουμε αρκετά κόμματα και πολλές ιδέες. Γιατί όλοι θέλουν να διατάζουν στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Ο Βενιζέλος έκανε την Ελλάδα των πέντε θαλασσών και των τριών ηπείρων και όμως ήθελαν να τον σκοτώσουν.
-Το ΑBC Australia μετέδωσε ότι η Κύπρος επεξεργάζεται το ενδεχόμενο της εξόδου της από την Ευρωζώνη και το Ευρώ, δηλαδή ό,τι είχατε επισημάνει και τόνισε ότι υπάρχει ενδεχόμενο προσφυγής στην κυπριακή λίρα. Τι κρύβεται πίσω από το ξαφνικό κούρεμα και με ποιο τρόπο πρέπει να αντιδράσει η Κύπρος, ώστε να ανταποδώσει αυτό το οικονομικό χτύπημα που της επέφεραν;
Οι Ευρωπαίοι θέλουν να τιμωρήσουν εμάς και τους Ρώσους γιατί φέρανε τα χρήματά τους εδώ και δεν τα πήγαν στην Ευρώπη. Όμως, η Ρωσία είναι πιο κοντά από την Αμερική ή την Αγγλία στη Μεσόγειο. Και γιατί να μην υπάρχει ο ρωσικός στόλος στη Μεσόγειο και πρέπει να υπάρχει μόνο ο έκτος στόλος ή οι αγγλικές βάσεις, που υπάρχουν στην Κύπρο; Πρέπει να επιλέγουμε αυτό που συμφέρει την πατρίδα μας κάθε φορά. Και να δίνουμε και αλλού διευκολύνσεις, που δίνουμε εδώ και αιώνες σε Αμερικάνους, Άγγλους και Γάλλους. Γιατί να μην δίνουμε διευκολύνσεις στρατιωτικές και στη Μόσχα; Ασφαλώς αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι φύγαμε από τη Δύση και πήγαμε στην Ανατολή. Εξάλλου, έχουμε άριστες σχέσεις με πολλές μουσουλμανικές χώρες - όπως και με το Ισραήλ.
-Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος παραβρέθηκε στην τελετή ενθρόνισης του νέου Πάπα. Τι σημαίνει αυτό για σας;
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος ήταν και στην τελετή ενθρόνισης του προηγούμενου Πάπα. Όπως ήμουν και εγώ τότε. Μάλιστα, επειδή δεν μου είχαν επιτρέψει να πάω στην ειρηνική – όπως λέγεται – επίσκεψη στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως συνεννοηθήκαμε τότε - και ανταλλάξαμε αμφότεροι τα δώρα που συνηθίζονται μεταξύ μας - και τα ανταλλάξαμε στην ενθρόνιση του Βενέδικτου.
-Αυτά που αναφέρουν κάποιες προφητείες για τον Πάπα έχουν υπόσταση; Λόγω του ότι είναι και Ιησουίτης, ο πρώτος στην ιστορία της Παπικής Εκκλησίας;
Δεν είμαι λάτρης των προφητειών. Κανείς δεν γνωρίζει πότε θα έρθει η Δευτέρα Παρουσία! Πρέπει να είμαστε όμως πάντα έτοιμοι.
-Πριν λίγες μέρες ο κ. Σαμαράς και ο κ. Αναστασιάδης συναντήθηκαν στην Αθήνα. Αυτό έγινε πριν το κούρεμα. Για ορισμένους λοιπόν η συνάντηση έγινε και επειδή γνώριζαν τι θα επακολουθούσε στην Κύπρο. Επομένως θα πρέπει να περιμένουμε και νέες εξελίξεις, που δεν μας έχουν αποκαλύψει και αφορούν εθνικές και οικονομικές επιπτώσεις σε Ελλάδα και Κύπρο; Γιατί δεν αντιδρά η Ελλάδα για το θέμα της Κύπρου;
Από τη στιγμή που η κυβέρνηση δέχθηκε το μνημόνιο της Τρόικας, η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορούσε να αντιδράσει. Αντέδρασε σωστά ο κυπριακός λαός και η βουλή και ήδη υπάρχουν δεύτερες σκέψεις, που ίσως θα εξυπηρετήσουν περισσότερο.
-Πρέπει να γίνουν νέες εκλογές στην Κύπρο; Όσο νωπή και αν είναι η λαϊκή εντολή; Ή να κατευθυνθούμε σε μια κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας;
Δε νομίζω ότι θα γίνουν νέες εκλογές. Εξάλλου, η κυβέρνηση είναι εθνικής σωτηρίας. Γι’ αυτό και έχει καλέσει ο πρόεδρος διάφορα κόμματα σε διάλογο. Το θέμα είναι να συμπαρασταθούμε όλοι αυτή τη στιγμή στην κυβέρνηση, γιατί το θέμα είναι εθνικό. Εξάλλου το Σύνταγμα δεν προβλέπει πτώση του προέδρου ακόμα και αν καταψηφίσει η βουλή.
