ΟΙ ΘΕΟΠΑΤΟΡΕΣ ΙΩΑΚΕΙΜ ΚΑΙ ΑΝΝΑ
Πενήντα χρόνια κατά την παράδοση της Εκκλησίας μας περίμεναν οι
Θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα να αποκτήσουν μωρό. Πενήντα χρόνια ζήσανε με
το όνειδος της ατεκνίας. Κάποτε, όταν πήγαν να προσφέρουν τα δώρα τους
στη γιορτή της σκηνοπηγίας, ο ιερεύς του ναού του Σολομώντος τους
έδιωξε, επειδή δεν είχαν παιδιά. Πενήντα χρόνια βλέπανε τις ελπίδες τους
να μαραίνονται και τη πίστη τους να δοκιμάζεται.
Αλλά και πενήντα χρόνια πέρασαν προσευχόμενοι με επιμονή και υπομονή ο
Θεός να δώσει τέλος στην ατεκνία τους.Και μετά από τόση αναμονή και
δοκιμασία η προσευχή τους έφερε εκπληκτικό αποτέλεσμα. Τους έδωσε την
ευλογία όχι απλώς να αποκτήσουν παιδί, αλλά με το παιδί αυτό να αξιωθούν
να γίνουν Θεοπάτορες. Παππούδες του Θεού! Πόση η ευλογία της ατεκνίας
τους και της προσευχής η οποία την κατήργησε;
Αν ανατρέξουμε στην εν γένει βιβλική και εκκλησιαστική ιστορία, βλέπουμε
κατά κανόνα ότι μεγάλοι άγιοι όπως ο Σαμουήλ της Παλαιάς Διαθήκης, ο
Πρόδρομος, η Παναγία μας, η αγία Κυριακή, η αγία Παρασκευή, και άλλοι, υπήρξαν καρποί συνεχών και επίμονων προσευχών των γονέων τους.
Ας το προσέξουν καλά αυτό όσοι γονείς θέλουν την πρόοδο και την κατά
Χριστό προκοπή των παιδιών τους. Δεν χρειάζεται να προσευχόμαστε για τα
παιδιά μας όταν πάρουν τον κακό το δρόμο. Πολύ νωρίτερα, πριν ακόμη γεννηθεί το παιδί, επιβάλλεται
να το έχουμε στη σκέψη μας συνεχώς και να παρακαλούμε με πόθο, με
ένταση, με ιδρώτα, γιατί όχι με κλάμμα αν θέλετε, ο Θεός να μας χαρίσει
παιδιά, που πρώτα και πάνω απ’ όλα, θα τον δοξάσουν και έπειτα θα μας κάνουν ευτυχείς και εμάς.
Γιατί αυτός είναι ο προορισμός της οικογενείας. Δεν
είναι απλώς ν’ αφήσουμε απογόνους, να νικήσουμε το θάνατο στο πρόσωπο
των παιδιών μας. Δεν είναι να δώσουμε εργάτες, επιστήμονες, στρατιώτες,
επαγγελματίες, που θα τροφοδοτήσουν με νέο αίμα την κοινωνία μας. Αλλά
πρώτα και πάνω απ’ όλα να δώσουμε αγίους, να πληθύνουμε το δυναμικό της
Εκκλησίας μας, να γεμίσουμε τους ουρανούς με καινούργιους πολίτες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ορθόδοξη παράδοση, η οικογένεια καλείται «κατ’ οίκον Εκκλησία» ή «Εκκλησία μικρά και καταγώγιον αγίων» όπως
λέγει ο ι. Χρυσόστομος. Δηλαδή, όπως η Εκκλησία είναι αγία και μας
ενώνει, μας συνδέει με τον Θεό, έτσι και η οικογένεια πρέπει να τείνει
προς την αγιότητα και να προσφέρει αγίους, οι οποίοι θα εισέλθουν στην
επιστήμη, στην εργασία, στο στρατό, στη γεωργία, στη ναυτιλία, παντού,
και θα μεταμορφώσουν, κατά το μέτρο του δυνατού, ολόκληρη την κοινωνία.
Γι’ αυτό και η Εκκλησία τον φυσικό δεσμό του γάμου, την φυσική ένωση ανδρός και γυναικός, την έχει εξυψώσει εις μυστήριο. Και
όπως έχουμε το μυστήριο του βαπτίσματος, το μυστήριο του χρίσματος, το
μυστήριο της εξομολογήσεως κ.ο.κ., έτσι έχουμε και το μυστήριο του
γάμου. Δηλαδή μια πράξη της Εκκλησίας, που με ορατά σημεία δίδεται η
αόρατη θεία χάρη του Θεού.
