Δευτέρα 29 Αυγούστου 2011

Όταν το κοινό παρελθόν, θα μπορούσε να έχει και κοινό... μέλλον

ΜΟΣΧΑ, Του Γιώργου Σινανίδη

 


Αυτό υποστηρίζει ο ανερχόμενος πολιτικός αστέρας της Ρωσίας, ο 46χρονος μεγαλοεπιχειρηματίας Μιχαήλ Πρόχοροφ, τρίτος πλουσιότερος Ρώσος στην πιο πρόσφατη κατάταξη του περιοδικού Forbes, ο οποίος έχει αναλάβει με επιθετικό τρόπο την προεδρία της «Δεξιάς / Δίκαιης Υπόθεσης», ενός μικρού φιλελεύθερου - επιχειρηματικού κόμματος, που αυτοανακηρύχθηκε σε «κόμμα εξουσίας».

Ο ίδιος ο Πρόχοροφ δήλωσε έτοιμος να αναλάβει πρωθυπουργός της χώρας «στο πλευρό του μελλοντικού προέδρου», φέρνοντας έναν νέο καινοτομικό άνεμο στη ρωσική πολιτική σκηνή, καθώς ο μεγαλοεπιχειρηματίας φέρεται να χρηματοδοτεί μερικές από τις πλέον πρωτοποριακές δραστηριότητες στον χώρο των media και της βιομηχανίας.
Έχοντας ο ίδιος τις βασικές του επιχειρηματικές δραστηριότητες στον κλάδο της εξορυκτικής μεταλλουργίας ο Πρόχοροφ επένδυσε στην ιδέα της δημιουργίας ενός πρωτοποριακού οχήματος, του πρώτου ρωσικού υβριδικού αυτοκινήτου με τον γλαφυρό στα ρωσικά τίτλο «Γιο-μομπίλ» (σ.σ. κάτι σαν και γ... όχημα), που δοκίμασε και ο Βλ. Πούτιν, δείχνοντας την εύνοιά του στα σχέδια του ρώσου ολιγάρχη. Στον χώρο των media ο Πρόχοροφ στήριξε δύο νέα ποιοτικά περιοδικά, το παγκοσμίως μοναδικό για τη σχεδίασή του και την ταυτόχρονη κυκλοφορία του σε έξι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες «Σνομπ», το «Ρούσκι πιονιέρ», όπου και αρθρογράφησε με δική του ρούμπρικα ο Βλ. Πούτιν ως εν ενεργεία πρόεδρος και το μοντέρνο τηλεοπτικό δίκτυο «Ζιβί» (jv.ru), που είναι αφιερωμένο στον υγιεινό τρόπο ζωής, τον οποίο προωθεί μανιωδώς και με το παράδειγμά του ο ρώσος πρωθυπουργός. Παρεμπιπτόντως το κανάλι αυτό επέλεξαν για τη διαφήμισή τους τα ελληνικά ροδάκινα και ακτινίδια, σε μια μοναδική στα χρονικά καμπάνια 44 τηλεοπτικών εκπομπών μαγειρικής, που χρηματοδότησε η ελληνική Novacert και υλοποιεί η ελληνορωσική Agora Ltd και το ρωσόφωνο περιοδικό της Μόσχας «Ελλάδα».


«Η μεγάλη Ευρώπη»
Οι αναφορές του Πρόχοροφ στην Ελλάδα είναι ουκ ολίγες το τελευταίο διάστημα, καθώς η πρόταση του κόμματός του για τη δημιουργία «της μεγάλης Ευρώπης από τη Λισαβόνα ως το Βλαδιβοστόκ» θα έσωζε, όπως είπε, από την οικονομική κρίση όχι μόνο τη μικρότερη παθούσα, αλλά και μεγαλύτερες χώρες της ευρωζώνης, που κινδυνεύουν. Μάλιστα ο ρώσος ολιγάρχης, όπως ανακοινώθηκε μόλις προχθές στη Μόσχα, σκοπεύει να μετακινήσει στην Κύπρο το κέντρο παρακολούθησης των μετοχών του, δείχνοντας έτσι μεγάλη εμπιστοσύνη στο πιστωτικό σύστημα της Κύπρου, αλλά και στο φιλικό για ρώσους επιχειρηματίες και επενδυτές κλίμα.
Ο Πρόχοροφ χαρακτηρίζεται από πολλούς ως «λαγός του Πούτιν», καθώς θέτει σε κυκλοφορία και μετρά αντιδράσεις σε μύχιες σκέψεις και μακροπρόθεσμα σχέδια του Κρεμλίνου. Αλλά και γιατί το κόμμα του, που ξεπετάχτηκε και δυνάμωσε ξαφνικά στην πολιτική σκηνή της Ρωσίας, μοιάζει να θέλει να υποκαταστήσει προς τα κεντροδεξιά αυτή τη φορά το δεύτερο πολιτικό πυλώνα του συστήματος, πλάι στο κυβερνητικό κόμμα-θεσμό «Ενιαία Ρωσία», ρόλο που είχε αναλάβει ανεπιτυχώς για μερικά χρόνια η κεντροαριστερή «Δίκαιη Ρωσία», η οποία δεν κατάφερε να αντικαταστήσει το Κομμουνιστικό Κόμμα, όπως ήταν και ο σκοπός της δημιουργίας της.
Ο ίδιος ο επιχειρηματίας δηλώνει αδιάφορος για τα σχόλια που γίνονται εις βάρος του, σχετικά με τις πολλές διασυνδέσεις του με την κυρίαρχη ομάδα εξουσίας στη Ρωσία, αλλά και ότι παίζει το ρόλο του «αντίδοτου στον έγκλειστο επιχειρηματία Χανταρκόφσκι», επιμένοντας ότι σκοπός του είναι να εκσυγχρονίσει τη χώρα και όχι να εξυπηρετήσει πολιτικές σκοπιμότητες άλλες από εκείνες του κόμματος, την ηγεσία του οποίου δέχθηκε να αναλάβει.


