Τὰ χαράτσια δὲν εἶναι κάτι καινούργιο γιὰ τὸν Ἑλληνικὸ Λαό… Ὃλοι οἱ κατακτητὲς ἀπαίτησαν καὶ ἐπέβαλαν παράλογους φόρους. Βλέπετε ἓνας κατακτημένος λαὸς ἐξαναγκάζεται νὰ πληρώνῃ μὲ κάθε τρόπο καὶ μέσον.
Ἂς ἀλλαξαν οἱ αἰῶνες, ἂς ἂλλαξαν πρόσωπο οἱ κατακτητές· ὁ Λαὸς πάντα πληρώνει…Εἰκοσιπέντε ὁλόκληρα χρόνια κράτησε ὁ ἀγῶνας τῶν Ἑνετῶν γιὰ νὰ μὴν χάσουν τὴν Κρήτη ἀπὸ τοὺς Τούρκους, ὣσπου ἒλήξε τὸ 1669 μὲ τὴν ὁλοσχερῆ ἀπώλεια τῆς μεγαλονήσου. Ἡ Ἑνετική Ἀριστοκρατία γιὰ νὰ ἀνακτήσῃ τὸ χαμένο της γόητρο, προετοίμασε μετὰ ἀπὸ λίγα χρόνια ἐκστρατεία γιὰ τὴν ἀνακατάληψι τῶν χαμένων ἐδαφῶν. Ἐτοίμασε ἰσχυρὸ στόλο, τοῦ ὁποίου τὴν ἀρχηγία ἀνέθεσε στὸν Φραγκῖσκο Μοροζίνι.
Ὁ στόλος ἀπέπλευσε ἀπὸ τὴν Βενετία τὴν 10ην Ἰουνίου 1684, ἐνισχυόμενος καὶ ἀπὸ πολεμικὰ τοῦ Πάπα, τῆς Μάλτας καὶ τοῦ Δουκὸς τῆς Τοσκάνας. Ἡ ἰσχυρὴ αὐτὴ μοῖρα, ἀποτελούμενη ἀπὸ 38 γαλέρες, 22 ἂλλα πλοῖα καὶ 6 μεγάλες γαλέρες ( γαλεάτσαι), κατέπλευσε στὴν Κέρκυρα τὴν 7ην Ἰουλίου 1684 καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ἐξώρμησε κατὰ τῆς Λευκάδος καὶ τὴν κατέλαβε. Μετὰ ἀπὸ λίγες μέρες κατελήφθῃ καὶ ἡ Πρέβεζα.
Τὰ χρήματα ποὺ παρέλαβε ὃμως ὁ Μοροζίνι γιὰ τὴν ἐκστρατεία του δὲν ἐπαρκοῦσαν γιὰ τὴν πληρωμὴ τῶν μισθοφόρων καὶ ἒτσι ἀποφάσισε νὰ ἐπιβάλλῃ ἐτήσια συνεισφορὰ στὰ νησιὰ τοῦ Αἰγαίου πελάγους. Γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτὸ ἀπέσπασε μία ἐλαφρὰ μοῖρα ἡ ὁποία ἀνέλαβε τὴν συγκομιδὴ τῶν ἐτησίων ποσῶν ποὺ κυμαίνονταν σὲ καταπληκτικὰ ἐπίπεδα.
~~~
Στὰ Ἀρχεῖα τοῦ «γενικοῦ κατὰ θάλασσαν προνοητοῦ» βρέθηκε λεπτομερὴς κατάλογος, φορολογικός, ἀναφερόμενος στὸ ἒτος 1694. Συγκεκριμένα, τὸ ἒγγραφο τῆς 15ης Ἰανουαρίου 1694, γράφει:
«Ἐπὶ τοῦ ναυάρχου Μοτσενίγο ηὐξήθηκαν «τὰ χαράτσια» ποὺ ἐπλήρωναν ἐτησίως τὰ νησιά…[…]. Ἀδυνατοῦν νὰ καταβάλλουν τὰ ποσὰ τῆς φορολογίας καὶ ὁ Μοροζίνι τὰ εἶχεν ὑποβιβάσει εἰς ρεάλια 91.700 καὶ τὸ 1964 εἰσεπράχθησαν μόνον 68.311 παρ’ὃλας τὰς καταβληθείσας πιέσεις».