-Πολλοί στην Ελλάδα σας θαυμάζουν για το έργο σας, αλλά και για την τόλμη σας. Επίσης, έχει εντυπωσιάσει η οξύνοια και η διορατικότητά σας. Το γεγονός ότι η Κύπρος θα αρχίσει σύντομα - όπως φαίνεται - την εξόρυξη του φυσικού αερίου σε συνεργασία με το Ισραήλ (και ίσως και την Ελλάδα) και από την άλλη η για χρόνια αγαστή συνεργασία Κύπρου – Ρωσίας, πιστεύετε ότι μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία ενός αναχώματος στις ευρωπαϊκές διεκδικήσεις και όχι μόνο στην περιοχή;
Η Κύπρος δεν μπορεί να χειριστεί μόνη της τον φυσικό υποθαλάσσιο πλούτο της. Γι’ αυτό και μέχρι τώρα έχουν επιλεγεί κάποιες εταιρίες μεγάλων χωρών. Και αυτό είναι σωστό. Οπότε και τα υπόλοιπα οικόπεδα πρέπει να τα δώσουμε σε Αμερικάνους, Ρώσους, Κινέζους, Γερμανούς. Να σημειώσουμε δε ότι δυστυχώς έχουμε γείτονα την Τουρκία, που το δίκαιο της θαλάσσης δεν το έχει υπογράψει. Και επιμένει ότι τα νησιά δεν έχουν ΑΟΖ και διεκδικεί. Θα πρέπει πάντως να είμαστε προσεκτικοί με ποιους θα συνεργαστούμε, ώστε η Κύπρος να έχει το «επάνω χέρι». Ώστε η Κύπρος να παίξει ρόλο στην Ευρώπη, όσο μικρή και αν είναι. Γιατί ενώ τώρα η Μόσχα έχει μονοπώλιο στο αέριο - με τα αέρια της περιοχής, μα και το αέριο της Ελλάδας – μπορεί να το χάσει αυτό το μονοπώλιο. Συνεπώς, η Κύπρος θα είναι το κλειδί για την Ευρώπη.
-Πρόσφατα δώσατε ένα τμήμα της εκκλησιαστικής περιουσίας στο κράτος της τάξεως των 80 εκατομμυρίων ευρώ. Πιστεύετε ότι θα χρησιμοποιηθεί σωστά; Η Εκκλησία της Κύπρου έχει σκοπό να βοηθήσει και με άλλους τρόπους;
Την περιουσία των 80 εκατομμυρίων ευρώ την έδωσε η Εκκλησία επί Μακαρίου το 1971. Με αντάλλαγμα να δίνεται ένα μικρό επιμίσθιο στους ιερείς της υπαίθρου. Δυστυχώς τα 2/3 αυτής της περιουσίας βρίσκονται στα κατεχόμενα. Πάντως, όλοι οι τίτλοι πλέον ανήκουν στην κυβέρνηση και όχι σε μας. Και ουσιαστικά η περιουσία ανήκε από το 1971 στην κυβέρνηση. Εμείς προβήκαμε τώρα σε τιτλοποίηση αυτών των εδαφών που υπάρχουν στις ελεύθερες περιοχές, που είναι αξίας περίπου 80 εκατομμυρίων ευρώ. Και ήταν υποχρέωσή μας. Απλά δεν τιτλοποιήσαμε εκείνα τα εδάφη που βρίσκονται στο βορρά, γιατί δεν θέλουμε να δώσουμε την περιουσία της Εκκλησίας στους Τούρκους. Και έτσι θα παραμείνει μέχρι να λυθεί το εθνικό θέμα. Όσο για οποιαδήποτε άλλη βοήθεια από πλευράς της Εκκλησίας της Κύπρου, συζητάμε όλα τα ενδεχόμενα…
(Να σημειωθεί εδώ ότι τη στιγμή που ετοίμαζα τη συνέντευξη για την εφημερίδα, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος βγαίνοντας από το Προεδρικό Μέγαρο της Λευκωσίας, δηλαδή μια μέρα μετά τη συνάντησή μας, δήλωσε ότι θέτει στη διάθεση του κυπριακού κράτους ολόκληρη την περιουσία της Εκκλησίας, προκειμένου η Κύπρος να σταθεί στα δικά της πόδια, να μην καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα και να στηριχτεί ο κυπριακός λαός. Ο Μακαριώτατος, σε δηλώσεις του, ύστερα από 45λεπτη συνάντηση με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, είπε ότι του υπέβαλε συγκεκριμένη πρόταση εξόδου από την κρίση, η οποία προνοεί την έκδοση κρατικών ομολόγων, προκειμένου να σωθεί η Μεγαλόνησος.)