Η επέτειος του «πραξικοπήματος της πυτζάμας»
Οι ενοποιητικές διαδικασίες μέσω της οικονομίας ως κινητήριας πλατφόρμας για παραγωγή πολιτικής επανήλθαν όμως στην επικαιρότητα στη Ρωσία και λόγω της 20ής επετείου από το τριήμερο «πραξικόπημα της πυτζάμας», όταν στις 19 Αυγούστου του 1991 η οκταμελής Κρατική Επιτροπή Εκτάκτου Καταστάσεως από τον «σκληρό πυρήνα» του ΚΚ, απομόνωσε τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στην εξοχική του κατοικία στο Φαρός της Κριμαίας και προσπάθησε να ανακόψει την πορεία καταστροφής της Σοβιετικής Ένωσης. Το 50% του ρωσικού πληθυσμού ενοχοποιεί ευθέως τον ίδιο τον Γκορμπατσόφ για την κατάρρευση, την απώλεια κάθε ελέγχου στις διαδικασίες της περεστρόικας και της ανανέωσης της χώρας και την ολοκληρωτική παράδοση της εξουσίας στον Μπαρίς Γέλτσιν, ο οποίος και έβαλε την ταφόπετρα στην ΕΣΣΔ.
Η ρήση του Βλ. Πούτιν περί «της μεγαλύτερης γεωπολιτικής καταστροφής του 20ού αιώνα» επαναλήφθηκε πολλές φορές τις τελευταίες ημέρες, καθώς το 49% των ερωτηθέντων εκτιμούν ότι η χώρα πήρε λάθος κατεύθυνση μετά τον Αύγουστο του 1991.


