«Πρέπει νά πέσουν μερικοί γιά νά σωθεῖ ἡ κατάσταση!»
Δύσκολα χρόνια!… Θά περάσουμε τράνταγμα. Ξέρετε τί θά πεῖ τράνταγμα; Ἄν δέν ἔχετε λίγη κατάσταση πνευματική, δέν θά ἀντέξετε. Θεός φυλάξοι, θά φθάσουμε νά ἔχουμε ἀκόμη καί ἄρνηση πίστεως. Κοιτάξτε νά ἀδελφωθεῖτε, νά ζήσετε πνευματικά, νά γαντζωθεῖτε στό Χριστό. Ἄν γαντζωθεῖτε στό Χριστό, δέν θά φοβάστε οὔτε διαβόλους οὔτε μαρτύρια. Οἱ ἄνθρωποι στόν κόσμο ἔχουν ἀπό πολλές πλευρές στριμώγματα, φόβους. Ἀλλά, ὅταν κανείς εἶναι κοντά στό Χριστό, τί νά φοβηθεῖ; Θυμάστε τόν Ἅγιο Κήρυκο: Τριῶν χρονῶν ἦταν καί, ὅταν πῆγε νά τόν… κατηχήσει ὁ τύραννος, τοῦ ἔδωσε μία κλωτσιᾶ. Διαβάστε Συναξάρια. Τά Συναξάρια πολύ βοηθοῦν, γιατί συνδέεται κανείς μέ τούς Ἁγίους καί φουντώνει μέσα του ἡ εὐλάβεια καί ἡ διάθεση γιά θυσία.
Αὐτή ἡ ζωή δέν εἶναι γιά βόλεμα, θά πεθάνουμε ποῦ θά πεθάνουμε, τουλάχιστον νά πεθάνουμε σωστά! Μία ποῦ δέν κάνουμε τίποτε ἄλλο, ἄν μᾶς ἀξιώσει ὁ Θεός γιά ἕνα...
μαρτύριο, καλά δέν θά εἶναι; [...]
Ὁ μοναχός πρέπει νά εἶναι πάντοτε ἕτοιμος, καί τότε δέν φοβᾶται τίποτε. Τί νά φοβηθεῖ; Τό θάνατο; Αὐτός θά τοῦ ἀνοίξει τήν πόρτα τοῦ Παραδείσου, γιατί κάτω ἀπό τήν πλάκα τοῦ τάφου εἶναι κρυμμένο τό κλειδί τῆς αἰωνιότητας. Ἄλλωστε ὁ μοναχός, ὅποτε καί ἄν πεθάνει, ἐν μετανοία βρίσκεται. Ἡ φυγή του ἀπό τόν κόσμο καί τό σχῆμα τοῦ αὐτό δηλώνουν. Μετανοεῖ καί προχωρεῖ νά κάνει λεπτή πνευματική ἐργασία. Ὅσο αὐξάνει ἡ ἀγάπη γιά τό Θεό καί τόν πλησίον, τόσο ἐλαττώνεται ἡ ἀγάπη γιά τόν ἑαυτό του, καί δέν τόν ὑπολογίζει. Καί τότε ἰσχύει ἐκεῖνο πού γράφει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Τίποτε δέν μπορεῖ νά μέ χωρίσει ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ».
Τούς κοσμικούς ἡ σκέψη τοῦ μαρτυρίου τούς ἀναγκάζει νά καταφεύγουν στό Θεό καί νά λένε ἀπό φόβο «Χριστέ μου, Παναγία μου», ἐνῶ ὁ μοναχός θέλει νά εἶναι συνέχεια κοντά στό Θεό, γιατί Τόν ἀγαπάει. Πολλοί ἀπό τούς κοσμικούς κάνουν τό καλό, γιατί φοβοῦνται νά μήν πᾶνε στή κόλαση. Ὁ μοναχός ὅμως κάνει τό καλό ἀπό εὐγνωμοσύνη, γιά νά εὐχαριστήσει τόν Εὐεργέτη τοῦ Θεό.
