Εμείς οι παπάδες την ώρα της Λειτουργίας βρισκόμαστε στο Ιερό, πλάτη στον κόσμο, κοιτάζοντας προς την Ανατολή. Αυτό μας στερεί σε μεγάλο βαθμό το να προσέχουμε το εκκλησίασμα, να βλέπουμε τη στάση των ανθρώπων:
προσεύχονται ή δεν προσεύχονται; Ο κόσμος στέκεται με σεβασμό την ώρα της Λειτουργίας ή βρίσκεται τυπικά μες το ναό; Τι γίνεται τελοσπάντων;
Είναι εντελώς διαφορετικό το να πηγαίνει κανείς στο θέατρο ή στο σινεμά και εντελώς διαφορετικό να πηγαίνει Εκκλησία. Όταν πάμε Εκκλησία, δεν παρακολουθούμε απλώς την Λειτουργία αλλά ενεργά συμμετέχουμε σ' αυτήν. Αυτό φαίνεται στις πολλές λειτουργικές προτροπές του ιερέα προς τον κόσμο: όταν λέμε “τὰς κεφαλὰς ἡμῶν τῷ Κυρίῳ κλίνομεν”, τότε κατεβάζουμε προς τα μπρος ελαφρά το κεφάλι. Όταν λέμε “Σοφία. Ὀρθοί”, αυτό το “ὀρθοί” γράφεται με -οι (και όχι με -η) που θα πει “να σηκωθούμε όρθιοι”. Όταν λέμε επίσης “Δύναμις” στην ουσία, ο παπάς μας λέει να ψάλλουμε πιο δυνατά...
Η αλήθεια είναι ότι έχουμε τεράστιο πρόβλημα συγκέντρωσης. Είναι αρκετά δύσκολο ν᾽ αφεθούμε με τη μία στο λειτουργικό χρόνο της Εκκλησίας, το χρόνο δηλαδή της αιωνιότητας. Ωστόσο, μόνο και μόνο που βρισκόμαστε στη Λειτουργία φέρουμε ευθύνη. Η δική μας στάση μπορεί να παρακινήσει και τους άλλους.
Πριν ένα μήνα, μια νέα κοπέλα μου είπε ακριβώς αυτό “πάτερ, δε μπορώ να συγκεντρωθώ μέσα στη Λειτουργία. Το μυαλό μου φεύγει σε ό, τι με απασχολεί”. Πριν μια βδομάδα, στο αντίδωρο, ρώτησα την κοπέλα αν βρήκε την χαμένη της συγκέντρωση. Εκείνη, χαρούμενη μου απάντησε ότι “συνήθως, πάτερ, είναι μια κυρία δίπλα μου που προσεύχεται τόσο έντονα, η οποία με παρακινεί με τον τρόπο της να συγκεντρωθώ στα λόγια της Λειτουργίας και να προσευχηθώ κι εγώ”.
Το κορίτσι αυτό, ούτε ο παπάς το παρακίνησε, ούτε η δεξιοτεχνία του ψάλτη. Μια προσευχόμενη γυναίκα έγινε γι' αυτήν το ζωντανό παράδειγμα. Οπότε, να προσέχουμε τη στάση μας μες την Εκκλησία. Ο καθένας είναι υπεύθυνος για τον άλλον ακριβώς γιατί μες την Εκκλησία μόνος του δεν είν᾽ κανένας. Μες την Εκκλησία είμαστε όλοι μαζί σαν οικογένεια. Αν δεν έχουμε αυτό το σκοπό, τότε είναι σα να μην πήγαμε στην εκκλησιά ποτέ μας.