Γιατί λοιπόν δίδεται η θεία χάρη· για
να δημιουργήσουμε απλώς απογόνους; Για να ικανοποιήσουμε απλώς τα
ένστικτά μας; Για να υπάρχει απλώς συνέχεια του πολιτισμού; Όχι, αλλά
για να δημιουργήσουμε αγίους. Γι’ αυτό στις ευχές της ακολουθίας του
γάμου, η Εκκλησία μας εύχεται όχι μόνο για «καρπό κοιλίας» αλλά και για
«καλλιτεκνία». Είναι δε χαρακτηριστική, η απάντηση που έδωσε κάποιος
στάρετς στην Ρωσία, σε μια γυναίκα που ζήτησε την ευλογία του για να
παντρευτεί· «Μπορείς να γίνεις αγία και να φέρεις ένα άγιο; Αν μπορείς, τότε παντρέψου· διαφορετικά δεν σου δίνω την ευλογία μου».
Μεγάλα λόγια! Αν μπορείς να φέρεις ένα άγιο! Κι αυτό εννοεί ο Παύλος
όταν γράφει ότι «η γυνή σωθήσεται δια της τεκνογονίας». Όχι όταν απλώς
κάνει παιδιά, αλλά όταν κάνει άγια παιδιά. «Ου γαρ το σπείραι ποιεί
πατέρα μόνον, αλλά το παιδεύσαι καλώς. Ουδέ το κυήσαι μητέρα εργάζεται,
αλλά το θρέψαι καλώς. Ουχ η φύσις αλλά η αρετή ποιεί πατέρα και μητέρα»
(ι. Χρυσόστομος). Δεν μπορεί λοιπόν κάποιος να καυχηθεί, ότι είναι πατέρας ή πολύτεκνος, εάν αδιαφορήσει για την διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Τα
παιδιά είναι περιουσία του Θεού, γι’ αυτό στο σαραντισμό το μωρό το
φέρνουν οι γονείς και το αφιερώνουν στο ναό. Επειδή όμως το μωρό δεν
μπορεί να μεγαλώσει στο ναό, η Εκκλησία το αναθέτει στους γονείς να το
αναθρέψουν. Και επειδή τα παιδιά είναι περιουσία του Θεού, κατά το
βάπτισμα η Εκκλησία δεν αρκείται στην εγγύηση των γονέων μόνον, αλλά
ζητά και την παρουσία αναδόχου, ως πρόσθετου εγγυητή, ότι τα παιδιά θα
λάβουν τη σωστή αγωγή.
Το πρώτο λοιπόν και βασικό, για τη σωστή αγωγή, είναι η προσευχή για τα παιδιά προ της συλλήψεώς τους. Εάν
το κάνουν αυτό οι γονείς, αποκλείεται τα παιδιά τους ν’ αποβούν «άχθος
αρούρης» όπως έλεγαν οι αρχαίοι πρόγονοι μας. Και αν ακόμη κάποτε συμβεί
να παραστρατήσουν, πάλι οι προσευχές των γονέων θα γίνουν αιτία να
αναγεννηθούν. Έτσι συνέβη με τον άγιο Αυγουστίνο, ο οποίος ανένηψε με
τις προσευχές της μητέρας του, της αγίας Μόνικας, η οποία επί 22
ολόκληρα χρόνια, δεν άφησε ήσυχο το Θεό με τις προσευχές της μέχρι που
πέτυχε αυτό που ήθελε.
* * *
Το δεύτερο και σπουδαιότερο και πρώτο κατά χρονική σειρά για τη σωστή αγωγή είναι η αγιότητα των γονέων.
Σήμερα που γιορτάζουμε την κοίμηση της αγίας Άννας θα πρέπει να
αισθανθούμε όλοι μας το ότι έχουμε την Υπεραγία Θεοτόκο, που ένωσε τον
ουρανό και τη γη, προσφέροντας τον εαυτό της στο μυστήριο της
ενσαρκώσεως του Χριστού, οφείλεται στο σεβαστό ζεύγος των Θεοπατόρων
Ιωακείμ και Άννης. Οφείλεται στην βιοτή και την αγιότητα αυτών. Ζήσανε
σωφρόνως και ευσεβώς. Ο π. Παΐσιος σε κάποιο
του λόγο λέγει ότι, αν είχαμε νωρίτερα ένα ζευγάρι σαν τον Ιωακείμ και
την Άννα, θα ερχόταν νωρίτερα η Θεοτόκος και φυσικά ο Χριστός.