-Γέροντα, πῶς θά νιώσω τό μαρτύριο καί τήν ἄσκηση;
-Γιά νά νιώσεις καί ἐσύ λίγο τί θά πεῖ μαρτύριο, νά δέχεσαι ἔστω μέ χαρά τήν περιφρόνηση. Ἐκεῖνοι πού θέλουν νά μαρτυρήσουν γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά δέν ὑπάρχει μαρτύριο, μποροῦν τήν ἀγάπη τούς αὔτη, ἀπό τήν ὁποία καίγονται, νά τήν ἐκδηλώσουν μέ ἄσκηση σωματική γιά τίς ψυχές τῶν κεκοιμημένων πού καίγονται, γιά νά βροῦν λίγη ἀνάπαυση. Ὅπως τό μαρτύριο εἶναι πανηγύρι, ἔτσι καί ἡ ἄσκηση εἶναι πανηγύρι, γιατί ἀποφεύγει κανείς ὅλη τήν ἀνθρώπινη παρηγοριά καί βρίσκει τήν θεία,
Οἱ ἅγιοι Μάρτυρες ἐνίωθαν μεγάλη χαρά πού τούς δινόταν ἤ εὐκαιρία νά μαρτυρήσουν. Ἀπό τό μαρτύριο ξεκίνησε ὁ ἀσκητισμός στήν πνευματική ζωή. Ὅταν ἀνέλαβε τήν ἐξουσία ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, ἔβγαλε τούς Χριστιανούς ἀπό τίς φυλακές -γιατί τούς εἶχαν ἐκεῖ, γιά νά τούς τελειώσουν- ἄλλους σακατεμένους κ.λπ., καί σταμάτησαν τά μαρτύρια. Ἀλλά ἐκεῖνοι πού περίμεναν στίς φυλακές μέ χαρά τή σειρά τους, γιά νά μαρτυρήσουν, ὅταν ἐλευθερώθηκαν, πολύ στενοχωρήθηκαν πού τούς χάλασε ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος τή δουλειά. Ἐκεῖ πού περίμεναν τό μαρτύριο μέ χαρά, βρέθηκαν ἐλεύθεροι. Ὅποτε, ἀπό τήν ἀγάπη τους πρός τό Θεό καί τή φλόγα πού εἶχαν νά μαρτυρήσουν, πῆραν τά βουνά. Γι’ αὐτό τά μαρτύρια πού θά τούς ἔκανε ὁ Διοκλητιανός, ὁ Μαξιμιανός, τά ἔκαναν μόνοι τους στόν ἑαυτό τους μέ τήν ἄσκηση. Ἄλλος πήγαινε καί κρεμιόταν μέ σχοινιά ἀπό τά χέρια σέ κανένα δένδρο· προσευχόταν μέ πόνο, ἀλλά ἀγαλλόταν θεϊκά. Ἄλλος δενόταν γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. «Ἔτσι θά μέ ἔδενε, ἔλεγε, ὁ Διοκλητιανός»! Καί ἐνοίωθαν μεγάλη χαρά πού βασάνιζαν τόν ἑαυτό τους. Ξεκίνησαν οἱ πρῶτοι μέ αὐτή τή θεία τρέλλα, τή θεία παλαβομάρα, καί δόθηκαν στήν ἄσκηση γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί μετά τούς μιμήθηκαν στήν ἄσκηση καί ἄλλοι. Ἔτσι μπῆκε ὁ ἀσκητισμός στή θρησκεία μας. Ἄλλοι πάλι πιό…παλαβοί εἶπαν «εἴμαστε πρόβατα τοῦ Χριστοῦ!» καί ἔτρωγαν μόνο χορτάρι ἀπό τή γῆ. Αὐτοί ἦταν οἱ λεγόμενοι «βοσκοί». Ζοῦσαν τόσο ἔντονα τίς εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ καί τή δική τους μηδαμινότητα. ποῦ ἔλεγαν: «Εἶμαι ζῶο ἀχάριστο, σέ ὅλη μου τή ζωή θά τρώω χόρτα», καί ἔτσι ἔκαναν. Ἔτρωγαν χόρτα καί χαίρονταν. Φτερούγιζε ἡ καρδιά τους ἀπό ἀγάπη πρός τό Χριστό. «Πρόβατο τοῦ Χριστοῦ, ἔλεγαν, δέν εἶμαι; Θά τρώω χόρτα». Ἀργότερα ὅμως τό ἀπαγόρευσε ἡ Ἐκκλησία, γιατί οἱ κυνηγοί πολλούς τους περνοῦσαν γιά ἄγρια ζῶα καί τούς σκότωναν.
Σήμερα αὐτά δέν μποροῦν νά τά καταλάβουν οἱ ἄνθρωποι θεωροῦν ἀνοησίες! «Γιατί νά τρώω χόρτα σάν τό ζῶο;», λένε ἤ «γιά ποιό σκοπό νά κρεμιέμαι ἔτσι καί νά ταλαιπωρῶ τό σῶμα μου;». Εἶδες ὅμως τί λέει ὁ Ἀββάς Ἰσαάκ; «Μακάρι νά μᾶς ἀξιώσει ὁ Θεός νά κάνουμε τέτοιες ἀταξίες», νά φθάσουμε σ’ αὐτή τήν πνευματική ἀταξία.
(Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, «Λόγοι. Β΄» – Πνευματική ἀφύπνιση. Ι. Ἡσυχαστήριον Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, Σουρωτή Θέσ/νίκης-ἀποσπάσματα)