«Ἒδωκα καὶ πάλιν, λέγει ὁ ναύαρχος, αὐστηρὰς διαταγὰς εἰς ὃλους τοὺς δημογέροντας, ἀπειλῶν αὐτοὺς διὰ τιμωρίας, ἂν δὲν εἰσπράξουν τὸ δι’ἑκάστην νῆσον ὁρισθὲν ποσὸν….[…]. Πολλαὶ νῆσοι, διὰ νὰ πληρώσουν τὰ χαράτσια, πρέπει νὰ περιμένουν ὂχι μόνον τὴν ἐσοδείαν ἀλλὰ καὶ τὴν πώλησιν τῶν προϊόντων. Ὁ διορισμὸς εἰσπρακτόρων εἰς κάθε νῆσον δὲν συμφέρει οὒτε συμφέρει νὰ ἀναλάβουν τὴν εἲσπραξιν οἱ κατὰ τόπους δημογέροντες, πρὸς οὓς προέτεινα ποσοστὸν 2% ἐπὶ τῶν εἰσπράξεων, διότι διὰ τὸν φόβος τῶν τουρκικῶν πλοίων καὶ τῶν χριστιανῶν κουρσάρων καθίσταται δύσκολος ἡ μεταφορὰ τοῦ χρήματος…[…]. Πᾶσαι αἱ φόρου ὑποτελεῖς νῆσοι, δὲν εἶναι εἰς θέσιν νὰ πληρώσουν ἐτησίως πλέον τῶν 60-70 χιλιάδων ρεαλίων, διότι ἐκτὸς τῆς πτωχείας των, ὑπόκεινται καὶ εἰς πολλὰς βιαιοπραγίας καὶ ἀφαιμάξεις ἐκ μέρους τῶν Τούρκων καὶ τῶν χριστιανῶν κουρσάρων. Τόσα εἶναι τὰ δεινά ποὺ ὑφίστανται οἱ νῆσοι, ὣστε πολλοὶ κάτοικοι προτιμοῦν νὰ μετοικήσουν εἰς τὴν ξηράν…»!
Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ νησιὰ ὁ Μοροζίνι φορολογοῦσε ὁλόκληρη τὴν Αἰτωλοακαρνανία, ὡς καὶ τὴν Ἂρτα, παρ’ὃλο ποὺ δὲν κατεῖχε τὰ μέρη ἐκεῖνα. Σκοπός του ἧταν ὁ χρηματισμὸς. Οἱ ἂτυχοι κάτοικοι ὃλων τῶν περιοχῶν νόμισαν τότε ὃτι εἶχαν ἐπανακτήσει τὴν ἐλευθερία τους ὑπό τὴν σκιὰ τῆς σημαίας τοῦ Ἁγίου Μάρκου καὶ πανηγύριζαν τὴν εἲσοδο τῶν μισθοφορικῶν ἑνετικῶν στρατευμάτων. Δοκίμασαν ὃμως μεγάλες ἀπογοητεύσεις καὶ ἀνεπανόρθωτες συμφορὲς, γιατὶ ὃλη αὐτὴ ἡ τυχοδιωκτικὴ ἐκστρατεία τοῦ Μοροζίνι δὲν διήρκησε πλέον τῶν 30 ἐτῶν. Ἡ Πελοπόνησος ἐρημώθηκε, οἱ Ἀθηναῖοι πιέστησαν νὰ ἐκκενώσουν τὴν πόλη κατόπιν πιέσεως τῶν Ἑνετῶν καὶ οἱ κάτοικοι διασκορπίστηκαν σὲ διάφορες πόλεις τῆς Πελοποννήσου.
Χαρακτηρίζουμε τυχοδιωκτικὴ τὴν ἐκστρατεία, γιατὶ ἡ Ἑνετικὴ Ἀριστοκρατία βρισκόταν τότε ὑπὸ κατάρρευση. Ψυχορραγοῦσε!
Τότε καὶ τώρα... τί ἀλλάζει;
Βιβλιογραφία
Μακεδονικὰ, 03oς τ. Γ΄, Θεσσαλονίκη 1956, Ο ΦΑΓΚΙΣΚΟΣ ΜΟΡΟΖΙΝΙ, Η ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ, Η ΚΑΒΑΛΛΑ ΚΑΙ Η ΘΑΣΟΣ. Αἰ διενεργηθεῖσαι κατ’ αὐτῶν ἐπιδρομαί, Κ. Δ. Μέρτζιου, ΕΜΣ. ems.gr