Ο ψαλμός της συνέσεως του Δαβίδ αποδίδει το φόβο στην αφροσύνη και στην έλλειψη σύνεσης του ανθρώπου, που δεν πιστεύει στο Θεό. Ο ασύνετος άνθρωπος νιώθει φόβο εκεί όπου φόβος δεν υπάρχει. Η προσωπική μας εμπειρία δείχνει ότι σχεδόν ποτέ δεν είναι αληθινός ο φόβος μας. Άλλα πράγματα φοβόμαστε και άλλα μας συμβαίνουν.
Ο ψαλμός της συνέσεως του Δαβίδ, μιλάει για τον φόβο του ανθρώπου που δεν πιστεύει στο Θεό:
«Είπεν άφρων εν καρδία αυτού ουκ έστιν Θεός. Δεν υπάρχει κανείς συνετός, που ζητεί το Θεό. Δεν υπάρχει κανείς που να ζητεί το αγαθό. Δεν υπάρχει ούτε ένας. Δε θα βάλουν επί τέλους ποτέ γνώση και δε θα συνετισθούν όλοι αυτοί που διαπράττουν τις παρανομίες. Αυτοί οι οποίοι κατατρώγουν το λαό μου, με τόση ευκολία σαν να τρώνε το ψωμί τους. Ουδέποτε εστράφησαν προς το Θεό, ουδέποτε επικαλέστηκαν τον Κύριον. Αυτοί θα φοβηθούν φόβο εκεί όπου δεν υπάρχει φόβος».
Ένα είναι αυτό, ότι ο φόβος μας δεν είναι αληθινός. Και ότι πρέπει να ελέγξουμε τον εσωτερικό μας κόσμο, σε τι κατάσταση βρίσκεται; Μήπως είμαστε κι εμείς όλα αυτά που περιγράφει για τον ασύνετο άνθρωπο ο ψαλμός της συνέσεως του Δαβίδ.
Ένα άλλο είναι ότι ο φόβος μας ο ίδιος ωθεί να συμβεί αυτό που φοβόμαστε. Αυτό συμβαίνει διότι με το φόβο χάνουμε το ηθικό μας κι όταν χάνει κανείς το ηθικό του, επιθυμεί το θάνατο, για να γλιτώσει από τον φόβο του θανάτου.
Ένα τρίτο είναι ότι ο φόβος μας είναι δαιμονικός, κι ο διάβολος δεν ανέχεται να γελούν με αυτόν και να μην τον παίρνουν στα σοβαρά. Ο φόβος χάνει τη δύναμή του, αν αποδεχθούμε το γεγονός που μας φοβίζει. Θυμηθείτε τη στάση των Ελλήνων ηρώων. Τους αρχαίους, που όταν τους είπαν ότι ο Δαρείος έχει τόσο στρατό, που με τα βέλη τους θα σκεπάσουν τον ουρανό. Εντάξει απάντησαν οι ήρωες, θα πολεμούμε υπό σκιάν. Κι όταν ο Κωνσταντίνος Κανάρης πυρπόλησε την τουρκική ναυαρχίδα, είπε, «Κωστή, απόψε πεθαίνεις».
Με την αποδοχή αυτού που μας φοβίζει, ο φόβος μας εξαφανίζεται, διότι ο διάβολος, δεν μπορεί να κάνει τίποτε εναντίον του ανθρώπου που γελάει και δεν τον παίρνει στα σοβαρά. Τι μπορεί να κάνει ο διάβολος σε ανθρώπους που μετατρέπουν το αναπότρεπτο σε τραγούδι και σε χορό, «τούτη η γης που την πατούμε/ όλοι μέσα θε να μπούμε».
Ο φόβος δεν έχει δύναμη σ’ αυτόν, που δεν παίρνει το διάβολο, στα σοβαρά. Οι δαίμονες τρέμουν αυτούς που επικαλούνται το όνομα του Ιησού.
Ένα άλλο όπλο του διαβόλου είναι η λήθη του Θεού. Τότε ακριβώς που χρειαζόμαστε την επίκληση του ονόματος του Ιησού, τότε την ξεχνάμε.
Οι μοναχοί, για να μην ξεχνούν στον κίνδυνο τα λόγια της προσευχής, γνωρίζοντας ότι αυτό που τρέμουν οι δαίμονες είναι το όνομα του Θεού, έχουν ως προσευχή και μόνο την επανάληψη του Ονόματος του Ιησού.
Έχουν σημασία οι λέξεις που βγαίνουν αυθόρμητα μέσα απ’ την καρδιά μας. Αυθόρμητα βγαίνουν μέσα απ’ την καρδιά μας, τα λόγια που είναι το περίσσευμα της καρδιάς. «Απ’ το περίσσευμα της καρδιάς, μιλάει το στόμα». Η μητέρα που έχει μέσα στην καρδιά της περίσσεια αγάπη για το παιδί της, αυθόρμητα προφέρει «Χριστός και Παναγιά». Τα ιερά ονόματα «Χριστός και Παναγιά» είναι ο θησαυρός της, η περίσσεια της αγάπης και της ευλάβειας, που φέρνει τη χάρη του Θεού. Η ανθρώπινη φύση πλάστηκε από το Θεό να είναι ελεύθερη από τον καταναγκασμό των αναγκών, από τις ασθένειες κι από τους φόβους και τα άλλα πάθη. Ο εκ μητρός παππούς μου, έλεγε πάντα την ευχή «στο Θεό ν’ αρέσει». Ήξερε πως η καλύτερη ζωή γι΄ αυτόν, η ζωή που ήθελε να ζει, είναι η ζωή που αρέσει στο Θεό. Ενωμένοι με το Θεό είμαστε ελεύθεροι. Μετατρέπουμε το φόβο μας σε τραγούδι και σε παιχνίδι, σαν τα παιδιά του Μεσολογγίου, για τα οποία ο Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός, γράφει στους Ελεύθερους Πολιορκημένους του, (ο πόλεμος) «εμπόδισμα δεν είναι/ στις κορασιές να τραγουδούν και στα παιδιά να παίζουν».
Μόσχος Λαγκουβάρδος