Την αρετή των γονέων ως προϋπόθεση για τη σωστή αγωγή την είχαν τονίσει και εθνικοί συγγραφείς. Ο
Πλάτων π. χ. στους «Νόμους» του τονίζει τα εξής ενδιαφέροντα· «Το να
πίνει κανείς μέχρι να μεθύσει, ούτε πουθενά αλλού επιτρέπεται, εκτός από
τις γιορτές του Διονύσου που μας έδωσε το κρασί, ούτε είναι και
ακίνδυνο και μάλιστα για κείνον που θεωρεί σοβαρή υπόθεση τον γάμο, αφού
τόσο η νύφη όσο και ο γαμπρός πρέπει να θεωρούν σημαντική μεταβολή της
ζωής τους, και συγχρόνως επειδή και το παιδί που θα γεννηθεί πρέπει να
συλληφθεί από γονείς ξεμέθυστους. Και είναι άγνωστο ποιά νύχτα ή ποιά
μέρα θα συλληφθεί το παιδί, με τη βοήθεια του θεού.
Και επί πλέον δεν πρέπει να σπέρνονται παιδιά από σώματα παραλυμένα από
το μεθύσι, αλλά το έμβρυο να σχηματίζεται με σταθερότητα, ακινησία και
σε καλές στιγμές ησυχίας. Ο μεθυσμένος όμως κουνιέται ο ίδιος πέρα-δώθε
και τραβά προς όλες τις κατευθύνσεις, λυσσασμένος στο σώμα και στην
ψυχή. Επομένως σπέρνοντας κάποιος παιδιά όταν είναι μεθυσμένος, σε μια
κατάσταση δηλαδή παραφοράς και κακίας, θα έχει σαν αποτέλεσμα φυσικό να
γεννήσει παιδιά ανώμαλα και με όχι σταθερό χαρακτήρα, ανάπηρα και στην
ψυχή και στο σώμα. Γι’ αυτό πρέπει όλο το
χρόνο κι όλη του, αν είναι δυνατό, τη ζωή, αλλά κυρίως τον καιρό της
τεκνοποιίας να προσέχει κάθε άνθρωποςνα μη κάνει τίποτα το νοσηρό με τη θέλησή του, ούτε όσα έχουν σχέση με βιαιότητα ή αδικία,
γιατί κατά φυσική αναγκαιότητα εισχωρούν και αποτυπώνονται όλα αυτά
στις ψυχές και στα σώματα των μελλόντων να γεννηθούν, ώστε να
γεννιούνται από κάθε άποψη παιδιά αξιοθρήνητα. Κι αληθινά η καλή
αρχή μοιάζει με θεό που έχοντας εγκατασταθεί μέσα στους ανθρώπους, σώζει
τα πάντα, αν ο καθένας που τον προστατεύει, του απονέμει τις τιμές που
του οφείλει (ΣΤ´βιβλίο 775 b5-e5).
Είναι εκπληκτικό αυτό που λέγει ο Πλάτων ότι ο έγγαμος «να μη κάνει
τίποτα το νοσηρό με τη θέλησή του, ούτε όσα έχουν σχέση με βιαιότητα ή
αδικία». Δείχνει πόσο συντελεί η αρετή των γονέων στο να αποκτήσουν
παιδιά σωστά. Πόσο η κληρονομικότητα βοηθεί το παιδί όταν οι γονείς ζουν
σωστά, και πόσο το βλάπτει σε αντίθετη περίπτωση. Φυσικά όλα αυτά τα
υπογραμμίζουν και οι σύγχρονοι γιατροί.
Ας ευχαριστήσουμε τον Ιωακείμ και την Άννα που τόσο ενάρετα έζησαν και
τόσο προσευχήθηκαν να άρει ο Θεός την ατεκνία τους, ώστε να χαρίσουν
στην ανθρωπότητα το παιδί που δεν είναι απλώς θαύμα, αλλά το παιδί που
είναι θαύμα θαυμάτων. Το παιδί που έφθασε να γίνει «το μόνο καινόν υπό
τον ήλιον»· παρθένος και μητέρα και μάλιστα μητέρα του Θεού. Την
Υπεραγία Θεοτόκο.