Η Τελωνειακή Ένωση
Ρώσοι αλλά και ξένοι σχολιαστές πιστεύουν ακράδαντα ότι ο σημερινός πρωθυπουργός της χώρας Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος κατά τις εκτιμήσεις βρίσκεται ένα βήμα πριν την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του για μια νέα προεδρική θητεία το Μάρτιο του 2012, έχει θέσει ως κεντρικό στόχο της υπάρχουσας, όσο και της μελλοντικής του πολιτικής την ανασύσταση κάποιας μορφής οικονομικής και πολιτικής ένωσης όσων από τις πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες είναι έτοιμες να πραγματοποιήσουν το βήμα. Τουλάχιστον αυτό δείχνει η δημιουργία της Τελωνειακής Ένωσης μεταξύ Ρωσίας, Λευκορωσίας και Καζακστάν και τα φιλόδοξα σχέδιά της να προσελκυσθούν σε αυτήν και άλλες Δημοκρατίες, που δυσκολεύονται να πορευθούν την πορεία του ανεξάρτητου κράτους. Η τελωνειακή ένωση είναι ένα από τα τελευταία σχήματα της ρωσικής διπλωματίας, που έδειξε κάποια σημάδια επιτυχίας, ενώ δεν συμβαίνει απαραίτητα το ίδιο με πολυάριθμους φορείς και οργανισμούς, που ιδρύθηκαν για να διασώσουν ό,τι ήταν δυνατό από τη σοβιετική κληρονομιά. Ο πιο φιλόδοξος στόχος, που διατυπώθηκε από τον ίδιο τον Βλ. Πούτιν, ήταν η δημιουργία το 2013 της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης, η οποία θα μπορούσε να αρχίσει διαπραγματεύσεις με την ΕΕ για την επίτευξη μελλοντικά μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου.
Απ’ αυτήν την άποψη οι «εκκεντρικές και εκκωφαντικές», όπως φάνηκαν αρχικά, δηλώσεις Πρόχοροφ δεν ήταν και τόσο μακριά από τις βαθύτερες συζητήσεις στον κλειστό κύκλο εξουσίας της Ρωσίας. Μιλώντας με οικονομικούς όρους ο Μ. Πρόχοροφ εξήγησε ότι οι παγκόσμιες εξελίξεις οδηγούν αναπόφευκτα στη δημιουργία τριών πανίσχυρων οικονομικών κέντρων, τα οποία θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους, διατηρώντας ταυτόχρονα τις διεθνείς ισορροπίες και τους βασικούς παγκόσμιους κανόνες συμπεριφοράς των κρατών. Το πρώτο θα είναι η ευρύτερη Αμερική, ΗΠΑ και Νότος, το δεύτερο η Κίνα και η περιβάλλουσα Ασία, το τρίτο, ανάμεσά τους, η Ρωσία και η ΕΕ, όσες ανατριχίλες κι αν προκαλεί η ιδέα, ειδικά στη δυτική πλευρά της ηπείρου.
Την ιδέα της αναδημιουργίας της Σοβιετικής Ένωσης χαιρέτισε ο ανατραπείς πρόεδρος της Κιργιζίας Ασκάρ Ακάεφ, ο οποίος ζει στη Μόσχα και νοσταλγεί τη σοβιετική προβλεψιμότητα, εκτιμώντας ότι μια νέα ΕΣΣΔ είναι αναπόφευκτο να δημιουργηθεί το πολύ σε 10-15 χρόνια από σήμερα. Το ισχυρότερο επιχείρημα του καθηγητή πολιτικής οικονομίας Ακάεφ είναι ότι σε καιρούς έντονων τάσεων οικονομικής ολοκλήρωσης και διεθνοποίησης είναι βλακώδης κάθε σκέψη περί απομονωτισμού, αλλά προπαντός το παράδειγμα της ΕΕ, όπου χώρες οι οποίες πολέμησαν λυσσαλέα μεταξύ τους ενώθηκαν και συνομιλούν ειρηνικά, παρ’ όλες τις τριβές και τα ελαττώματα του εγχειρήματος. Στις περισσότερες από τις πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες, παρά τους εθνικισμούς, τους διχασμούς και τους ανταγωνισμούς των τοπικών ελίτ, είναι κυρίαρχη η πεποίθηση στους πληθυσμούς ότι ποτέ τους οι σοβιετικοί λαοί δεν πολέμησαν μεταξύ τους, αντιθέτως έζησαν ειρηνικά, αφήνοντας τα περισσότερα από τα καλά κρυμμένα ή απωθημένα προβλήματα να εμφανιστούν μόνο μετά την κατάρρευση όλων των ομοσπονδιακών θεσμών και συστημάτων, που κρατούσαν τη Σοβιετική Ένωση ως ενιαίο κράτος.


Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ
Μεγάλες ελπίδες για το μέλλον της τελωνειακής ένωσης στο έδαφος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης επενδύει και ο Μ. Γκορμπατσόφ, ο οποίος δήλωσε σε συνέντευξή του στο ΙΤΑΡ-ΤΑΣΣ ότι λυπάται για τη διάλυση μιας μεγάλης χώρας, αλλά ελπίζει ότι το μετασοβιετικό πεδίο συν τω χρόνω θα ενωθεί αξιόπιστα από τα κοινά οικονομικά συμφέροντα.
«Αναβίωση της ΕΣΣΔ δεν είναι δυνατή, γιατί ποτέ η ένωση αυτή δεν ικανοποιούσε πλήρως τις σοβιετικές Δημοκρατίες» είπε ο Μ. Γκορμπατσόφ, τονίζοντας τη σημασία ενός πρωτίστως οικονομικού μηχανισμού, όπως η ΕΕ, που θα κατοχυρώνει έναν ενιαίο οικονομικό χώρο και τα δικαιώματα των μελών του, που θα συμμετέχουν στην ανάπτυξή του. Όπως νωρίτερα είχε δηλώσει και ο Βλ. Πούτιν, η ένωση μόνο της Ρωσίας, της Λευκορωσίας και του Καζακστάν, χωρίς την Ουκρανία, δεν θα είναι ποτέ πλήρης, καθώς οι τέσσερις αυτές χώρες αποτελούσαν μαζί το 80% του συνολικού πλούτου της ΕΣΣΔ. «Εμπρός στο κοινό μας παρελθόν και κοινό μας μέλλον», μοιάζει να είναι το σύνθημα, που επεξεργάζονται ήδη στο Κρεμλίνο και θα κάψει καρδιές όχι μόνο εντός, αλλά και εκτός Ρωσίας, όπου σε πολλές πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες, αν υπήρχε τρόπος να θέσει υποψηφιότητα, θα μπορούσε να εκλεγεί με ακόμη πιο σαρωτικά από ό,τι στη Ρωσία ποσοστά ο Βλαντίμιρ Πούτιν...