-Γιατί μερικοί φοβούνται ότι κάποια στιγμή η Κύπρος θα καταλήξει στα χέρια της Τουρκίας ή κάποιων άλλων, που βρίσκονται πίσω από την Τουρκία;
Εάν συνεχίσουμε με τα ίδια μυαλά, έτσι θα γίνει. Ελπίζω όμως ότι θα φερθούμε με σοφία και ωριμότητα αυτή τη φορά!
-Ως προς την Τουρκία: τα τελευταία χρόνια έχει ένα όραμα να επεκταθεί, αναπολώντας ίσως την παλιά οθωμανική αυτοκρατορία. Αν και οι εποχές δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο η Τουρκία προσπαθεί να δείχνει επιθετικό και δυνατό πρόσωπο. Σε αυτή της την προσπάθεια την ενισχύουν και κάποιοι «σύμμαχοι». Παίζοντας το ρόλο του ηγέτη στο μουσουλμανικό κόσμο ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσει τελικά; Τη μουσουλμανική ή την ευρωπαϊκή; Κινδυνεύοντας όμως να χάσει και τις δύο, τελικά.
Νομίζω θα χάσει και τις δύο. Αυτά που οραματίζεται ο Νταβούτογλου δεν θα πραγματοποιηθούν. Ίσως θα μπορούσαν πριν 60 με 70 χρόνια, όχι όμως σήμερα. Μάλιστα, ήδη άρχισαν και οι Ευρωπαίοι να απορρίπτουν τους Τούρκους. Όπως και οι Αμερικάνοι. Τελικά, είναι θέμα χρόνου και η Τουρκία να διχοτομηθεί. Και γι’ αυτό οφείλει επιτέλους να προσγειωθεί, γιατί αυτή τη στιγμή ο Τούρκος πρωθυπουργός συμπεριφέρεται σαν σουλτάνος. Έχει απογειωθεί και δεν μπορεί να προσγειωθεί.
-Συζητείται ευρέως στο διεθνές προσκήνιο ότι πρόκειται να δημιουργηθεί το κράτος του Κουρδιστάν, απ’ όπου πρόκειται να διέρχονται οι αγωγοί πετρελαίου με έξοδο κάπου στα παράλια απέναντι από την Κύπρο. Επομένως αυτό θα σημαίνει και αναβάθμιση της περιοχής. Επειδή όμως το τμήμα της Κύπρου που είναι απέναντι από την απόληξη των αγωγών είναι υπό τουρκική κατοχή, πώς μπορεί να βρεθεί λύση ώστε παραδομένη μεν στην βαρβαρότητα των Τούρκων η περιοχή, να ξαναενωθεί με το υπόλοιπο κυπριακό κράτος;
ΟΙ αγωγοί δεν εξαρτώνται από την Τουρκία. Είναι πολιτική των μεγάλων κρατών, των υπερδυνάμεων και δεν παίζει ρόλο για την λύση του Κυπριακού. Εκείνο που πρέπει εμείς να κάνουμε είναι να είμαστε πάντα προγραμματισμένοι, να έχουμε όραμα και να είμαστε σε μια συνεχή εθνική εγρήγορση.
-Θα δεχθεί οποιαδήποτε ρωσική πρόταση ο κ. Αναστασιάδης;
Από το ευρώ πρέπει να φύγουμε. Δεν ήρθε όμως η ώρα. Χρειάζεται προετοιμασία. Και να μην χαλάσουμε τις σχέσεις μας με την Ρωσία. Τη χρησιμοποιήσαμε και στο Συμβούλιο Ασφαλείας, για να βάλει βέτο, ενώ και η οικονομία μας στηρίζεται και σε εκείνους.
Ας ευχηθούμε δίπλα σε αυτόν τον σπουδαίο Ιεράρχη, αυτές τις κρίσιμες για όλο το Έθνος ώρες, να συσπειρωθεί γύρω του όχι μόνο ο πολιτικός κόσμος της Κύπρου, αλλά και ο Ελλαδικός πολιτικός κόσμος που έχει ξεχάσει τις μεγάλες αξίες και τα διδάγματα της ελληνικής Ιστορίας.
http://www.agioritikovima.gr/eipan/18675-archiepikopos-c